Trăn trở vụ kẻ có học giết người vì bị kích động

Điều khiến ông day dứt là cả nạn nhân và người phạm tội đều có học thức, có vị trí trong xã hội. Từ sự tắc trách của người thầy thuốc dẫn đến án mạng, người thì chết, kẻ vào tù.

Lỗi của bác sĩ...

Tiến sĩ Hoàng Văn Hùng hiện là Trưởng bộ môn hình sự, trường đại học Luật Hà Nội. Hơn 30 năm đứng trên bục giảng, ngọn lửa say mê vẫn cháy bỏng trong lòng người thầy đáng kính. Bằng những hiểu biết và những kinh nghiệm thực tế, mỗi bài giảng của ông luôn để lại cho sinh viên những bài học quý giá, không chỉ là kiến thức chuyên môn mà còn về phép ứng xử tinh tế trong giao tiếp, trong công việc.

Điều ông tâm đắc nhất trong giảng dạy bộ môn, đó là làm về hình sự, liên quan đến danh dự, sinh mạng con người. Do vậy, trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử phải hết sức cẩn trọng, tránh bỏ lọt tội phạm, tránh làm oan người vô tội. Vụ án mà ông chia sẻ với phóng viên dưới đây là một trong những vụ án được ông giảng rất kỹ lưỡng cho sinh viên của mình, trong các khóa đào tạo bộ môn hình sự.

Chứng kiến phiên tòa xét xử vụ án giết người trong trạng thái thần kinh bị kích động mạnh cách đây ngót 30 năm, nhưng cho đến tận bây giờ, với ông, sự việc đó luôn hiện hữu.

Lật lại hồ sơ vụ án, ông Hùng không chỉ day dứt về cách đối nhân xử thế mà ông còn trăn trở trước hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân, gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với thân nhân người phạm tội, nhưng chưa được thể hiện rõ rệt trong bản luận tội của đại diện VKS. Và theo ông, đó là mấu chốt của vấn đề khiến cho phiên tòa trở nên căng thẳng. Mặt khác, khi tuyên bản án sẽ thiếu tính thuyết phục đối với công chúng vào thời điểm đó.

 Ông Hùng kể: "Vụ án xảy ra năm 1984, hai vợ chồng ông Lâm Quang T. và bà Trần Thu L., khi đó đang học tập và làm việc tại Hà Nội. Cưới nhau gần năm năm họ mới sinh hạ được một bé gái. Vì hiếm muộn mới có con nên họ rất yêu quý nâng niu đặt tên con là Lâm Bảo N.

Tiến sĩ Hoàng Văn Hùng, Trưởng bộ môn hình sự đại học Luật Hà Nội. Ảnh Lương Liễu.

Năm lên 4 tuổi, cháu Bảo N. bị sốt cao, hai vợ chồng ông T. mang con đến bệnh viện Nhi Thụy Điển, nay là viện Nhi Trung ương Hà Nội để khám chữa bệnh. Do thời kỳ đó còn quy định về bệnh nhân phải đi khám đúng tuyến, trường hợp của cháu N. trái tuyến, nên viện Nhi không nhận. Ông bà T. phải đưa con sang bệnh viện Bạch Mai để khám.

Đến chiều, bệnh của cháu trong tình trạng nguy kịch, bác sĩ ở Bạch Mai phải chuyển gấp cháu tới viện Nhi để cấp cứu. Ở viện Nhi cháu N. được các bác sĩ chẩn đoán cháu bị tắc ruột, phải mổ cấp cứu. Sau khi mổ tình trạng của cháu tiến triển khá tốt và chuyển sang hậu phẫu.

Nhưng đến 2h đêm hôm đó, cháu lịm dần, ông T. cuống cuồng chạy đi gọi bác sĩ trực, khi đó vị bác sĩ đóng cửa ngủ trong phòng trực, ông T. phải đập cửa bác sĩ trực mới  thức dậy, điềm tĩnh đi tới giường bệnh. Ông T. nói trong tiếng nghèn nghẹn: "Bác sĩ xem giúp tôi, không con tôi chết mất". Vị bác sĩ đến kiểm tra và lệnh cho y tá tiêm thuốc cho cháu nhưng tìm mãi mới thấy xi lanh.

Thấy ông T. vẫn còn lo lắng, vị bác sĩ bảo: "Phần bác sĩ cấp cứu đã làm hết trách nhiệm, nếu có gì thì chờ đến mai, tới ca trực sau các bác sĩ sẽ điều trị tiếp cho cháu". Sau khi tiêm thuốc cho Bảo N., sắc mặt cháu bé hồng hào, tương đối ổn định, nhưng thật đau xót tới sáng thì cháu trút hơi thở cuối cùng. Hai vợ chồng đau khổ ôm con về nhà, mà trào dâng niềm uất hận. Sau đó ông T. mang súng tiến thẳng vào phòng bác sĩ bắn nhiều phát vào bụng khiến vị này gục xuống. Mặc dù được cấp cứu kịp thời, nhưng vị bác sĩ đã tắt thở sau đó 4 giờ đồng hồ”.

