Những sai phạm khiến ông Tất Thành Cang "hạ cánh" vào trại tạm giam

Chiều 16/12, nguồn tin từ Ban nội chính Thành ủy TP.HCM cho hay, cơ quan CSĐT Công an TP.HCM đã thực hiện quyết định khởi tố, lệnh khám xét đối ông Tất Thành Cang - nguyên Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP.HCM để điều tra về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí.

Ông Cang liên quan đến sai phạm trong việc bán cổ phiếu cho cổ đông công ty Nguyễn Kim tại công ty Cổ phần Phát triển Nam Sài Gòn SADECO.

Giúp công ty Nguyễn Kim thâu tóm Sadeco

Vào những năm đầu của thập niên 1990, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch tổng thể Khu đô thị mới Nam TP.HCM (khu đô thị mới quy mô lớn đầu tiên của TP.HCM).

Để triển khai quy hoạch, UBND TP này thành lập công ty CP Phát triển Nam Sài Gòn - Sadeco. Sau đó, Sadeco trở thành công ty cổ phần, với vốn điều lệ khoảng 170 tỷ đồng vào năm 2015. Trong đó, tỷ lệ vốn góp của công ty TNHH MTV Phát triển công nghiệp Tân Thuận - IPC tại Sadeco chiếm khoảng 74%.

Mang trong mình “sứ mệnh đặc biệt”, Sadeco ngày càng phát triển, với quỹ đất ngày càng lớn rải khắp thành phố, trong đó có nhiều bất động sản tại các vị trí đắc địa.

Nhờ kinh doanh lãi lớn, năm 2016, lợi nhuận sau thuế của Sadeco là hơn 153 tỷ đồng (trong khi doanh thu thuần chỉ hơn 290 tỷ đồng). Đến năm 2017, doanh thu của công ty này đã tăng lên hơn 265 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế hơn 111 tỷ đồng.

Nhưng vào thời điểm làm ăn thịnh vượng nhất, cũng là lúc những sai phạm phát sinh, tài sản Nhà nước tại Sadeco bị lũng đoạn, tư nhân thâu tóm khiến tài sản của Nhà nước thất thoát, thiệt hại hàng trăm tỷ đồng.

Trong đó, những sai phạm này thuộc trách nhiệm của ông Tề Trí Dũng, bà Hồ Thị Thanh Phúc và nhiều lãnh đạo chủ chốt tại IPC, Sadeco…

IPC là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước, góp vốn và nắm quyền chi phối tại Sadeco với tỉ lệ 74,8%.

Sau thương vụ IPC bán đấu giá hơn 5,2 triệu cổ phiếu tại Sadeco vào năm 2015, tỷ lệ vốn góp của IPC tại Sadeco còn 44%. Giai đoạn này, Sadeco đang hoạt động kinh doanh hiệu quả, tỷ lệ phân chia cổ tức có thời điểm lên đến 40%.

Cũng trong năm 2015, trong đề án tái cơ cấu, UBND TP.HCM yêu cầu IPC không được giảm thêm tỷ lệ sở hữu vốn.

Tuy nhiên, IPC đã không thực hiện yêu cầu, giảm tỉ lệ sở hữu vốn tại Sadeco từ 44% xuống chỉ còn 28,8% thông qua phát hành cổ phiếu cho công ty Nguyễn Kim không qua đấu giá.

Cụ thể, ngày 10/11/2016, công ty Nguyễn Kim có văn bản đề xuất tham gia mua cổ phần để trở thành cổ đông chiến lược của Sadeco và sau đó được dàn lãnh đạo IPC biểu quyết thông qua với tỷ lệ 100%.

Ngày 19/10/2017, công ty Nguyễn Kim chuyển thanh toán cho Sadeco 360 tỷ đồng là số tiền mà công ty này mua cổ phiếu của Sadeco. Tuy nhiên, số tiền này không được dùng để tăng vốn điều lệ, mà Sadeco đã gửi vào ngân hàng với kỳ hạn 18 tháng để lấy lãi.

Sau khi phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược, tỷ lệ sở hữu của nhóm cổ đông Nhà nước tại Sadeco giảm từ 62,8% xuống chỉ còn 41% (trong đó tỷ lệ sở hữu vốn của IPC từ 44% giảm xuống chỉ còn 28,5%). Trong khi cổ đông chiến lược của Sadeco là công ty Nguyễn Kim chiếm hơn 54% vốn điều lệ.

Phát hiện sai phạm trên và hàng hoạt sai phạm khác tại IPC, UBND TP.HCM đã chỉ đạo Thanh tra TP này tiến hành thanh tra toàn diện IPC và các doanh nghiệp con, liên doanh, liên kết và những doanh nghiệp có vốn góp của IPC.

Theo Thanh tra TP.HCM, bản chất vụ việc này là việc chỉ định đối tác chiến lược và chỉ định giá bán cổ phần không được tổ chức thẩm định giá hợp pháp là trái quy định pháp luật, dẫn đến gây thiệt hại ít nhất 153 tỷ đồng của Nhà nước.

Số tiền thiệt hại này, theo Thanh tra TP.HCM là tiền chỉ tính chênh lệch giá cổ phiếu, còn nếu tính đầy đủ giá trị gia tăng tài sản của Sadeco lúc thời điểm giá đất tăng cao, con số thiệt hại “sẽ rất lớn”.

