Lê Kiều Như kiện Apple là một chiêu 'đánh bóng'?

Sự kiện nữ diễn viên, ca sĩ và cũng là tác giả của cuốn tiểu thuyết "Sợi xích" Lê Kiều Như đâm đơn khởi kiện nhà mạng đòi công bằng đã nhanh chóng gây sự chú ý từ dư luận. Đây cũng là người đầu tiên "dám" lên tiếng để đòi lại quyền tác phẩm khi bị sử dụng trái phép trong thế giới viễn thông, internet. Điều đặc biệt hơn, đối tượng bị kiện là một tập đoàn công nghệ máy tính tầm cỡ thế giới mang tên: Apple.

Nữ tác giả cuốn tiểu thuyết "Sợi xích".

"Lấy trứng chọi đá"

Khi PV liên lạc với nữ tác giả "Sợi xích", cô vẫn không giấu nổi cảm xúc vui mừng sau thời gian chờ đợi hồi âm từ phía Apple: "Khi nhận được thư trả lời nhanh chóng từ phía đại diện Apple, chúng tôi rất vui. Sau hai bức thư được gửi đến, đầu tiên là thông báo đã nhận được ý kiến phản ánh. Còn bức thư tiếp theo được gửi vào ngày 20/7 với nội dung sẽ tiến hành việc gỡ bỏ hoàn toàn tiểu thuyết "Sợi xích" ra khỏi giao diện App Store. Tuy nhiên, đọc xong toàn bộ nội dung bức thư khiến tôi vô cùng thất vọng. Bởi một thương hiệu có tên tuổi và phát triển như Apple mà lại có cách giải quyết... khó có thể chấp nhận".

Cũng theo Lê Kiều Như, thay vì nhận lỗi và tìm hướng giải quyết thì Apple lại "đẩy tội" sang bên liên quan thứ ba. Theo tác giả, sự việc rao bán tác phẩm "Sợi xích" của cô đã xảy ra cách đây một thời gian dài. Trước đó, tháng 4/2010 phía Apple đã đăng tải và rao bán cuốn sách trên trang App Store mà không có sự liên hệ hay thỏa thuận nào với tác giả. Sau đó, khi bị báo chí và đồng nghiệp phản ánh thì họ đã gỡ xuống nhưng đến tháng 9/2010 lại bị rao bán lại.

Còn luật sư Nguyễn Thành Công - Giám đốc công ty Đông Phương Luật, đại diện bên phía Lê Kiều Như tỏ ra khá bức xúc trước phản hồi "dửng dưng" từ phía Apple: "Họ không phủ nhận hành động vi phạm bản quyền một cách trực tiếp nhưng nêu trách nhiệm của bên thứ ba và chỉ rõ là quy định này đã được đăng tải trên website của Apple. Tức là họ muốn loại trừ trách nhiệm của bản thân. Dù toàn bộ trách nhiệm trong vụ việc này là của bên thứ ba. Tuy nhiên, trước đó Apple phải chịu trách nhiệm đối với người bị xâm hại. Sau đó Apple có thể truy cứu trách nhiệm của bên thứ ba để bù đắp cho thiệt hại mà Apple đã trả cho người bị xâm hại".

Cũng theo như câu trả lời trong thư điện tử gửi ngày 20/7 vừa qua của phía đại diện Apple thì trách nhiệm trong việc đăng tải trái phép cuốn tiểu thuyết "Sợi xích" thuộc về phía thứ ba, mà họ gọi là "Bên phát triển sản phẩm" (Developer) và "Bên cung cấp nguồn" (Provider). Mà đơn vị trực tiếp liên quan là Boilder Shimp, tất nhiên mọi chi phí thiệt hại thì phía Boilder Shimp có trách nhiệm bồi thường cho tác giả cuốn sách. Một lần nữa, câu trả lời thiếu trách nhiệm này của Apple khiến đại diện bị hại không đồng tình.

Luật sư cho rằng: "App Store là kho dữ liệu trực tuyến của Apple nhằm cung cấp miễn phí và có trả phí các ứng dụng đối với người tiêu dùng. Để được đăng tải các sản phẩm trên App Store thì phải được sự cho phép của Apple. Đối với các ứng dụng trả phí thì người mua trả phí trực tiếp cho Apple, rồi theo tỷ lệ đã thống nhất giữa Developer và Provider với Apple mà các bên này được nhận từ Apple. Có thể giữa bên thứ ba với Apple có thoả thuận chi tiết về trách nhiệm nên Apple mới có cách xử lý như thế - chuyển trách nhiệm qua bên thứ ba. Tuy nhiên pháp luật lại quy định đối tượng chịu trách nhiệm trước tiên phải là Apple. Sau đó Apple có thể truy cứu trách nhiệm của bên liên quan".

