Ý nghĩa của ngày lễ Halloween không phải ai cũng biết

Những năm gần đây, ngày lễ Halloween đang dần trở nên phổ biến ở các nước châu Á. Vào dịp cuối tháng Mười, trẻ em và người lớn đều háo hức mong chờ ngày lễ này để thỏa sức "biến hóa" mình thành nhiều nhân vật có phần hơi "dị" đến gõ cửa từng gia đình.

Dù ngày lễ Halloween đang trở nên phổ biến nhưng không phải ai cũng biết nguồn gốc và ý nghĩa của ngày lễ này. 

Nguồn gốc ngày lễ Halloween

Lễ hội Halloween bắt nguồn từ dân tộc Celt. Vào ngày 1/11 Dương lịch hàng năm, dân tộc này thường tổ chức một lễ hội vinh danh vị thủ lãnh đã quá cố là Samhain.

Ngày hội này báo hiệu sự bắt đầu của mùa lạnh, của những ngày tối tăm thường được liên kết với sự tàn tạ và sự chết của loài người. Dân tộc Celt tin rằng Samhain cho phép những linh hồn người chết được trở về nhà trên trần gian vào đêm hôm đó.

Vào năm 43 (Tây lịch kỷ nguyên), người La Mã chinh phục vùng đất của dân tộc Celt và cai trị khoảng 400 năm (vùng này bây giờ là Anh Quốc). Trong giai đoạn này có hai lễ hội Samhain của dân tộc Celt.

Một trong hai lễ hội đó là FEALIA được cử hành vào cuối tháng Mười để vinh danh những người đã chết, lễ thứ hai dành cho Pomona, nữ thần La Mã về cây và quả. Có lẽ vì nữ thần Pomona mà quả táo (apple) đã được kết hợp vào lễ hội Halloween.

Sau ngày lễ Chư Thánh, tại Anh Quốc còn có ngày "Các vong hồn" vào mồng 2 tháng 11. Tại Anh Quốc, Halloween đôi khi được gọi là Nutcrack Night or Snap Apple Night vì mọi người trong gia đình ngồi quanh lò sưởi kể chuyện và ăn đậu phụng rang hoặc nhai "táo."

Chữ Halloween bắt nguồn từ thánh Lễ được truyền giảng vào ngày này gọi là Allhallowmas. Thời gian đêm trước ngày "Các Thánh" (hay Chư Thánh) đã được xem như là All Hallows Eve hay Halloween. Nguyên nghĩa chữ "Hallow" là Thánh. Ngày lễ Halloween là lối viết tắt của "All halows’ Evening."

Biểu tượng chính của đêm "lễ Halloween" là chiếc đèn lồng của chàng Jack - "Jack-ó-lanterns." Các biểu tượng phụ là phù thủy, ma quỷ và mèo đen.

Theo đó, cứ vào ngày cuối cùng của tháng Mười dương lịch là ngày Halloween. Cụ thể, lễ hội bắt đầu vào buổi chiều tối ngày 31/10 cho tới 12h đêm.

Trong dịp này, trẻ em và thiếu niên được mặc "y phục Halloween" để đi đến từng nhà, gõ cửa để nhận kẹo và chúc tụng... Theo tục lệ, các em nhỏ thường cầm theo lồng đèn làm bằng vỏ quả bí ngô được đục theo hình mặt người để ánh sáng xuyên ra ngoài...

Ý nghĩa giáo dục

Hành động và cuộc đời của Jack đã trở thành những kinh nghiệm để tuổi trẻ rút ra một bài học làm người, đó là:

Sống không nên tham lam, bủn xỉn, keo kiệt. Phải có lòng bác ái, từ bi, biết giúp đỡ kẻ khó khăn.

Không nên chơi đùa với ma quỷ. Ma quỷ hiểu theo nghĩa bóng là những trò lừa lọc, đe dọa, làm cho người khác sợ hãi, những việc làm tinh quái do trí thông minh và tưởng tượng của tuổi trẻ sáng tạo ra có khi làm hại đến người, đến xã hội... Chơi đùa, giao du với ma quỷ sẽ dễ bị cám dỗ đi vào đường tối tăm và tội lỗi.

Tuy nhiên, chuyện anh chàng Jack trong đêm Halloween cũng ghi nhận một thái độ sòng phẳng của quỷ, đó là "ân đền, oán trả" và "giữ lời hứa." Dù rằng sự "giữ lời hứa" này đã làm cho Jack rơi vào thân phận cô hồn lang thang vất vưởng.

Đối với các nước Âu, Mỹ Halloween đã trở thành lễ hội vui chơi hằng năm cho trẻ em và cả người lớn. Bên cạnh ý nghĩa giáo dục thì lễ hội Halloween còn có ý nghĩa nhân bản của nó.

Ý nghĩa nhân bản

Jack là nhân vật tưởng tượng nhưng đã thực sự hiện thân trong cuộc đời, trong thân phận làm người... mà lại là một người cô đơn. Khi chết, Jack trở thành cô hồn, không chỗ dung thân... Thiên đàng và Địa ngục đều từ chối!

Truyền thống lễ hội Âu, Mỹ đã dành cho Jack một ngày. Một ngày được trở lại với cõi dương. Trong ngày đó, Jack có thể sống vui chơi thoải mái, vì người sống đã hóa trang thành ma quỷ để linh hồn Jack có chỗ trà trộn vào cho đỡ cô đơn. Đây là ý nghĩa nhân bản của lễ hội Halloween.

Trong vài năm trở lại đây, Halloween bắt đầu được giới trẻ Việt đón nhận và biến nó thành một lễ hội hóa trang đa dạng, nhiều màu sắc cùng với các trò chơi nhóm, tập thể lành mạnh.

Phương Vy (t/h) 

Halloween