Sau cái chết đầy “tức tưởi” của cựu lãnh đạo Iraq Saddam Hussein do bị Mỹ treo cổ vào năm 2006, Lybia lúc đó đã thách thức với Mỹ khi tuyên bố nước này sẽ dựng tượng sáp của Saddam Hussein bên cạnh tượng sáp của Omar Mukhtar- nhà lãnh đạo Libya chống quân xâm lược Italia vào năm 1931. Cũng trong tháng 4 vừa qua, sau khi con trai và cháu của nhà lãnh đạo Lybia Muammar Gaddafi bị máy bay ném bom của quân đội Nato giết chết, nhiều người Lybia đã đến biểu tình tại đại sứ quán Italya với khẩu hiệu ủng hộ ông Muammar Gaddafi và gọi ông này với cái tên “Omar Mukhtar thứ hai”. Vậy Omar Mukhtar là ai và vì sao nhân vật này lại được người dân Libya sùng tín đến như vậy?
Lựa chọn cầm súng thay vì truyền giáo
Sinh năm 1858, Omar Mukhtar ngay từ nhỏ chỉ có mong muốn trở thành một nhà truyền giáo chân chính với những lý thuyết khiến con người ta sống tốt đẹp hơn. Tuy nhiên, mọi dự định của chàng thanh niên trẻ tuổi này đã sụp đổ khi vào năm 1911, một toán lính Italia đã ập vào ngôi làng ông đang ở tiến hành cướp bóc, hãm hiếp, giết người một cách đầy thú tính và man rợ.
Chân dung Omar Mukhtar
Sau sự kiện này, Omar Mukhtar đã hoàn toàn thay đổi kế hoạch của cuộc đời mình. Cùng với 28 thanh niên khác trong làng, Omar Mukhtar đã ra nhập đội quân vũ trang du kích của địa phương thề trả thù cho những người thân đã bị quân Italia giết chết trong trận càn quét dã man đó.
Vốn là một nhà truyền giáo đầy tài năng, với giọng điệu dễ đi vào lòng người của mình, sau nhiều năm đấu tranh, Omar Mukhtar đã trở thành một nhà lãnh đạo kiệt xuất được người dân Lybia coi là anh hùng tinh thần trong mọi cuộc đấu tranh của họ. Không chỉ có vậy, với lối chiến thuật quân sự không giống ai của mình, Omar Mukhtar đã luôn đẩy quân Italia vào thế “có đường vào nhưng không có đường ra” bằng các cuộc chiến khốc liệt trên các vùng sa mạc. Đã có lần, Omar Mukhtar mỉa mai rằng: “Quân Italia chỉ nghĩ được rằng: Chỉ có rắn với nọc độc của mình mới tồn tại được trên những vùng đất đầy khô cằn và nắng gió của Lybia. Nhưng họ đã nhầm, thượng đế luôn cho con người nhiều đường đế sống và các chiến binh của Lybia vẫn sống và chiến đấu được trên những vùng đất khô cằn như thế”.
Xuất quỷ nhập thần nơi sa mạc
Khi đế quốc Italia chính thức biến Lybia thành thuộc địa của mình vào năm 1911, nước này đã nhận thấy sự nguy hiểm của các vùng sa mạc hoang vu tại nhiều vùng của Lybia. Vì thế đã nhiều lần quân chiếm đóng ra lệnh đóng cửa các sa mạc trên khắp Lybia bằng cách đưa rất nhiều binh lính chặn tại các cửa ra vào nhằm hạn chế quân du kích địa phương lấy nơi đây làm thánh địa. Tuy nhiên, mọi việc diễn ra sau đó lại không như những gì mà quân đội Italia khi đó mong muốn.
Omar Mukhtar bị lính Italia bắt giữ năm 1931
Với khả năng thuyết giáo của mình, Omar Mukhtar đã huy động được rất nhiều tình nguyện viên trong đất nước tập trung lại để chống lại cuộc xâm lược Italia. Khi được tuyển chọn, bài học đầu tiên mà tất cả các tình nguyện viên này đều phải học là cưỡi ngựa để trở thành những kỵ sỹ chiến đấu trên các vùng sa mạc. Sau khi có được một đội quân khá hùng hậu, Omar Mukhtar đã chỉ huy lực lượng này tấn công các trại binh lính của Italia nằm dọc trên các tuyến sa mạc và lùa đội quân này chạy sâu vào trong đó. Với trang thiết bị đấu tranh thô sơ và sức người có hạn, nhưng chính nhờ binh pháp đặc biệt của mình mà đội quân của Omar Mukhtar đã tiêu diệt được một lực lượng quân đội mạnh gấp trăm gấp ngàn lần lực lượng của ông.
Tại những vùng sa mạc khô cằn với thời tiết vô cùng khắc nghiệt, khi mắc lừa và bị dồn quân tại vùng cát trắng này thì quân đội Italia đã cầm chắc thua cuộc. Với đội hình toàn những kỵ binh được huấn luyện một cách xuất sắc cùng với chiến thuật “ảo ảnh ma quái” hay còn gọi là “biển quỷ”, đội quân của Omar Mukhtar luôn làm chủ được thế trận và tiêu diệt được kẻ địch mạnh hơn mình gấp nhiều lần về vũ khí và con người.
