Pháp "đáp lời" Nga ở Syria, bao giờ tới lượt Mỹ?

Nga và Pháp đã cam kết sẽ tiếp tục hợp tác trong việc cung cấp viện trợ nhân đạo cho Syria, một vấn đề mà Moscow cũng mong muốn tìm kiếm sự trợ giúp của Washington.

Nga đã ủng hộ Tổng thống Syria Bashar al-Assad trong cuộc nội chiến kéo dài 7 năm chống lại phiến quân và khủng bố, trong khi Pháp đi theo quan điểm của Mỹ với yêu cầu nhà lãnh đạo này phải rời chiếc ghế quyền lực.

Nhưng trước những thay đổi bước ngoặt trong thời gian gần đây - khi quân đội Syria đã giành lại phần lớn quyền kiểm soát đất nước - Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã cùng nhiều nhà lãnh đạo phương Tây từ bỏ nỗ lực lật đổ chính quyền Assad và thay vào đó tập trung vào việc giúp Syria khôi phục sau chiến tranh tàn phá, trong khi Mỹ vẫn từ chối hợp tác trực tiếp với Nga về vấn đề này.

Trong một cuộc điện đàm hôm 10/8, Tổng thống Nga Vladimir Putin và đối tác Pháp đã trao đổi quan điểm về những diễn biến đang diễn ra tại Syria, đồng thời đề cao các hoạt động do Nga và Pháp thực hiện trong tháng 7 đối với kế hoạch phân phối viện trợ nhân đạo tại Đông Ghouta", theo tuyên bố từ Điện Kremlin.

"Tổng thống Vladimir Putin nhấn mạnh tầm quan trọng của cộng đồng quốc tế trong nỗ lực khôi phục cơ sở hạ tầng kinh tế và xã hội của Syria, cũng như giúp người tị nạn và những người di tản trở về quê hương", tuyên bố nhấn mạnh.

Tuyên bố từ phía Điện Élysée cũng nhấn mạnh cuộc thảo luận của hai nhà lãnh đạo về Syria, đặc biệt về "tình hình quân sự và tăng cường các điều kiện cần thiết cho người tị nạn trở về an toàn". Ông Macron nhấn mạnh "tầm quan trọng của một giải pháp chính trị đa phương sẽ mang lại hòa bình lâu dài và ổn định cho Syria".

Hoạt động nhân đạo của Nga-Pháp tại Ghouta chỉ diễn ra vài tháng sau khi quân đội Syria và đồng minh chiếm lại vùng ngoại ô Damascus từ tay phiến quân và các chiến binh thánh chiến đã chiếm đóng nơi này từ những năm đầu của cuộc nội chiến chống lại chính quyền Assad.

Giống như Mỹ và các đồng minh phương Tây khác, Pháp đã cáo buộc lãnh đạo Syria về cái gọi là “tội ác chiến tranh”, bao gồm cả các cáo buộc sử dụng vũ khí hóa học dẫn đến cuộc tấn công của liên minh Mỹ-Anh-Pháp hồi tháng 4.

Tuy nhiên, thế sự đã đổi khác sau khi Nga và Iran đã giúp Syria giành được những chiến thắng quan trọng trước phe đối lập. Phương Tây đang từng bước hòa cùng với quan điểm của Nga trong các vấn đề ở quốc gia Trung Đông.

Tổng thống Trump từ lâu đã kêu gọi hợp tác chặt chẽ hơn với chính quyền Putin, và sau hội nghị thượng đỉnh song phương đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo vào tháng trước, Nga-Mỹ đã bắt đầu thảo luận về các hoạt động nhân đạo ở Syria. Điều này sẽ bao gồm cả công cuộc tái định cư cho hàng triệu người đã di tản sang các quốc gia láng giềng như Jordan, Lebanon và Thổ Nhĩ Kỳ.

Lầu Năm Góc trước đó đã đưa ra những phản ứng khắc nghiệt trước đề nghị của Nga về việc Mỹ nên rút lực lượng khỏi Syria, cũng như tăng cường các hợp tác trong giai đoạn hậu chiến.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis gần đây đã đề nghị nên mở cửa cho ý tưởng xây dựng lại quan hệ quân sự với Nga. Nói với tờ Newsweek, Bộ Quốc phòng Mỹ nhấn mạnh rằng hội nghị thượng đỉnh Helsinki là "sự khởi đầu cho một quá trình hợp tác giữa Mỹ và Nga để giảm căng thẳng và thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác cùng có lợi”.

Các nhà ngoại giao hàng đầu của Nga và Mỹ cũng thảo luận về vấn đề Syria hôm 10/8 vừa qua. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nhắc lại rằng, “Mỹ muốn tìm cách cải thiện mối quan hệ với Nga và đồng ý đối thoại trong tương lai”, trong một cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov.

Cả hai nhà ngoại giao cũng đồng ý giải quyết "những thách thức đang diễn ra ở Syria", cũng như các lệnh trừng phạt gần đây của Mỹ áp đặt lên Nga do cáo buộc Điện Kremlin đã đứng sau vụ đầu độc cựu điệp viên Skripal ở Anh hồi tháng 3, một sự kiện mà Moscow đã phủ nhận bất kỳ trách nhiệm nào.

Hiện tại, sau những bước đi đầy thiện chí từ Pháp, giới quan sát đang hy vọng Mỹ cũng sẽ mở đường cho những hợp tác mới với Nga ở Syria để từng bước kết thúc cuộc nội chiến đẫm máu đã kéo dài 7 năm.