2/3 người dân sử dụng nước giếng khoan
Có mặt tại trạm bơm nước sạch Trung Văn (xã Trung Văn, huyện Từ Liêm, Hà Nội) chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng. Cả một công trình đồ sộ với mức đầu tư trên 1 tỷ đồng được xây dựng vào năm 2003 - 2004 hiện đang "đắp chiếu" trông rất thảm hại. Qua quan sát, toàn bộ bể chứa, giàn lắng lọc và trụ khối hút nước rêu mọc loang lổ, bong tróc đã phần nào phản ánh tình trạng hoạt động của trạm bơm nước này.
Khu để máy bơm nước và toàn cảnh trạm bơm nước Trung Văn đang bị bỏ hoang
Một người đàn ông ở trạm bơm cho biết: "Trạm bơm này được xây dựng khoảng chục năm trở lại đây. Từ khi hoàn thành đến nay không thấy máy hoạt động. Cả 3 đầu máy hiện bỏ không, mạng nhện, bụi bẩn bu bám". Hỏi ra mới biết, người đàn ông này được ở nhờ tại đây chứ không phải người trông coi khu vực này.
Theo phản ánh của đa số người dân, khoảng những năm 2003 -2004 khi tiến hành xây dựng trạm bơm nước sạch, gần 600 hộ dân trong thôn Trung Văn đã mừng vì ngỡ sắp được dùng nước sạch. Thậm chí, phía đầu tư dự án còn cho lắp cả hệ thống đường ống dẫn nước đến tận trước cửa nhà mỗi nhà dân. Thế nhưng, sau khi cắt băng khánh thành thì nước sạch cũng lặn mất tăm. Hiện tại, hơn 2/3 người dân trong thôn phải thuê thợ về đào giếng khoan với mức giá từ 10 đến 15 triệu đồng mới có nước sinh hoạt.
Trạm bơm nước sạch Phù Đổng (huyện Gia Lâm) cũng không phải trường hợp ngoại lệ. Công trình này được đầu tư 45 tỷ đồng, khởi công xây dựng năm 2000. Sau khi khánh thành, công trình này được bàn giao cho hợp tác xã (HTX) dịch vụ tổng hợp Phù Đổng vận hành, khai thác. Chạy được vài ngày, bỗng dưng cả hệ thống máy móc bỗng giở chứng chạy tậm tịt và ngừng vận hành từ đó đến nay. Hiện tại, trong căn phòng rộng khoảng 30m2, 3 máy bơm nằm chỏng chơ, hoen gỉ, để tránh bụi bẩn người ta dùng một manh chiếu nhỏ phủ tạm chờ ngày thanh lý.
Tương tự, trạm bơm nước sạch thôn Đoan Lữ, (xã An Mỹ, huyện Mỹ Đức) được đầu tư xây với tổng kinh gần tỷ đồng, công suất 308m3/ngày đêm, dự tính cung cấp nước sinh hoạt cho 4 nghìn người. Tuy nhiên, khâu khảo sát nguồn nước mặt trước thời điểm thi công công trình chưa sát thực tế nên khi đưa vào vận hành qua kiểm tra sinh hóa mới phát hiện nguồn cấp nước đầu vào trạm (mặt nước sông Đáy) bị ô nhiễm nặng. Đến nay, tất cả các hạng mục như hệ thống bơm hút, cụm xử lý nước, bể chứa nước, hệ thống bơm đẩy... đều đã xuống cấp nghiêm trọng không sử dụng được nữa.
Chi tiền để đánh giá công trình "đắp chiếu"?
Theo số liệu thống kê của Sở NN&PNTT, các huyện ngoại thành Hà Nội có 16 trạm cấp nước đã đầu tư với kinh phí hàng trăm tỷ đồng nhưng không thể sử dụng hoặc bị hư hỏng không có khả năng khôi phục, sửa chữa như: Trạm cấp nước xã Phùng Xá (huyện Thạch Thất); trạm cấp nước xã Xuân Nộn (huyện Đông Anh); trạm cấp nước xã An Mỹ (huyện Hoài Đức).
Điểm giống nhau ở hầu hết các trạm bơm nước sạch được xây dựng tại các huyện ngoại thành đó là sự đìu hiu, hoang vắng, cỏ mọc um tùm. Vào bên trong các hạng mục như máy bơm, van khóa, hệ thống đường ống dẫn nước trong tình trạng hoen gỉ, đầy mạng nhện và bụi bẩn. Nhiều trạm bơm do thời gian thi công kéo dài, đứt quãng nên các công trình chưa thể đưa vào vận hành khai thác như trạm cấp nước xã Liên Bạt (huyện ứng Hòa) trên 13,2 tỷ đồng; Trạm cấp nước xã Xuân Dương (huyện Thanh Oai) gần 10,2 tỷ đồng...
Trước nhu cầu dùng nước sạch ngày càng nhiều của người dân, đặc biệt là việc xử lý, vận hành các trạm bơm đang bị đắp chiếu ra sao, ông Vũ Bình Nguyên - Giám đốc Trung tâm Nước sinh hoạt và Vệ sinh môi trường nông thôn Hà Nội cho biết: "Để xử lý các trạm bơm nước sạch bỏ hoang lâu ngày không thể làm một sớm một chiều. Hiện tại chúng tôi đã kiến nghị UBND TP.HN cho phép xây dựng một dự án tổng thể nhằm đánh giá toàn bộ những tồn tại của các trạm bơm nước không hoạt động trên từng địa bàn. Sau khi có kết quả sẽ kêu gọi đầu tư sớm phục hồi lại hoạt động của các trạm bơm nước này. Đồng thời, chúng tôi cũng đề nghị UBND TP.HN bổ sung kịp thời cơ chế, chính sách phù hợp để kêu gọi các nhà đầu tư tham gia vào công tác đầu tư xây dựng, quản lý, vận hành và tổ chức khai thác có hiệu quả các trạm bơm nước hiện đang "đắp chiếu".
Quỳnh Chi