Ca sĩ, Lê Kiều Như.

Kiện nhầm đối tượng?

Ngay sau khi vụ kiện Lê Kiều Như với "người khổng lồ" Apple diễn ra, dư luận đã nhanh chóng có phản hồi. Đa phần ý kiến tỏ ra ủng hộ động thái mạnh tay này của tác giả "Sợi xích", họ cho rằng đây là một "tiếng súng" báo động nạn "chảy máu tri thức" vì sự ăn cắp trắng trợn từ phía kinh doanh viễn thông. Nhưng cũng không ít người tỏ ra ái ngại và đùa rằng Lê Kiều Như chẳng khác nào đang "lấy trứng chọi đá". Vì thắng, thua chưa biết thế nào nhưng khoản chi phí đầu tư cho vụ kiện cũng không hề nhỏ. Hơn nữa, việc kiện một tập đoàn công nghệ tầm cỡ thế giới như Apple thật không "dễ xơi" chút nào. Trước sự nghi ngại của phóng viên khi cho rằng vụ kiện lần này rất mệt mỏi màâ nguy cơ thua kiện là điều có thể nghĩ tới, nữ tác giả Lê Kiều Như bày tỏ: "Quãng thời gian này vì quá mệt mỏi nên tôi phải tạm ngưng các dự án nghệ thuật. Cứ nghĩ đến việc "đứa con" mà mình "mang nặng đẻ đau" suốt 3 năm trời bị xâm phạm trắng trợn là tôi thấy đau lòng và càng quyết tâm hơn. Tôi theo kiện vì muốn lên tiếng cho những tác giả cùng chung cảnh ngộ và cũng  vì công bằng, danh dự cho chính mình. Nên dù có tốn tiền, tốn công tôi cũng sẽ quyết theo kiện đến cùng".

"Về phía Apple, sai phạm của họ đã rõ: Phát hành ấn bản điện tử dưới dạng ebook có thu phí của tác phẩm “Sợi xích” khi chưa được sự cho phép của thân chủ tôi. Hơn nữa còn mạo nhận "nội dung và hình ảnh được cung cấp bởi chính tác giả". Dù biết sẽ rất tốn kém về tiền bạc, thời gian thậm chí việc thắng thua phải chờ đến kết quả cuối cùng. Các cản ngại này sẽ làm nản chí người bị xâm phạm, từ đó mà họ rút lui ngay từ đầu. Vì vậy sang tuần tới chúng tôi chuẩn bị cho việc gửi đơn lên cục Bản quyền tác giả của bộ VH-TT&DL, Trung tâm bảo vệ quyền tác giả Việt Nam nhờ can thiệp... Đồng thời chúng tôi sẽ hoàn thành thủ tục để tiến hành vụ kiện tại Mỹ"- luật sư Nguyễn Thành Công chia sẻ với một quyết tâm sẽ giành được chiến thắng.

Đây không phải là lần đầu tiên xảy ra việc vi phạm quyền sở hữu tác giả, nhất là trong một thế giới nhốn nháo như mạng viễn thông, internet. Nhưng dù tận mắt chứng kiến "con đẻ" của mình bị ăn cắp, thậm chí là rao bán ngang nhiên trên mạng nhưng họ vẫn bất lực, im lặng. Không chỉ riêng tác phẩm “Sợi xích” của Lê Kiều Như bị "rao bán" công khai  mà các vi phạm bản quyền loại này ở Việt Nam tồn tại rất nhiều. Hầu như các tác giả có tiếng tăm đều đã và đang bị xâm phạm. Tuy nhiên, chưa có ai lên tiếng chính thức bởi có thể họ không biết hoặc biết nhưng không biết cách giải quyết sẽ như thế nào. Hoặc đã tiến hành giải quyết nhưng e ngại thủ tục nhiêu khê, tốn kém mà đã dừng lại hoặc chưa thực hiện. Bởi Apple có trụ sở tại Mỹ nên vụ việc nếu phải kiện tụng phải thực hiện tại Mỹ.

Sự việc đang hồi tranh cãi, ai thắng, ai thua chưa rõ ràng nhưng quan trọng nhất là nạn vi phạm bản quyền tác phẩm vẫn tràn lan trên môi trường internet và mạng viễn thông. Lâu nay, người dân có thói quen sử dụng "chùa" các sản phẩm nghệ thuật trên mạng internet, còn các nhà mạng thì ngang nhiên "đánh cắp" chất xám, gây nhức nhối cho nhiều tác giả, gây thiệt hại lớn về kinh tế, thương hiệu và uy tín của nhiều nhà sản xuất, nhạc sĩ, nghệ sĩ.

Bảo Hằng