Bộ GTVT khẳng định chịu trách nhiệm đến cùng trước sai phạm của BOT.
Trước hàng loạt sai sót về dự án BOT, BT khiến dư luận bức xúc, bộ GTVT sẽ giải quyết các tồn tại và xử lý sai phạm của cá nhân và tổ chức liên quan. Đó là trao đổi giữa ông Nguyễn Nhật, Thứ trưởng bộ GTVT với PV báo Người Đưa Tin.
Khi việc xử lý trạm thu phí cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây chưa hoàn thành, bộ GTVT đang xúc tiến khởi động lại BOT Cai Lậy từng bị phản đối dữ dội. Quan điểm của lãnh đạo bộ GTVT đối với công tác quản lý BOT là như thế nào, thưa ông?
Bộ GTVT khẳng định sẽ chịu trách nhiệm đến cùng đối với việc phát triển hạ tầng, xử lý đến cùng những sai phạm, bất cập của các trạm BOT.
Cơ sở hạ tầng giao thông cần phải đầu tư nhiều mà nguồn ngân sách đang hạn chế. Đầu tư công trung hạn của bộ GTVT giai đoạn 2016 - 2020 không có dự án nào mới, không có ngân sách để đầu tư mới mà chỉ đang hoàn thành các dự án trước, xử lý các vấn đề bất cập.
Cũng như các nước đang phát triển và đã phát triển, phát triển hạ tầng giao thông cần dựa vào PPP (đầu tư công - tư phối hợp) thông qua các BOT. Nhưng phải nói rằng, chúng ta đang thiếu các hành lang pháp lý để thực hiện chủ trương đầu tư công - tư phối hợp này.
Dù đã có nhiều dự án đưa vào hoạt động nhưng vẫn chưa có luật về PPP nên chúng ta đang dựa vào luật Đầu tư, luật Xây dựng,... để quản lý. Cũng chính vì chưa có luật nên nghị định, thông tư hướng dẫn cụ thể cũng rất hạn chế. Đây là thiếu sót rất lớn nên Chính phủ đã giao bộ Kế hoạch Đầu tư soạn thảo luật về PPP để trình Quốc hội. Chính vì các bất cập về pháp lý, chính sách nên các vấn đề của BOT phải giải quyết từ từ, không thể chỉ 1-2 năm mà có khi đến 5 năm mới dứt điểm.
Ông Nguyễn Nhật, Thứ trưởng bộ GTVT. (Ảnh: Hà Nhân).
Như ông nói, việc đầu tư dự án mới đang gặp khó khăn. Tuy nhiên, tình trạng ùn tắc giao thông kinh khủng tại miền Tây Nam Bộ dịp Tết Nguyên Đán vừa qua đã khiến dư luận đặc biệt quan tâm về cơ sở hạ tầng tại đây. Phía bộ GTVT đang triển khai những giải pháp nào và liệu có tiếp tục áp dụng hình thức BOT không, thưa ông?
Trong 11 dự án trên tuyến cao tốc Bắc - Nam mà tôi đang phụ trách, có 8 dự án BOT và 3 dự án đầu tư công. Trong 3 dự án đầu tư công, cầu Mỹ Thuận 2 được người dân Nam Bộ mong chờ nhất. Dự án này đang được ưu tiên, Chính phủ đã chi 5.100 tỷ đồng. Dự án Mỹ Thuận - Cần Thơ này đang tìm kiếm nhà đầu tư.
Do phải hoàn thiện hồ sơ quy hoạch theo góp ý của các đoàn kiểm tra, giám sát nên chậm tiến độ khoảng 6 tháng. Bộ GTVT đặt mục tiêu tìm kiếm được nhà đầu tư cho dự án trong năm 2019. Sau đó, đến tháng 9/2019, chúng tôi sẽ khởi công cầu Mỹ Thuận 2. Khi hoàn thành, công trình này sẽ nối TP.HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận - Cần Thơ, hình thành tuyến cao tốc mới.
Còn đối với 8 dự án BOT đang và sẽ triển khai, chúng tôi đang cố gắng hết sức để hoàn chỉnh. Sau 111 đoàn kiểm tra, 21 đoàn giám sát của ủy ban Thường vụ Quốc hội, ủy ban Kiểm tra Trung ương, chúng tôi đã nghiêm túc rút ra được các vấn đề, hạn chế để hoàn thiện quy hoạch các dự án.
Nói vậy để khẳng định rằng, đầu tư PPP, BOT là giải pháp tốt nhất để phát triển cơ sở hạ tầng. Còn trong quá trình thực hiện, nếu có sai thì chúng tôi sẽ sửa chữa để tiếp tục hoàn thiện đầu tư, phát triển. Chúng ta phấn đấu đến năm 2020, theo Nghị quyết 13 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, cả nước sẽ có 2.000 - 2.500km cao tốc từ Bắc đến Nam. Bây giờ chỉ có 900km nên mục tiêu này là thách thức rất lớn đối với bộ GTVT.
Đầu tư xây dựng hạ tầng bắt buộc phải theo hình thức PPP, BOT. (Ảnh: Hà Nhân).
Như vậy, trong việc quy hoạch phát triển đường cao tốc, chúng ta phải chú ý những điều gì?
Chúng ta có 5 lĩnh vực giao thông: Đường bộ, đường sắt, hàng không, hàng hải và đường thủy nội địa. Sự đầu tư của Nhà nước trong thời gian qua đã có nhiều tích cực, sử dụng nhiều tiền ngân sách nhưng vẫn chưa đạt như kỳ vọng để phục vụ phát triển kinh tế xã hội.
Trong vận tải nói chung, chúng ta đang đè lên đường bộ đến 70%, còn lại là các loại hình giao thông khác. Điều này khác với các quốc gia trên thế giới khi đường bộ của họ chỉ chiếm từ 40 - 50%, khá cân bằng với các lĩnh vực giao thông còn lại. Chúng ta chưa cân đối được hoạt động sử dụng vận tải nên còn nhiều bất cập.
Thứ 2, chúng ta chỉ hơn được Campuchia và Lào về đường cao tốc. Hiện nay, cả nước chỉ mới có 900km đường cao tốc. Xây dựng quy hoạch hệ thống đường cao tốc phải chú ý kết nối từ Bắc đến Nam, kết nối với các khu công nghiệp, trung tâm kinh tế, cảng biển, sân bay lớn,... Và cao tốc của chúng ta vẫn đang chắp vá, chưa hoàn thiện.
Trong các Nghị quyết Trung ương Đảng và sự tư vấn của Ngân hàng thế giới, có 3 yếu tố đang kìm hãm sự phát triển đất nước Việt Nam chúng ta, gồm: Cơ sở hạ tầng, cơ chế chính sách và chất lượng nguồn nhân lực. Vì thế, trách nhiệm của bộ GTVT là đẩy mạnh phát triển cơ sở hạ tầng, phục vụ phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế.
Cảm ơn ông đã dành thời gian trao đổi.
