Theo khoản 4 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc thì đều có thể tham gia BHXH tự nguyện.
Người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình để thụ hưởng những lợi ích to lớn mà chính sách này mang lại.
Luật BHXH quy định, người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn.
Theo đó, các đối tượng thuộc diện hộ nghèo sẽ được hỗ trợ 30%, hộ cận nghèo là 25%, và các đối tượng khác là 10%. Thời gian hỗ trợ tùy thuộc vào thời gian tham gia BHXH tự nguyện thực tế của mỗi người nhưng không quá 10 năm.
Tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng các chế độ gì?. (Ảnh minh họa)
Mức hưởng bảo hiểm xã hội tự nguyện 2020
Người tham gia BHXH tự nguyện 2019 sẽ được hưởng 2 chế độ: Hưu trí và tử tuất (khoản 2 Điều 4 Luật Bảo hiểm xã hội 2014).
Với các chế độ này, người tham gia có thể đảm bảo cuộc sống cho mình khi không thể tiếp tục làm việc.
Có thể thấy, so với chế độ BHXH bắt buộc, người tham gia BHXH tự nguyện 2020 được hưởng ít quyền lợi (không có chế độ ốm đau, thai sản, bệnh nghề nghiệp, tai nạn lao động). Tuy nhiên, với những lợi ích to lớn mà loại hình bảo hiểm này đem lại thì mọi người vẫn nên tham gia BHXH tự nguyện, nếu không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
Chế độ hưu trí
Theo Điều 74 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, người tham gia BHXH tự nguyện đủ điều kiện hưởng lương hưu sẽ được hưởng lương hưu hàng tháng.
Lương hưu hàng tháng = Tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng x Mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH
Điều 75 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 định rõ, ngoài lương hưu, trợ cấp một lần áp dụng với người lao động có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%.
Mức trợ cấp một lần được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, cứ mỗi năm đóng thì được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Người hưởng lương hưu được Quỹ BHXH cấp thẻ bảo hiểm y tế, được hưởng 95% chi phí khi đi khám chữa bệnh, trong khi nếu tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện thì chỉ được hưởng 80%.
Ngoài ra, Điều 77 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định, người tham gia được hưởng BHXH một lần khi thuộc một trong các trường hợp:
+ Đủ 60 tuổi đối với nam, 55 tuổi đối với nữ nhưng chưa đủ 20 năm đóng BHXH mà không tiếp tục tham gia.
+ Ra nước ngoài để định cư.
+ Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế.
Mức hưởng được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm được tính như sau:
+ 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014.
+ 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.
+ Trường hợp thời gian đóng BHXH chưa đủ 01 năm thì mức hưởng bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Chế độ tử tuất
Điều 80 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định các trường hợp người tham gia BHXH tự nguyện chết thì người lo mai táng được nhận trợ cấp mai táng, cụ thể:
+ Người lao động có thời gian đóng BHXH từ đủ 60 tháng (5 năm) trở lên.
+ Người đang hưởng lương hưu.
Mức hưởng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người tham gia chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết.
Theo Điều 81 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, thân nhân của những người sau đây được hưởng trợ cấp tuất một lần:
+ Người lao động đang đóng BHXH.
+ Người lao động đang bảo lưu thời gian đóng BHXH.
+ Người đang hưởng lương hưu.
Mức hưởng đối với thân nhân của người đang đóng BHXH hoặc đang bảo lưu thời gian đóng BHXH: được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm:
+ Bằng 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014.
+ Bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho các năm đóng từ năm 2014 trở đi.
+ Trường hợp chưa đủ 1 năm thì mức trợ cấp bằng số tiền đã đóng nhưng mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
+ Trường hợp người lao động có cả thời gian đóng BHXH bắt buộc và tự nguyện thì mức hưởng trợ cấp tối thiểu bằng 3 tháng mức bình quân tiền lương và thu nhập tháng đóng BHXH.
Đối với thân nhân của người đang hưởng lương hưu: được tính theo thời gian đã hưởng lương hưu:
+ Nếu chết trong 2 tháng đầu hưởng lương hưu thì tính bằng 48 tháng lương hưu đang hưởng;
+ Nếu chết vào những tháng sau đó, cứ hưởng thêm 1 tháng lương hưu thì mức trợ cấp giảm đi 0,5 tháng lương hưu.
Hoàng Mai
