Thăng trầm Tư gia Bá Kiến
Nam Cao , một trong những cây viết xuất sắc của dòng văn học hiện thực trước cách mạng tháng 8/1945. Ông gắn bó cả tuổi thơ thiếu thốn nơi làng quê nghèo Đại Hoàng, tổng Cao Đà, huyện Nam Sang, phủ Lý Nhân (nay là xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, Hả Nam).
“ Làng Vũ Đại ngày ấy” nằm cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng hơn 80km. Tiếng dệt canh cửi không ngơi nghỉ giữa trưa hè oi nồng dẫn chúng tôi tìm đến với ngôi nhà cổ của Bá Bính, người được lấy làm nguyên mẫu cho hình tượng nhân vật Bá Kiến trong tác phẩm “Chí Phèo” của cố nhà văn cách mạng Nam Cao.
Xiêu vẹo ở một góc đường, bảng chỉ dẫn lối vào ngôi nhà đã bị bóc hết lớp chữ. Theo lối đường bê tông nhỏ, ngôi nhà nằm lặng im trong con ngõ giữa những kiến trúc bê tông ngột ngạt xung quanh của hình ảnh nông thôn mới. Cánh cổng sắt vào nhà với lớp sơn bong tróc đã bị khóa, số điện thoại được ghi nguệch ngoạc bên ngoài để khách đến tham quan có thể liên hệ nhờ mở cổng.
Trong khuôn viên khoảng 800m2, ngôi nhà gỗ 3 gian đến nay đã tồn tại hơn một thế kỷ và được coi là ngôi nhà cổ nhất xã. Với lối kiến trúc “Lộn thềm, ngưỡng chồng”, nghĩa là hàng cột trong đầy đủ các cột, bên ngoài lại có thêm hàng cột ngoài. Hiên nhà được mở rộng, ngưỡng cửa là ngưỡng cửa chồng cao, khác với tất cả những ngôi nhà khác.
4 hàng cột lim với 16 cột dường như vẫn chưa có nét tàn tạ nào của thời gian có thể chạm tới. Thân gỗ còn khá chắc chắn và chưa có hiện tượng mối mọt. Lớp mái ngói ta dày phủ kín nóc nhà. Cột kèo được chạm khắc hình rồng phượng tinh xảo. Tất cả đều nói lên sự khá giả của chủ nhân ngôi nhà thời kỳ đất nước còn lầm than.
Cô Trần Thị Mai, người mở cổng cho chúng tôi vào tham quan ngôi nhà cho biết: Ngôi nhà đã từng trải qua 2 lần suýt bị phá hủy. Lần thứ nhất là khi Thực dân Pháp đốt năm 1953 nhưng sau đó lửa đã được dập ngay. Lần thứ hai, lẽ ra toàn bộ số gỗ lim trong n
