Hãng tin Bloomberg ngày 3/9 cho hay các quan chức cao cấp Mỹ tiết lộ Washington và Kuala Lumpur đang đàm phán bí mật về việc Malaysia cho phép Mỹ sử dụng các căn cứ trên lãnh thổ của mình để phục vụ máy bay Mỹ tiến hành các hoạt động do thám, tuần tra ở Biển Đông.
Máy bay do thám tuần tra Mỹ P-3C Orion
Sau một loạt vụ tàu Trung Quốc xâm nhập các vùng biển Malaysia trong những tháng gần đây, đại diện Chính phủ Mỹ và Văn phòng Thủ tướng Malaysia Najib Razak đã tiến hành nhiều cuộc đàm phán.
Phía Mỹ hối thúc Chính phủ Malaysia cho phép các máy bay do thám P-8 Poseidon và P-3 Orion của Hải quân Mỹ được xuất phát từ Malaysia đi tuần tra vùng Biển Đông, nơi Trung Quốc đang tiến hành bồi đắp, xây dựng trái phép nhiều đảo nhân tạo.
Theo các nguồn tin ngoại giao, các cuộc đàm phán bí mật hiện nay giữa hai nước nhắm tới đảo Lubuan, ở ngoài khơi bang Sabah.
Đảo này gần các vị trí quân sự do Trung Quốc xây dựng trái luật trên các đảo nhân tạo tại Biển Đông.
Cho đến nay, hai bên vẫn chưa đạt được thỏa thuận, nhưng việc Kuala Lumpur chấp nhập đàm phán với Washington về vấn đề này đánh dấu sự thay đổi lập trường của Malaysia, bởi từ trước tới nay, chính quyền Kuala Lumpur vẫn chủ trương quan hệ cân bằng, không làm mất lòng Mỹ và Trung Quốc.
Đại diện cho chính quyền Washington trong các cuộc đàm phán là các sỹ quan trong Bộ Chỉ huy Thái Bình Dương ở Hawaii và ông David Shear, Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách châu Á-Thái Bình Dương.
Mới đây, trên tạp chí The Diplomat, nhà phân tích Prashanth Parameswaran thuộc Trung tâm Nghiên cứu ASEAN nhận định Malaysia ngày càng lo ngại với những động thái gây hấn và hiếu chiến của Trung Quốc trên Biển Đông.
Trên thực tế trong hai năm 2013 và 2014, tàu Trung Qu
