Bộ trưởng Bộ Xây dựng: Việt Nam còn nhiều dư địa để phát triển đô thị

Ngày 8/11, tại Hà Nội, Bộ Xây dựng chủ trì tổ chức Diễn đàn "Phát triển bền vững đô thị Việt Nam 2023".

Phát biểu khai mạc diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, ngày 24/11/2022 Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 06-NQ/TW về quy hoạch, xây dưng, quản lý và phát triển đô thị bền vững. Nghị quyết khẳng định đô thị hóa là tất yếu, là động lực của phát triển đô thị. Với tỷ lệ đô thị hóa toàn quốc ở mức 42,6% hiện nay, Việt Nam còn rất nhiều dư địa để phát triển đô thị.

Vì vậy, cần có sự chuẩn bị tốt nhất trong thời gian tới, để đô thị thực sự phát huy vai trò mà Bộ Chính trị đã chỉ ra, góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng sống của cộng đồng và gia tăng những giá trị thặng dư mới cho phát triển kinh tế - xã hội và môi trường.

Về những thành quả của quá trình phát triển đô thị thời gian qua, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết: “Sau hơn 35 năm đổi mới, đô thị hoá và phát triển đô thị trở thành động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Kinh tế khu vực đô thị tăng trưởng ở mức cao, đóng góp khoảng 70% GDP cả nước.

Bước đầu đã hình thành cực tăng trưởng kinh tế và trung tâm đổi mới sáng tạo; khoa học, công nghệ; giáo dục, đào tạo tại các đô thị lớn, nhất là tại Thủ đô Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Đến tháng 9/2023, toàn quốc có 902 đô thị, trong đó 2 đô thị loại đặc biệt, 22 loại I, 35 loại II, 46 loại III, 94 loại IV. Tỷ lệ đô thị hóa cả nước ước đạt trên 42,6%”.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, trong quá trình phát triển đô thị cũng xuất hiện nhiều bất cập cần tập trung giải quyết trong quá trình đô thị hóa như: tỷ lệ đô thị hoá đạt được thấp hơn mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 và còn khoảng cách khá xa so với tỷ lệ bình quân của khu vực và thế giới.  

Chất lượng đô thị hoá chưa cao, phát triển đô thị theo chiều rộng là chủ yếu, gây lãng phí về đất đai, mức độ tập trung kinh tế còn thấp. Kết cấu, chất lượng hạ tầng đô thị chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển dân số và kinh tế khu vực đô thị.

Bên cạnh đó, ô nhiễm môi trường tại các đô thị lớn có xu hướng gia tăng và diễn biến phức tạp, gây ra nhiều tác động tiêu cực. Khả năng tiếp cận dịch vụ công và phúc lợi xã hội của người nghèo và lao động di cư tại đô thị còn thấp, nhiều bất cập. Năng lực quản lý, quản trị đô thị còn yếu, chậm được đổi mới.

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cũng cho biết, để khắc phục tồn tại và nhanh chóng đưa Nghị quyết 06 của Bộ Chính trị đi vào cuộc sống, ngày 11/11/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 148/NQ-CP về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TW trên cơ sở bám sát quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đã đề ra tại Nghị quyết của Bộ Chính trị nhằm xây dựng và phát triển đô thị Việt Nam.

Theo Nghị quyết, mục tiêu đến năm 2030 là đẩy nhanh tốc độ và nâng cao chất lượng đô thị hóa, phát triển đô thị bền vững theo mạng lưới, hình thành một số đô thị, chuỗi đô thị động lực thông minh kết nối với khu vực và thế giới.

Cùng với việc thể chế hóa, cơ bản hoàn thiện chính sách về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển đô thị bền vững, cần phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng kỹ thuật đô thị…, đưa kinh tế khu vực đô thị tăng trưởng nhanh, hiệu quả và bền vững; tăng chất lượng sống tại khu vực đô thị ở mức cao.

Chương trình hành động của Chính phủ cũng xác định 11 chỉ tiêu cụ thể về hệ thống đô thị; hình thái đô thị và liên kết đô thị; tỷ lệ đô thị hóa; hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đô thị và cơ cấu kinh tế đô thị phấn đấu đạt được đến năm 2025 và năm 2030.

Trong đó, đã cụ thể hóa bằng 5 nhiệm vụ chủ yếu và 33 nhiệm vụ cụ thể với 19 nhiệm vụ về xây dựng cơ chế, chính sách, đề án, văn bản quy phạm pháp luật do các Bộ, ngành và địa phương triển khai thực hiện và 14 nhiệm vụ về đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị đồng bộ, hiện đại, liên kết, thích ứng biến đổi khí hậu.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho rằng, đây là căn cứ để các Bộ, cơ quan ngang Bộ và các chính quyền đô thị xây dựng chương trình, kế hoạch hành động của từng Bộ, cơ quan và đô thị theo chức năng, nhiệm vụ được giao và tổ chức triển khai thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả, phấn đấu đạt được cao nhất các mục tiêu đã đề ra.

“Do vậy, cùng với sự kiện thường niên Ngày Đô thị Việt Nam, Diễn đàn đô thị Việt Nam 2023 hôm nay, chính là một cơ hội để chính quyền đô thị các địa phương, nhà quản lý, chuyên gia, tổ chức, cộng đồng có liên quan đối thoại, chia sẻ, bài học, thực tiễn quan trọng để cùng có những đề xuất, định hướng, cách làm hay để hiện thực hóa những nhiệm vụ trọng tâm mà Nghị quyết 06-NQ/TW và Nghị quyết 148 của Chính phủ về triển khai Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TW đã đề ra để phát triển đô thị đất nước giai đoạn mới”, Bộ trưởng Bộ Xây dựng khẳng định.

Cũng tại Diễn đàn, ông Nguyễn Đức Hiển – Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho biết, hiện nay, 60/63 địa phương đã xây dựng và ban hành Chương trình/Kế hoạch hành động triển khai Nghị quyết số 06-NQ/TW.

Nội dung chương trình, kế hoạch của địa phương đã thể hiện được nhận thức của các cấp uỷ Đảng, chính quyền về vai trò, vị trí, tầm quan trọng đến sự cần thiết phải đô thị hoá và phát triển đô thị nhanh và bền vững; coi đó là những nhiệm vụ cấp bách, trọng tâm.

Nhiều nơi đã thể hiện đầy đủ nhiệm vụ, giải pháp tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy và chính quyền địa phương đối với việc xây dựng, thực hiện chương trình phát triển đô thị, chỉnh trang, tái thiết đô thị và phát triển kinh tế khu vực đô thị; giải pháp phát triển thống nhất trong chỉ đạo từ các cấp, ngành và quán triệt sâu rộng, thực hiện nghiêm túc.

“Với sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của cả hệ thống chính trị và đồng lòng của cộng đồng doanh nghiệp, người dân, sự phối hợp, giúp đỡ của các tổ chức quốc tế, việc thực hiện Nghị quyết số 06 sẽ đạt được nhiều kết quả tích cực hơn nữa” - Phó Trưởng ban Kinh tế Trung Ương nhận định.