Ngày 4/2, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ cho biết Mỹ có ý định tiếp tục thực hiện tấn công nhằm vào các tổ chức được Iran hậu thuẫn tại Trung Đông, sau khi tấn công một số phe phái thân Tehran tại Iraq, Syria và Yemen trong hai ngày vừa qua.
Mỹ và Anh đã thực hiện tấn công nhằm vào 36 mục tiêu của Houthi tại Yemen, một ngày sau khi quân đội Mỹ tấn công các tổ chức được Tehran hậu thuẫn tại Iraq và Syria nhằm đáp trả cho vụ tấn công khiến binh lính Mỹ thiệt mạng tại Jordan.
Cố vấn An ninh Quốc gia của Nhà Trắng ông Jake Sullivan trên NBC trong ngày Chủ Nhật đã cho biết: “Chúng tôi có ý định tiếp tục tấn công và hành động để tiếp tục gửi thông điệp rằng Mỹ sẽ đáp trả khi lực lượng của chúng tôi bị tấn công, và binh lính của chúng tôi thiệt mạng”.
Những vụ tấn công này là những diễn biến mới nhất trong cuộc xung đột đang lan rộng tới toàn Trung Đông kể từ ngày 7 tháng 10, sau khi tổ chức dân quân Palestine được Iran hậu thuẫn, Hamas, tấn công Israel từ Dải Gaza, châm ngòi cho cuộc chiến sau đó.
Các tổ chức được Tehran hậu thuẫn đã tuyên bố ủng hộ người Palestine và tham chiến trên toàn khu vực: Hezbollah đã tấn công các mục tiêu Israel trên biên giới Lebanon-Israel, dân quân Iraq đã tấn công lực lượng Mỹ tại Iraq và Syria, và Houthi đã tấn công các tàu thuyền trên Biển Đỏ cũng như Israel.
Cho tới thời điểm hiện tại, Iran đã tránh dính líu trực tiếp tới cuộc xung đột. Lầu Năm Góc đã khẳng định không muốn gây chiến với Iran và tin rằng Iran cũng không muốn xảy ra chiến tranh giữa đôi bên.
Ông Sullivan từ chối bình luận về khả năng Mỹ có thể sẽ tấn công các mục tiêu trên lãnh thổ Iran, một hành động mà quân đội Mỹ đã cẩn thận tránh xảy ra.
Trên CBS, ông cho biết vụ tấn công trong ngày thứ Sáu là “bước đầu tiên chứ không phải bước kết thúc của loạt phản ứng của chúng tôi, và sẽ còn nhiều bước phản ứng nữa, một số trong đó sẽ có ảnh hưởng nhãn tiền và một số trong đó sẽ không có ảnh hưởng tương tự”.
“Đây không phải là chiến dịch quân sự vô thời hạn”.
Lầu Năm Góc cho biết các cuộc tấn công trong ngày thứ Bảy tại Yemen đã phá hủy một số cơ sở dự trữ vũ khí dưới lòng đất, hệ thống tên lửa, bệ phóng và các năng lực quân sự khác mà Houthi sử dụng để tấn công các tàu thương mại trên Biển Đỏ, và cũng cho biết họ đã tấn công nhằm vào 13 mục tiêu khác nhau.
Phát ngôn viên quân đội Houthi, Yahya Sarea cho biết các cuộc tấn công này “sẽ nhận lại phản ứng và dẫn tới hậu quả”.
Một phát ngôn viên khác của Houthi, Mohammed Abdulsalam, cho biết tổ chức này sẽ không chùn bước, và khẳng định quyết định ủng hộ Gaza của Yemen sẽ không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ cuộc tấn công nào.
Người dân địa phương đã mô tả những vụ nổ xảy ra khiến rung chuyển khu vực lân cận. Fatimah, một người dân sống tại Sanaa do Houthi kiểm soát, cho biết: “Tòa nhà nơi tôi sống đã rung chuyển”, và cho biết thêm cô chưa từng cảm thấy vụ nổ nào lớn như vậy tại quốc gia từng chìm trong chiến tranh suốt nhiều năm qua này.
Houthi chưa đưa ra thông tin về thương vong.
Các cuộc tấn công nhằm vào Yemen đang được thực hiện song song với một chiến dịch trả đũa của Mỹ về vụ sát hại ba lính Mỹ trong cuộc tấn công bằng máy bay không người lái được thực hiện bởi một số dân quân do Tehran hậu thuẫn tại Jordan.
Ảnh: REUTERS/Khaled Abdullah.
Iran tránh đối đầu trực diện
Trong ngày thứ Sáu, Mỹ đã thực hiện loạt trả đũa đầu tiên, tấn công hơn 85 mục tiêu liên quan tới Đoàn Vệ binh Cách mạng Iran tại Iraq và Syria cũng như những nhóm dân quân mà Iran hậu thuẫn, với báo cáo cho biết đã tiêu diệt gần 40 mục tiêu.
Mahjoob Zweiri, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Vùng Vịnh tại Đại học Qatar, cho rằng Iran sẽ không thay đổi phương án tiếp cận ngay cả sau loạt không kích gần đây nhất của Mỹ.
Bộ ngoại giao Iran khẳng định những cuộc tấn công nhằm vào Yemen là “hành động vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế từ phía Mỹ và Anh”, và cảnh báo việc tiếp tục thực hiện những hành động này là “mối đe dọa đáng lo ngại cho nền hòa bình và an ninh quốc tế”.
Andreas Krieg, Phó Giáo sư tại Đại học Nhà Vua, London, cho biết mặc dù những cuộc tấn công của Mỹ tại Iraq và Syria đánh dấu bước leo thang trên phương diện khu vực tấn công và lượng vũ khí sử dụng, những cuộc tấn công này đã không nhằm vào mục tiêu tại Iran hoặc mục tiêu là người Iran.
“Mỹ đã tránh những mục tiêu này, vì việc tấn công những mục tiêu này sẽ càng khiến tình hình leo thang hơn. Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ chứng kiến những nhóm dân quân hoặc Iran phản ứng nhằm vào các căn cứ quân sự của Mỹ tại Iraq và Syria, nhưng những phản ứng đó cũng sẽ có giới hạn”.
Diễu hành đưa tang tại Baghdad
Trong khi Houthi khẳng định các cuộc tấn công mà tổ chức này thực hiện là nhằm ủng hộ người Palestine, Mỹ và các đồng minh nhận định những cuộc tấn công đó là hành động tấn công bừa bãi và là mối đe dọa cho nền giao thương toàn cầu.
Mỹ đã thực hiện ít nhất 12 vụ không kích nhằm vào các mục tiêu Houthi trong những tuần qua.
Các công ty vận chuyển hàng hải lớn trên thế giới phần lớn đã từ bỏ tuyến đường qua Biển Đỏ và thay vào đó sử dụng tuyến đường dài hơn qua Châu Phi. Quyết định này đã khiến chi phí vận chuyển tăng cao, nhen nhóm lo ngại về lạm phát toàn cầu và khiến Ai Cập mất đi nguồn thu tài chính quan trọng từ Kênh đào Suez.
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)