Trước khi Sadeco bán cổ phần để công ty Nguyễn Kim chiếm 54% vốn điều lệ, nhóm cổ đông nhà nước từng chiếm 62,8% cổ phần tại Sadeco. Trong đó, Văn phòng Thành ủy (chiếm khoảng 2%), công ty TNHH một thành viên Đầu tư và Xây dựng Tân Thuận (thuộc Văn phòng Thành ủy, chiếm khoảng 15%).

Sau đó, IPC trình UBND TP.HCM phương án tăng vốn điều lệ và giảm tỉ lệ sở hữu cổ phần tại Sadeco từ 44% xuống 28,5%.

Ngày 18/5/2017, Văn phòng Thành ủy có thông báo 495-TB/VPTU do nguyên Phó Bí thư thường trực Thành ủy TP.HCM Tất Thành Cang ký, truyền đạt ý kiến chỉ đạo “chấp thuận chủ trương phương án phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược để tăng vốn điều lệ tại Sadeco”.

Tuy nhiên, theo kết luận thanh tra, việc nguyên Phó Bí thư thường trực Thành ủy TP.HCM chấp thuận chủ trương chỉ là thông báo truyền đạt ý kiến của Phó Bí thư thường trực Thành ủy thời điểm đó.

Chỉ định bán đất giá rẻ của Nhà nước cho công ty tư nhân

Trước khi Ủy ban Kiểm tra Trung ương thông báo những vi phạm đối với ông Tất Thành Cang, Ban thường vụ Thành ủy TP.HCM đã thống nhất đề xuất kỷ luật ông Tất Thành Cang vì liên quan đến những vi phạm tại dự án Khu dân cư Phước Kiển, huyện Nhà Bè, TP.HCM.

Dự án khu dân cư Phước Kiển được UBND TP này chấp thuận địa điểm đầu tư cho công ty TNHH MTV đầu tư và xây dựng Tân Thuận (công ty Tân Thuận – trực thuộc Văn phòng Thành ủy TP.HCM) vào năm 2009.

Ngày 5/6/2017, công ty Tân Thuận chuyển nhượng hơn 320.000 m² đất tại dự án Khu dân cư Phước Kiển cho công ty CP Quốc Cường Gia Lai với giá 1,29 triệu đồng/m², thu về ngân sách hơn 419 tỷ đồng.

Tuy nhiên, thương vụ chuyển nhượng trên bị Ban Thường vụ Thành ủy TP này “tuýt còi”, đồng thời Ban này đề nghị sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM đánh giá lại giá trị khu đất.

Tiến hành đánh giá lại, sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM kết luận, trong số 320.000 m² thì chỉ có 480 m² là đất ở, còn lại là đất nông nghiệp.

Trong trường hợp Nhà nước thu hồi đất thì đơn giá bình quân là hơn 1,7 triệu đồng/m², tổng giá trị khu đất sẽ là hơn 574 tỷ đồng. Theo cách tính này, công ty Tân Thuận gây thất thoát hơn 150 tỷ đồng.

Ngày 27/12/2017, Thường trực Thành ủy TP.HCM chỉ đạo dừng việc chuyển nhượng, yêu cầu đàm phán lại.

Đến ngày 18/4/2018, Ban Thường vụ Thành ủy TP.HCM yêu cầu Công ty Tân Thuận hủy hợp đồng chuyển nhượng khu đất cho Quốc Cường Gia Lai, không đồng ý bán chỉ định.

Bởi đây là tài sản kinh tế Đảng, nhưng tập thể Thường trực và Ban Thường vụ Thành ủy TP này không biết việc ký chuyển nhượng vào thời điểm giao dịch.

Ủy ban Kiểm tra Thành ủy TP.HCM sau đó kiểm tra và kết luận, ông Tất Thành Cang với vai trò Phó Bí thư Thường trực Thành ủy đã đồng ý cho công ty Tân Thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất mà không báo cáo cho tập thể Thường trực Thành ủy và tập thể Ban thường vụ Thành ủy theo quy định về Quy chế quản lý, sử dụng tài sản là nhà, quyền sử dụng đất tại các công ty TNHH MTV thuộc sở hữu của Đảng bộ TP.HCM.

Ông Tất Thành Cang quyết định không đúng thẩm quyền; vi phạm các quy định của Nhà nước về quản lý tài sản, đầu tư trong các doanh nghiệp Nhà nước, về kinh doanh bất động sản; không bảo đảm quy trình, nguyên tắc xử lý công việc của Đảng bộ TP này và thiếu kiểm tra trong triển khai thực hiện các quyết định của mình.

Ngoài ra, ông Tất Thành Cang đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và quy chế làm việc, vi phạm thẩm quyền, nguyên tắc, quy trình xử lý công việc; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát, để lĩnh vực được phân công phụ trách có nhiều vi phạm pháp luật, gây thiệt hại lớn cho ngân sách Đảng bộ TP.HCM.

Ngoài ra, trong thời gian giữ cương vị Thành ủy viên, Ủy viên UBND TP.HCM, Giám đốc sở Giao thông Vận tải TP.HCM, ông Tất Thành Cang đã vi phạm quy định pháp luật về đất đai và quản lý đầu tư xây dựng trong việc ký quyết định phê duyệt dự án và ký tắt hợp đồng dự án đầu tư xây dựng 4 tuyến đường chính trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm.