Chiều 31/10, các ĐBQH đã dành một phần thời gian tiến hành thảo luận tại tổ về dự án Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ.
ĐBQH Y Biêr Niê (đoàn Đắk Lắk). Ảnh: Đỗ Thơm
ĐBQH Y Biêr Niê (đoàn Đắk Lắk) phát biểu: “Trong dự thảo luật tại Khoản 3 có ghi: “Người thi hành nhiệm vụ độc lập trước khi nổ súng phải cảnh báo bằng hành động, mệnh lệnh hoặc bắn chỉ thiên đối với các trường hợp…”. Ở đây có trường hợp bắn chỉ thiên. Từ chỉ thiên, trong giải thích từ ngữ phải làm rõ. Vì hiện nay, trên trời chưa chắc đã an toàn.
Ở trong thành phố, các tòa nhà cao tầng bắn chỉ thiên lên trời chỉ cần chệch một góc vô tình có thể gây sát thương cho người phía trên. Và, trong trường hợp bắn như thế gây hậu quả thì có phải chịu trách nhiệm hình sự không? Làm luật phải ghi rõ ràng, bắn chỉ thiên phải ghi rõ là khoảng trống.
Ở trên địa bàn chúng tôi đã có trường hợp người đang ăn cơm có viên đạn rớt vào bát cơm, may mà không rớt vào đầu. Các trường hợp như này thực tế đã xảy ra vì thế cần phải giải thích từ bắn chỉ thiên cho rõ ở đây.
Theo tôi nghĩ, Luật này quan trọng nhất là ở việc quy định nổ súng. Vì nó liên quan trách nhiệm của người được trang bị, sử dụng công cụ hỗ trợ, vũ khí.
Khoản 5, Điều 21: “Khi thực hiện nhiệm vụ có tổ chức để bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, việc nổ súng tuân theo mệnh lệnh của người có thẩm quyền; Người được giao sử dụng vũ khí khi thi hành nhiệm vụ độc lập được phép nổ súng theo quy định tại khoản 3, khoản 4 Điều này”. Trong trường hợp gây hậu quả khi thực hiện theo mệnh lệnh của người có thẩm quyền, luật cần làm rõ chỗ này.
Theo kinh nghiệm, thực tế cơ sở của chúng tôi, trong việc ra mệnh lệnh của người có thẩm quyền có nhiều cách. Mệnh lệnh bằng văn bản, lời nói, thậm chí bằng ánh mắt. Nhiều khi chỉ cần nháy mắt cộng sự hiểu là thực hiện khi mang lại hiểu quả tốt ta không soi xét. Nhưng nếu trường hợp người thực hiện mệnh lệnh đó mà gây hậu quả, việc người thực hiện mệnh lệnh chứng minh là người ra lệnh hay không là cực kỳ khó trong thực tiễn”.
Bày tỏ sự quan tâm đặc biệt về quy định nổ súng trong dự thảo Luật, ĐBQH Nguyễn Công Hồng (Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của QH) cho rằng: “Quy định về nổ súng là cái khó nhất trong Luật. Khó ở chỗ nếu chúng ta quy định quá chặt chẽ là “bó tay” cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan chức năng. Không làm được, sợ, trên thực tế là như thế. Nếu quy định lỏng quá có thể dẫn đến lạm dụng. Cân nhắc làm sao để phù hợp là việc rất khó.
Về cơ bản, quy định nổ súng tại Điều 21 tôi nhất trí. Tuy nhiên, đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc thêm ở khoản 3, điểm b quy định: “Đối tượng đang sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, vũ lực, phương tiện gây rối trật tự công cộng uy hiếp nghiêm trọng tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác”. Vũ lực ở đây có thể là đấm đá, xô đẩy, cái này có thể phân tích ra rất nhiều dạng. Quy định như này chưa chặt chẽ. Vũ lực đến mức độ nào thì có thể nổ súng phải cân nhắc kỹ.
Tại điểm c, Điều 2: “Đối tượng đang đánh tháo người bị giam, giữ, áp giải, dẫn giải do phạm tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, tái phạm nguy hiểm; người bị giam, giữ, dẫn giải, áp giải do phạm tội rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, tái phạm nguy hiểm đang chạy trốn hoặc chống lại”. Điểm này có thể “bó tay” cơ quan tố tụng. Điểm này là điểm mới nhưng chỉ đúng với cảnh sát tư pháp được phép dẫn giải bị can chứ các lực lượng khác chưa chắc đã biết.
Các lực lượng khác chưa chắc đã biết ông này phạm tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hay đặc biệt nghiêm trọng?. Bình thường, việc truy bắt không chỉ lực lượng chuyên trách mà còn huy động cả các lực lượng khác nữa. Khi đó, lực lượng khác làm sao biết bị can, bị cáo đó phạm tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hay đặc biệt nghiêm trọng để được nổ súng”.
Đỗ Thơm