"Đó là tất cả những gì cách đây gần 30 năm, ông T. đã khai tại cơ quan điều tra cũng như tại phiên toà. Toàn bộ những chi tiết của vụ án vẫn in đậm trong suy nghĩ của tôi, nó khiến tôi luôn day dứt về số phận của cháu bé, về tình người trong đối nhân xử thế. Một phần do hoàn cảnh xã hội lúc đó còn khó khăn, nhưng dù thế nào thì tôi vẫn nhận thấy, những giá trị đạo đức đã bắt đầu bị đảo lộn. Trớ trêu thay việc này lại xảy ra đối với người thầy thuốc, một nghề mà lúc sinh thời Hồ Chủ Tịch đã đặt cho cái danh: Thầy thuốc như mẹ hiền", ông Hùng buồn bã nhớ lại.

Kể đến đây nét mặt ông Hùng buồn rầu, đưa tay lên vuốt lại mái tóc đã pha sương, ông day dứt nói: "Sẽ chẳng có gì xảy ra, nếu như vị bác sĩ lúc đó ân cần hơn, quan tâm hơn khi tính mạng của cháu Bảo N. như ngàn cân treo sợi tóc, thì sự việc đã không đi quá xa".

Theo tiến sĩ Hùng, việc kết tội một người phạm tội giết người, trong trạng thái thần kinh bị kích động mạnh, trước tiên thuộc về cơ quan tiến hành tố tụng. Điều này không có gì phải bàn cãi. Tuy nhiên, để vụ án được đưa ra ánh sáng một cách thuyết phục, cả về lý về tình, việc cần phải làm rõ hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân đối với người phạm tội hoặc thân nhân của người phạm tội.

Đó chính là những chứng cứ quan trọng và cần thiết để kết tội, một người có phạm tội hay không phạm tội. Ông Hùng cũng nói rõ, trong vụ án này hành vi trái pháp luật từ phía nạn nhân đã đảm bảo hai nội dung: Phù hợp với hoàn cảnh và cụ thể. Tuy nhiên, nhiều tình tiết khác cần phải được làm rõ. Đó là kết quả khám nghiệm của pháp y đối với cháu Bảo N. và nhiều tiểu tiết khác nữa, cần phải ghi rõ trong bản kết luận điều tra để từ đó xác định lỗi từ phía bác sĩ sẽ chặt chẽ và thuyết phục hơn.

Tranh luận nảy lửa tại phiên tòa

Theo tiến sĩ Hùng, tại thời điểm đó, phiên tòa được xét xử tại tòa án quân đội, vì ông T. lúc đó là một quân nhân. Phiên toà diễn ra khá căng thẳng. Tại phiên toà, phía ngành y cũng đưa ra những lý lẽ để bảo vệ cho nhân viên của mình, rằng vị bác sĩ đã làm hết trách nhiệm. Tuy nhiên, vấn đề ở đây là, ngoài việc người bác sĩ cần phải có chuyên môn cao, bên cạnh trách nhiệm, còn phải có tâm trong công việc là điều cần thiết. Về phía bị cáo, ông T. nhận toàn bộ trách nhiệm trước toà về cái chết của vị  bác sĩ. Tuy nhiên ông đòi lại sự sống của con gái ông và yêu cầu làm rõ về cái chết của cháu Bảo N., cháu chết do nguyên nhân gì?

"Tôi không muốn nhắc lại cặn kẽ những chi tiết gay gắt tại phiên toà, bởi vụ án vừa thương tâm, vừa đáng tiếc, đáng trách. Vị bác sĩ thì đã thiệt mạng, cháu N. cũng không còn, ông T. lúc đó đang là một quân nhân trẻ đầy triển vọng, nay phải vướng vào vòng lao lý. Sẽ chẳng có gì để lấp đầy những đau thương mất mát đó. Tôi thấy buồn và tiếc nuối cho cách hành xử của cả hai người", ông Hùng thở dài.

Là một người thẳng thắn ông Hùng nhận định: "Trong vụ án này, cơ quan điều tra làm rõ, truy cứu trách nhiệm hình sự đối với ông T. về tội danh: Giết người trong trạng thái thần kinh bị kích động mạnh. Điều này là hoàn toàn chính xác, phù hợp với khách quan và hoàn cảnh cụ thể. Mặc dù tôi rất chia sẻ, cảm thông với ông T. đã mất đi đứa con gái yêu quý của mình, nhưng việc ông T. sử dụng súng làm vũ khí gây án, hành vi này thể hiện tính chất tội phạm nghiêm trọng".

Ngót 30 năm trôi qua, vụ án đã chìm sâu vào quên lãng, nhưng trong tâm trí ông Hùng vẫn luôn có một câu hỏi lớn: Do thái độ thờ ơ, chậm chạp trong xử lý cấp cứu người bệnh, hay sự thiếu trách nhiệm của vị bác sĩ khiến cháu Bảo N. bị thiệt mạng.  Cũng như việc ông T. sử dụng súng làm hung khí gây án trong bản luận tội đối với bị cáo Lâm Quang T. chưa được làm sáng tỏ.

Lương Liễu