Tình hình Syria: Người Kurd “thích TT Assad hơn TT Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan”?

“Điều đó khiến chúng tôi cảm thấy không thoải mái, nhưng còn lựa chọn nào khác?”, bà Ilham Ahmed, quan chức cấp cao của nhóm phiến quân Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) cho biết. SDF là lực lượng chiến binh người Kurd chiến đấu chống Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) dưới sự hậu thuẫn của Mỹ ở Syria.

Nếu bị buộc phải lựa chọn giữa một cuộc tấn công của lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ với việc phải thỏa thuận với chính quyền Syria của Tổng thống Assad, “chúng tôi sẽ chọn chính quyền Damascus”, bà nói với tờ Bloomberg trong một cuộc phỏng vấn hồi tuần trước tới thăm Washington.

SDF và lực lượng đồng minh các Đơn vị bảo vệ Nhân dân người Kurd (YPG/PYD) là lực lượng quan trọng nhất trong liên minh do Mỹ dẫn đầu chống IS. Những người Kurd này đã phải chịu tổn thất và thương vong nặng nề để đổi lại giành quyền kiểm soát 1/3 Syria, Bloomberg cho hay. Nhưng tương lai của họ đang trở nên bất định hơn bao giờ hết, và cơ hội tiếp tục kiểm soát lãnh thổ tại Syria đối với họ cũng trở nên mong manh sau tuyên bố của Tổng thống Mỹ Trump về việc rút lính khỏi Syria.

Chuyến thăm của bà Ahmed diễn ra 4 năm sau khi các đồng chủ tịch của Ủy ban người Mỹ gốc Kurd kêu gọi Ngoại trưởng Mỹ bấy giờ là ông John Kerry cấp thị thực cho Salih Muslim Mohammed, đồng chủ tịch PYD, để “thảo luận những gì hai bên có thể cùng nhau thực hiện để đánh bại IS và thúc đẩy dân chủ ở Syria.

Đó là vài tháng trước khi kết thúc tiến trình hòa bình giữa Ankara và PKK, lực lượng đã tiến hành các cuộc tấn công nổi dậy ở Thổ Nhĩ Kỳ từ năm 1984 và bị Ankara và Mỹ liệt vào danh sách khủng bố.

“Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã tự mình đàm phán trực tiếp với nhà lãnh đạo bị cầm tù của PKK, Abdullah Ocalan”, hai hạ nghị sĩ Mỹ Chris Van Hollen và Marsha Blackburn viết vào tháng 1/2015. “Ankara cũng có một số lần gặp mặt đồng chủ tịch PYD Salih Muslim Mohammed tại Ankara, trong đó có cả cấp Bộ trưởng với Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ. PYD đã nói rõ rằng họ tìm kiếm mối quan hệ tốt với Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ”.

Bốn năm sau, Thổ Nhĩ Kỳ đã tàn sát PKK ở phía Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ và tuyên bố sẽ tiêu diệt YPG/PYD, các nhóm được coi là nhánh của PKK ở Syria. Ankara được cho là sẽ tiến sâu vào các vùng phía Đông Bắc Syria sau khi các lực lượng Mỹ rời đi, và hai đồng minh NATO Ankara-Washington đã thảo luận về việc thiết lập một “khu vực an toàn” để bảo vệ biên giới của Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong chuyến thăm Washington, bà Ahmed đã gặp lại ông Van Hollen, hiện là thượng nghị sĩ Hoa Kỳ. Bà nói rằng “khu vực an toàn” sẽ là đầm lầy chứa khủng bố, và người Kurd sẽ sẵn sàng đánh trả nếu Thổ Nhĩ Kỳ điều quân tới. “Chúng tôi có thể tự mình bảo vệ vùng an toàn. Chúng tôi sẽ bảo vệ chính mình”, bà nói với Bloomberg.

Những gì bà Ahmed được nghe từ Mỹ cho thấy rằng Washington sẽ không đưa ra hạn chót cho quá trình rút quân, theo Bloomberg. Nhưng nếu người Kurd bị bỏ rơi ở bất kỳ vùng nào của Syria, có thể sẽ xuất hiện “một làn sóng bạo lực khác”, Ahmed nói.

Người Mỹ, bà nói, nên cố gắng giúp đạt được một giải pháp chính trị giữa Thổ Nhĩ Kỳ và người Kurd. Trong một bài đăng trên Twitter vào ngày 13/1, ông Trump đe dọa sẽ tàn phá Thổ Nhĩ Kỳ về mặt kinh tế nếu lực lượng Ankara tấn công các chiến binh người Kurd đã giúp Washington tiêu diệt IS.

Xem thêm: Lực lượng Hashd Al-Shaabi đợi lệnh triển khai vào sâu Syria