Trong thực tế, rất nhiều lần quân đội của Italia đã mắc bẫy và bị dồn vào những vùng sa mạc bỏng rát của Lybia. Trong những cuộc chiến đầy khốc liệt này, lực lượng quân đội của Italia dường như không còn ai sống sót để trở về. Lý do không phải vì lực lượng du kích của Omar Mukhtar quá mạnh mà là do quân Italia đã chết khát hoặc bắn nhầm lẫn nhau trong khi hoa mắt chóng mặt. Cũng chính vì cách đánh lạ đời ít hao tốn sức lực và đạn dược này đã khiến Omar Mukhtar trở nên nổi tiếng và trở thành một vị anh hùng dân tộc của Lybia tại thời điểm đó.
Sự thật về binh pháp “Ảo ảnh ma quái”
Đối với Omar Mukhtar nói riêng và người dân vùng Bắc phi nói chung, ai cũng thuộc nằm lòng câu chuyện cổ tích về nàng tiên Morgan. Theo tích xưa của Lybia kể lại “Nàng Morgan thích trêu ghẹo những khách bộ hành mỏi mệt, chỉ cho họ thấy trên sa mạc những ốc đảo nở hoa, những hồ đầy ắp nước, những đô thị trù phú có những tháp giáo đường Hồi giáo với những vườn cây treo lơ lửng trên không trung. Nàng cho họ thấy chỉ để cám dỗ họ đi chệch đường. Sau đó, khi ảo ảnh đã tan ra trong không khí, nàng sẽ cười nhạo nỗi thất vọng của đám lữ khách ấy”.
Trước khi Omar Mukhtar bị đưa ra giá treo cổ
Từ tích xưa của Lybia, bài học đầu tiên mà Omar Mukhtar soạn và giảng dạy cho quân lính của mình chính là chiến thuật đánh bằng ảo ảnh. Trong một tài liệu nói về bài giảng này có đoạn: “Khi nói về ảo ảnh, người ta thường nghĩ đến một sa mạc cháy bỏng và đàn súc vật trở hàng đang lầm lũi bước đi trên biển cát nhấp nhô. Phía trước, bên đường chân trời mờ nhạt bỗng xuất hiện một bề mặt to lấp loáng. Cái gì vậy? Những con lạc đà dấn thêm vài bước, và trước mặt mọi người hiện lên cả một cái hồ lớn. Làn gió nhẹ làm mặt nước gợn lăn tăn.
Hồ nhìn rõ ràng đến nỗi không thể nghi ngờ gì về tính chất có thực của nó. Nhưng vài phút trôi qua, và cái hồ ma ấy bắt đầu bị lớp sương mù màu đỏ nhạt của sa mạc bao phủ, nó mất đi những đường nét rồi thình lình bay vút lên trời và mất hút. Đó là ảo ảnh hồ, một thứ ảo ảnh phổ biến nhất, thường hay xuất hiện hơn cả. Cách đánh bằng ảo ảnh là một chiến thuật có thể áp dụng được trên địa hình nhiều sa mạc như của Lybia”
Theo chiến thuật của Omar Mukhtar, thường thì lực lượng của ông sẽ giả thua, khiêu khích và dẫn dụ quân lính Italia chạy vào các vùng sa mạc bỏng rát. Tại đây, do không quen thuộc địa hình và thời tiết, quân Italia sẽ rất nhanh mệt mỏi. Khí hậu khô nóng cùng với sự thiêu đốt của mặt trời khiến những người quen sống với thời tiết mát mẻ như quân lính của Italia phải phát điên, khi này tinh thần của họ sẽ bị giảm xuống nhanh chóng. Trong những trận đánh của mình, với lực lượng ít ỏi và vũ khí thô sơ, Omar Mukhtar đã phân tán lực lượng rồi cho ăn mặc giống hệt nhau, sau đó khiêu khích tứ phía nơi có quân Italia đóng quân.
Không những thế, một đội quân tinh nhuệ khác của Omar Mukhtar sẽ tấn công vào những nơi chứa nước của kẻ thù, lấy trộm hoặc chọc thủng các bình nước. Sau vài ngày chiến đấu, do thiếu nước, lại phải chiến đấu dưới thời tiết nắng nóng khiến tinh thần của quân Italia như phát điên. Lúc này, lực lượng mỏng do Omar Mukhtar đứng đầu lại tấn công dồn dập vào lúc nắng nóng nhất. Trong lúc khát, mệt, “ảo ảnh ma quái” bắt đầu xuất hiện nơi quân lính Italia. Lúc này, trong suy nghĩ và ánh mắt của quân Italia, ai cũng có cảm giác quân địch đông như kiến cỏ, và kẻ địch nào cũng là... Omar Mukhtar. Sau đó, quân Italia bắt đầu bắn phá lung tung mà không có chủ định, thậm chí còn quay sang bắn lẫn nhau khiến cho tình hình trở nên cực kỳ rối rem và lộn xộn. Lợi dụng thời cơ này, đội quân của Omar Mukhtar đã nhanh chóng triển khai lực lượng và tiêu diệt quân địch ngay trên những vùng sa mạc bỏng rát.
Tuy nhiên, sau này vì bị một kẻ trong tổ chức phản bội và bán đứng, Omar Mukhtar đã bị quân Italia bắt giữ và treo cổ. Ngày 14/9/ 1931, để làm nhục hình ảnh của người được coi là anh hùng dân tộc Lybia, chỉ sau 2 ngày bắt giữ quân đội của Italia đã tiến hành treo cổ Omar Mukhtar mà chưa thông qua bất kỳ phiên tòa xét xử nào. Tuy nhiên, chính cái chết của nhân vật này đã khiến nhiều người Lybia khi đó đứng lên đấu tranh mạnh mẽ hơn. Và kết quả là đến năm 1951, Lybia trở thành một trong những thuộc địa đầu tiên của châu Âu ở châu Phi giành lại được độc lập.
Hải Hiền (Theo Huanqiu)
