Vụng chèo, khéo chống
Với sự vào cuộc của báo Người Đưa Tin, Thủ tướng Chính phủ đã có ý kiến chỉ đạo, yêu cầu UBND tỉnh Thái Nguyên kiểm tra sự việc báo nêu, nếu đúng phải có biện pháp giải quyết kịp thời và báo cáo Thủ tướng. Mới đây, Thanh tra tỉnh Thái Nguyên đã có văn bản phúc đáp bản báo, nhưng xem ra quyền và lợi ích hợp pháp của người dân vẫn bị xem nhẹ.
Tại Văn bản số 47 ngày 20/1/2-17, trả lời báo Người Đưa Tin, Thanh tra tỉnh Thái Nguyên cho rằng, hộ ông Nguyễn Văn Bình, bà Nguyễn Thị Xuân (trú tại huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên) đã nhận đủ tiền đền bù theo Quyết định giải quyết khiếu nại của UBND tỉnh Thái Nguyên…
Tuy nhiên, căn cứ theo Quyết định số 684, 685 giải quyết đơn khiếu nại của ông Nguyễn Văn Bình và bà Nguyễn Thị Xuân, chúng tôi không tìm thấy từ nào nói đến việc hai gia đình được đền bù về đất đai như trả lời của Thanh tra tỉnh. Có chăng, chỉ có 2 từ “hỗ trợ”.
Cụ thể, tại điều 2, Quyết định số 865 ngày 17/3/2011 của UBND tỉnh Thái Nguyên, giải quyết đơn khiếu nại của bà Nguyễn Thị Xuân (trú tại đội 14, xã Hùng Sơn, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên ghi rõ: “Đồng ý vận dụng chính sách để giải quyết theo đề nghị của hộ bà Nguyễn Thị Xuân được hỗ trợ giá trị đất ở và tài sản để di dời…”.
Tương tự, tại Điều 2, Quyết định số 684 đối với ông Nguyễn Văn Bình cũng có nội dung như vậy. Dư luận đặt câu hỏi, Thanh tra tỉnh căn cứ vào đâu để cho rằng, hộ ông Bình, bà Xuân đã nhận đủ tiền đền bù?!
Trao đổi với PV, ông Bình, bà Xuân khẳng định, chỉ nhận được tiền hỗ trợ di dời, chưa nhận được tiền đền bù đất như lời Thanh tra tỉnh nói.
Hồ sơ thể hiện, toàn bộ diện tích nhà đất của hộ gia đình ông Bình và bà Xuân đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCN QSDĐ). Như vậy, Nhà nước đã thừa nhận đây là tài sản hợp pháp, thuộc sở hữu cá nhân của 2 hộ gia đình.
Đến năm 2006, dự án đường điện cao áp 220KV mạch kép đi qua huyện Đại Từ, bao trùm lên toàn bộ nóc nhà và đi chéo chính giữa hai thửa đất của gia đình ông Bình và bà Xuân.
UBND tỉnh Thái Nguyên đã bàn giao đất của hai gia đình cho ban quản lý dự án các công trình điện miền Trung quản lý, làm hành lang an toàn lưới điện (theo Quyết định số 2330/QĐ-UBND ngày 201/0/2006 của UBND tỉnh Thái Nguyên).
Điều đáng nói, trong khi hai hộ dân bị thu hồi đất, nhưng chính quyền tỉnh Thái Nguyên và các cơ quan hữu quan cho rằng, hai hộ gia đình ông Bình và bà Xuân đủ điều kiện tồn tại dưới đường dây điện 220KV.
Nhận định trên trái ngược hoàn toàn với thực tế khách quan cuộc sống, nhiều năm qua, hai gia đình ông Bình và bà Xuân không thể sống được trong căn nhà bị nhiễm điện quá nặng.
Ông Bình là cựu chiến binh, trong người bị nhiễm chất độc da cam, bà giáo làng Nguyễn Thị Tiến (vợ ông) phải sống trong chuồng trâu nhiều năm. Đến khi chuồng trâu xuống cấp không thể ở được, hai thân già dìu dắt nhau thuê nhà, sống tạm bợ, "nước mắt chan cơm" những năm tháng cuối đời.
Gia đình bà Xuân hoàn cảnh không kém, chồng bộ đội đóng quân xa nhà, bà Xuân sống cùng mẹ già 80 tuổi và 2 con thơ chui rúc trong ngôi nhà vách đất, mái lá dột nát, thuê của người hàng xóm. Nhiều năm qua, cuộc sống của họ rơi vào tận cùng đau.
Chiểu theo luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn, thì trường hợp của gia đình ông Bình và bà Xuân phải được đền bù mới “thấu tình, đạt lý”. Ở đây, đền bù có thể bằng tiền hoặc cấp đất tái định cư theo luật định. Nguyên do khổ, tuyệt vọng, có nhà mà không thể ở được.
Tại Quyết định 684, 685, UBND tỉnh Thái Nguyên đã thể hiện nội dung: Để hộ bà Xuân, ông Bình di chuyển chỗ ở khỏi dường điện là nguyện vong chính đáng, cần vận dụng để giải quyết để bảo đảm ổn định cuộc sống của hộ bà Xuân, ông Bình. Thế nhưng, đến thời điểm này, sự “vẫn dụng” của chính quyền tỉnh Thái Nguyên vẫn chỉ “nằm trên giấy”.
Kiếp người bị điện phóng “chết đứng” lần hai
Đối với nhiều gia đình nông dân ở huyện Đại Từ, trong đó có hộ ông Bình và bà Xuân, sổ đỏ đất thổ cư là tài sản lớn có giá trị. Sau khi có đường điện cao áp 220KV Tuyên Quang- Thái Nguyên đi qua, sổ đỏ của hộ gia đình ông Nguyễn Văn Bình và bà Nguyễn Thị Xuân giảm rất nhiều giá trị so với trước kia.
Mặc dù bị thu hồi đất, nhưng gia đình tôi không được đền bù theo pháp luật Đất đai và không được hưởng cơ chế chính sách đặc thù tại Quyết định số 1195/QĐ-TTg ngày 9/11/2005 của Thủ tướng Chính phủ về việc quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù để đầu tư xây dựng các công trình điện cấp bách giai đoạn 2006- 2010.
Ông Nguyễn Văn Bình bức xúc: “Đất gia đình tôi là đất thổ cư, vì nằm dưới đường dây điện, phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Đại Từ thúc ép chuyển đổi thành đất nông nghiệp. Chúng tôi hỏi vì sao quyền sử dụng đất thổ cư của người dân lại bị tước đi như vậy? Chính quyền huyện Đại từ không trả lời được”.
Gia đình bà Nguyễn Thị Xuân ở kế bên nhà ông Bình cũng lâm vào hoàn cảnh tương tự. Bà Xuân bức xúc: “Đề nghị chính quyền tỉnh Thái Nguyên đền bù đất đai cho gia đình tôi theo đúng luật Đất đai và quyết định 1195 của Thủ tướng Chính phủ. Số tiền hỗ trợ di dời không mua nổi mảnh đất cắm dùi, nói gì đến xây nhà. Số tiền này rất nhỏ so với những thiệt hại mà gia đình tôi đáng phải gánh chịu. Sổ đỏ của nhà tôi trước khi có dự án đáng giá bạc tỷ, nay chỉ như tờ giấy vụn, không hơn, không kém”.
Dư luận cho rằng, chính quyền thu hồi đất, nhưng không đền bù và tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất đối với hộ gia đình ông Nguyễn Văn Bình và bà Nguyễn Thị Xuân là xem nhẹ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.
PV