Dự án đường sắt đô thị (tuyến Bến Thành – Suối tiên) được UBND TP.HCM phê duyệt từ năm 2007 với tổng mức đầu tư ước tính 1,09 tỷ USD (nay đã điều chỉnh lên 2,4 tỷ USD) từ vốn ODA (IBIC) và vốn ngân sách. Dự án có tổng chiều dài 19,7 km chạy qua các quận 1, quận 2, quận 9, quận Bình Thạnh và Quận Thủ Đức.
Theo tiến độ thì hạn chót bàn giao mặt bằng vào ngày 30/9/2013, tuy nhiên, đến thời điểm này thì việc bồi thường, giải phóng mặt bằng trên địa bàn quận Thủ Đức vẫn còn quá nhiều vướng mắc khó giải quyết do hàng loạt khiếu nại từ phía người dân.
Dự án đường sắt Metro Bến Thành-Suối Tiên đang chậm tiến độ do khiếu kiện kéo dài.
Theo đó, kể từ sau khi dự án đường sắt được phê duyệt, UBND quận Thủ Đức đã dùng nhiều “chiêu thức” để áp giá đền bù ở mức thấp cho người dân. Đồng thời, quận còn tìm cách “lách luật” để ban hành nhiều quyết định thu hồi, cưỡng chế đất trái pháp luật.
Cụ thể, vào ngày 6/6/2011, UBND quận Thủ Đức ra QĐ số 3253/QĐ-UBND về việc thu hồi đất đối với hộ ông Phan Đình Tín, diện tích là 183, 9m2 (tại 457/2 XL Hà Nội, KP1, P. Linh Trung, Thủ Đức) với tổng số tiền chi trả bồi thường chỉ có 69.796.640 đồng. Nhận thấy việc chi trả, áp giá bồi thường ở mức quá thấp nên ông Tín đã làm đơn gửi UBND quận xem xét.
Tuy nhiên do không được giải quyết thấu đáo nên sau đó ông Tín đành khởi kiện ra tòa. Trong quá trình tòa án giải quyết thì UBND quận Thủ Đức bất ngờ ban hành quyết định số 1563/QĐ-UBND ngày 06/03/2013 chi trả bổ sung cho ông Tín với số tiền là 364.151.520 đồng (tổng cộng tiền bồi thường lúc này là 405.983.360 đồng).
Thế nhưng, ông Phan Đình Tín vẫn không chấp nhận mức giá bồi thường trên và tiếp tục khởi kiện ra tòa. Theo đó, giấy xác nhận số 19/GXN-UBND ngày 11/06/2011 của UBND phường Linh Trung thì diện tích đất bị thu hồi của gia đình ông Tín được xác định có nguồn gốc từ năm 1986 do ông Phan Đình Tâm (cha ông Tín) sử dụng. Bắt đầu từ năm 1997, ông Tín sử dụng ổn định cho đến nay và không có tranh chấp.
Tuy nhiên, khi tiến hành chi trả bồi thường thì UBND quận Thủ Đức lại đưa diện tích đất trên vào diện đất xen cài và vị trí hẻm. Hơn nữa, phần đất của ông Tín nằm trong dự án đường sắt Metro nhưng lại không được bồi thường theo giá dự án này mà được bồi thường theo giá của một dự án khác (dự án mở rộng Xa lộ Hà Nội – PV). Bởi vậy, ông Tín cho rằng quyết định chi trả bồi thường của UBND quận Thủ Đức như trên là không đúng theo quy định của pháp luật.
Ngày 17/4/2013, bản án sơ thẩm của TAND huyện Thủ Đức đã tuyên bác đơn khởi kiện của ông Tín. Thế nhưng, tại bản án phúc thẩm số 906/2013/HC-PT ngày 23/07/2013, TAND TP.HCM đã chấp nhận đơn kháng án của ông Tín và tuyên hủy 2 quyết định hành chính trên của UBND quận Thủ Đức. Tương tự, trường hợp của bà Phan Thị Như Thùy (em ruột ông Tín), cũng đã khởi kiện UBND quận Thủ Đức đối với việc thu hồi, đền bù giải tỏa phần đất có diện tích 70,7 m2 (tọa lạc tại KP1, Linh Trung, Thủ Đức).
Mặc dù quận Thủ Đức cũng đã ra hai quyết định bồi thường cho bà Thùy nhưng bà vẫn nhất quyết kiện ra tòa vì cho rằng UBND quận Thủ Đức chi trả bồi thường không đúng. Tại phiên tòa sơ thẩm, bà Thùy cũng bị bác đơn nhưng khi đến phiên tòa phúc thẩm thì Tòa cũng tuyên hủy bản án sơ thẩm của cấp quận.
Hàng loạt đơn khiếu nại về việc đền bù không thỏa đáng của UBND quận Thủ Đức.
Không chỉ quyết định thu hồi những phần đất nằm trong dự án, UBND quận Thủ Đức còn bị khiếu nại về việc thu hồi phần đất nằm ngoài dự án với mức bồi thường rẻ mạt. Theo bà Phan Thị Như Thuần cho biết, phần đất 53,9 m2 (tại số 111/9 Xa lộ Hà Nội, KP1, Linh Trung, Thủ Đức) không hề “dính” trong dự án đường sắt Metro nhưng không hiểu vì sao UBND quận Thủ Đức vẫn quyết định thu hồi với mức giá nhận bồi thường là 250.797.040 đồng. Bà Thuần cho rằng UBND quận Thủ Đức bồi thường không thỏa đáng nên đã làm đơn khởi kiện.
Ngày 21/5/2013, TAND quận Thủ Đức xử sơ thẩm và đã tuyên bác đơn khởi kiện của bà Thuần. Sau đó, bà thuần đã kháng án. Tuy nhiên, tính tới thời điểm này bà Phan Thị Như Thuần không hiểu vì sao Tòa phúc thẩm đã hoãn 3 lần mà vẫn chưa đưa ra xét xử…
Cho đến nay, những sai phạm trong công tác thu hồi, bồi thường và giải phóng mặt bằng của UBND quận Thủ Đức đã được thể hiện rất rõ tại hai bản án phúc thẩm có hiệu lực của gia đình ông Tín và bà Thùy. Thế nhưng, không hiểu vì lý do gì mãi cho đến nay UBND quận Thủ Đức vẫn chưa thực hiện bản án theo qui định.
Đến khi ông Tín có đơn yêu cầu thực thi bản án thì UBND quận Thủ Đức có văn bản phúc đáp, cho rằng: “Nội dung bản án hành chính phúc thẩm số 906/2013-HC-PT ngày 23/07/2013 của TAND TP.HCM có một số điểm chưa thống nhất với chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được UBND thành phố ban hành….Sau khi có ý kiến chỉ đạo, hướng dẫn của UBND thành phố, UBND quận Thủ Đức sẽ giải quyết”.
Như vậy chính vì sự vòng vo, không chịu giải quyết dứt điểm từ phía chính quyền đã khiến tiến độ bàn giao mặt bằng không thể thực hiện đúng theo tiến độ. Điều này có nghĩa rằng UBND TP.HCM đang phải đối diện với mức phạt lên đến hàng trăm tỉ đồng…
Phạm Khoa – Mai Phong
