Nhiều học sinh 'muốn chết' vì áp lực thi đại học

Bắt con học như... "chạy show"

Em A.T., một tú tài loại ưu trong đợt thi tốt nghiệp THPT vừa rồi khóc lóc sướt mướt khi nói chuyện với chuyên viên tâm lý. Em xuất thân từ một gia đình "trí thức", với truyền thống cả đại gia đình đều là những người có ăn có học, một số người còn là giáo sư, tiến sĩ có tiếng. Cũng chính vì thế mà kỳ vọng dành cho em rất lớn, khi cha mẹ đặt chỉ tiêu em phải thi đậu vào nhóm trường danh tiếng. Sự thể càng trở nên phức tạp khi trong những ngày thi, em càng phải đón nhận những lời "chỉ đạo" kinh khủng. Con giun xéo mãi cũng quằn, em nghĩ tới phương án tồi tệ nhất là uống thuốc ngủ để "quên đi sự đời". Rất may, gia đình đã phát hiện kịp thời và đưa em đi cấp cứu...

Trường hợp của K.T., thì lại khác. Em tâm sự: "Em vừa mới thở phào khi qua được kỳ thi tốt nghiệp cấp 3, vì năng lực học tập của em chỉ thuộc dạng "làng nhàng" nếu không muốn nói là hơi yếu. Thế nhưng gia đình thì nhất mực bắt em phải thi đại học để theo con đường khoa cử. Cha mẹ em mỗi ngày đều lặp đi lặp lại những câu như: "Không học thì có mà bốc cám mà ăn à! Không lo học mà thi thì đi khỏi nhà luôn đi, nhà này không có đứa con vô dụng như vậy". Em thực sự không biết phải làm sao để cho bố mẹ em hiểu, rằng em cũng rất muốn làm vui lòng bố mẹ. Nhưng chuyện thi đại học với em quả thực không dễ dàng và em đang cố hết sức".

Tạo áp lực cho các sĩ tử ngay trong kỳ thi đang diễn ra là không nên. (Ảnh Thanh Thắng)

Chị K.H., (ngụ tỉnh Bình Dương) thì đang khổ sở với tình trạng "sống dở chết dở" của con trai, khi hơn tuần nay con chị đóng cửa phòng đòi tuyệt thực. Đầu đuôi câu chuyện cũng vì anh chị chỉ có H.P. là con trai duy nhất, và mọi kỳ vọng đều đặt hết lên vai con trai mình. Ba của H.P. vì không muốn con mình phải lao động chân tay giống như hai vợ chồng, nên luôn đặt tiêu chí cho con phải thi đậu đại học bằng mọi giá. Trong khi H.P. lại tỏ ra là một người ham thích thể thao và thành tích học tập cũng chỉ ở mức trung bình.

Vấn đề nhức nhối nhất chính là chuyện khá nhiều bạn trẻ không thể chịu được áp lực thi cử  mà cha mẹ và gia đình đặt lên vai mình. Bạn T.H. (ngụ TP.HCM) tâm sự: "Em chỉ muốn chết cho xong, ba mẹ suốt ngày cứ bắt học, học... rồi thi, thi. Có khi em mệt quá ngủ một tí thì bị mắng là lười. Trước kỳ thi, mẹ em còn tìm ra được mấy trung tâm luyện thi cấp tốc, rồi tự lên lịch học tối ngày cho em với câu nói muôn thuở: Càng học nhiều càng tốt".

Cũng có chung tâm trạng như T.H., bạn A.K. đến gõ cửa văn phòng tư vấn tâm lý với đôi mắt sưng húp, và một số vết bầm trên cơ thể. A.K. đã có một buổi tối triết lý ra trò với bố mẹ, khi em cố gắng lý giải chuyện em trốn lớp luyện thi đi chơi cho đỡ mệt mỏi.  Kết quả của buổi nói chuyện là câu chốt của bố: "Đừng có trứng mà đòi khôn hơn vịt".

Sức chịu đựng của con người là có giới hạn

Các chuyên gia tư vấn đều đồng ý, việc đặt kỳ vọng vào con em mình trong kỳ thi đại học để con có được tương lai tươi sáng là điều đúng đắn. Tuy nhiên kỳ vọng đến biến thành áp lực quá lớn cho con trong thời điểm này là không đúng đắn. Những nghiên cứu tâm lý chỉ ra rằng, kết quả thi có tốt được hay không phụ thuộc rất lớn vào tinh thần của các sĩ tử. Khi phụ huynh thấy con mình có dấu hiệu quá tải về sức khỏe, tinh thần thì nên xem lại sinh hoạt, thời gian biểu của con. Nên hết sức mềm mỏng, khéo léo khi tham gia cùng con, vì đôi khi chỉ cần một hành động nhỏ cũng dễ làm cho con bị ức chế trong thời điểm căng thẳng này. Cho con được nói chuyện với các chuyên gia tâm lý giáo dục cũng sẽ giúp cân bằng tâm lý trước những kỳ thi cam go.

Bác sĩ Nguyễn Quang Trọng, trưởng phòng khám Am Tuấn Hưng (TP.HCM) cho biết: "Năm nào cũng vậy cứ tới thời điểm này là phòng khám lại tiếp nhận một số ca bị suy nhược sức khỏe, tinh thần vì không chịu được áp lực thi cử. Tôi cho rằng, sức khỏe và sức chịu đựng tinh thần của con người là có giới hạn, vì thế chỉ trong một thời gian ngắn mà ép cơ thể phải liên tục hoạt động ở cường độ cao, áp lực lớn thì tất yếu sẽ dẫn tới hệ lụy. Một số phụ huynh nhầm tưởng rằng cứ có dinh dưỡng tốt thì sẽ giải quyết được điều đó, nhưng quên rằng nhịp sinh học của con người cần thời gian thích nghi. Và tinh thần đặc biệt đóng một vai trò rất quan trọng trong quá trình này".

Tạo áp lực lớn cho con ngay trong những kỳ thi chính là một trong những sai lầm lớn nhất của cha mẹ. Anh Phạm Phú Anh, một cán bộ nhiều năm tham gia công tác tuyển sinh đại học trường ĐH Đà Lạt cho biết: "Chính tôi cũng đã từng trầy trật thi rớt lên rớt xuống vì bị áp lực học và thi khi kỳ thi đang diễn ra. Tôi tự nghiệm ra, nếu trước kỳ thi từ ít nhất 3 - 5 ngày mà mình được nghỉ ngơi thư giãn, thì kết quả thi sẽ tốt hơn nhiều so với cắm đầu vào học tối ngày cho tới tận ngày thi. Khi tham gia coi thi và chấm thi đại học nhiều năm, tôi nhận thấy những sĩ tử đạt được điểm cao đa phần là những người mang tâm lý thoải mái khi vào phòng thi. Phụ huynh nên hiểu điều đó và cho con em mình được "thở" trong thời gian này".            

Tiến sĩ tâm lý Nguyễn Công Thoại