Giá đường thế giới đạt mức cao nhất 10 năm qua
Sau giá gạo, đến lượt giá đường thế giới tăng "phi mã" trong bối cảnh Ấn Độ dự kiến cấm xuất khẩu đường trong niên vụ 2023-2024, bắt đầu từ tháng 10/2023 - đây cũng là lệnh tạm dừng xuất khẩu đường lần đầu tiên trong 7 năm qua tại Ấn Độ.
Theo VTC News, việc cường quốc mía đường là Ấn Độ cấm xuất khẩu đường đã khiến nguồn cung trên thế giới suy giảm đáng kể, từ đó đẩy thị trường vào một cú sốc cung mới. Đỉnh điểm, giá đường thô thế giới ở mức 27,3 US Cent/pound, vượt đỉnh 10 năm.
Tại Ấn Độ, Hiệp hội các nhà máy đường Ấn Độ (ISMA) ước tính sản lượng đường sản xuất cho niên độ 2022 - 2023 chỉ đạt 34 triệu tấn, thấp hơn 2,5 triệu tấn so với dự báo gần nhất và giảm 5% so với cùng kỳ niên độ trước. Chất lượng mía thấp hơn dự kiến do điều kiện thời tiết không thuận lợi, cây mía chín sớm hơn và giảm trọng lượng.
Đối với Trung Quốc, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) dự báo sản lượng đường cũng chỉ đạt 9 triệu tấn, thấp hơn 1 triệu tấn so với dự báo trước đó và thấp hơn 6,3% so với niên độ trước.
Nhìn chung, lượng đường tồn kho trên thế giới dự kiến trong niên độ 2022 - 2023 sẽ giảm 13% so với niên độ trước, tạo áp lực khiến giá đường neo ở mức cao.
Giá đường trong nước tăng theo thế giới, đã có dấu hiệu găm hàng, đẩy giá
Bối cảnh trên khiến giá đường tại Việt Nam bắt đầu tăng theo thế giới. Trong tháng 8/2023, giá đường trong nước đã tăng lên mức cao nhất vài năm trở lại đây, đạt từ 20.000 - 21.500 đồng/kg, tăng 12% so với thời điểm đầu năm và tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái. Thậm chí, đến ngày 28/8, có công ty đã thông báo giá đường kính trắng là 26.000 đồng/kg và đường tinh luyện là 27.000 đồng/kg.
Trong bối cảnh giá đường đang "nóng" thì nhiều doanh nghiệp sản xuất mía đường đã hết niên vụ.
Trao đổi với VTC News, ông Trần Văn Kiên, Giám đốc nhà máy đường An Khê (Gia Lai), thuộc Tổng công ty mía đường Quảng Ngãi cho biết, niên vụ của doanh nghiệp ngành mía đường bắt đầu từ ngày 1/5 năm trước và kết thúc vào ngày 30/5 năm sau. “Dù biết giá đường thế giới và trong nước tăng cao nhưng hiện chúng tôi đang tập trung vào công tác sửa chữa, bảo dưỡng nhà máy, chung tay với người dân chăm sóc vườn mía để nâng cao sản lượng vào vụ ép mía năm 2023- 2024”, ông Kiên nói.
Tương tự, ông Trần Ngọc Hiếu, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Mía đường Sơn La, thông tin: “Vụ mía vừa rồi, nhà máy đường chịu ảnh hưởng bởi thời tiết, lượng mía giảm hơn 20%. Hiện niên vụ của nhà máy đã kết thúc vào cuối tháng 4. Do vậy, dù biết giá đường biến động và tăng cao nhưng chúng tôi chỉ có thể tập trung khắc phục thiệt hại diện tích mía đã chết do thời tiết nắng nóng gây ra”.
Liên quan đến vấn đề này, theo báo Công Thương, thời gian gần đây, giá đường trên thị trường nội địa đã có những biến động bất thường.
Diễn biến thị trường cho thấy bắt đầu có những dấu hiệu của hành vi găm hàng, tăng giá của một số đơn vị, giá đường có thể bị đẩy đến mức vượt quá mức độ hài hòa hợp lý đối với người tiêu dùng nếu xu hướng này tiếp tục.
Hiệp hội Mía Đường Việt Nam khuyến cáo hội viên không tiếp tay với các hành vi găm hàng, đẩy giá. Ảnh minh họa (báo Người Lao Động)
Diễn biến giá đường cũng như việc các nhà máy sản xuất đường trong nước không đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp đã khiến Hội Lương thực - Thực phẩm Tp.HCM kiến nghị Chính phủ bổ sung thêm lượng hạn ngạch thuế quan nhập khẩu tối thiểu 600.000 tấn đường để đảm bảo cân đối cung - cầu trong nước trong năm nay.
Theo lý giải của bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực - Thực phẩm Tp.HCM (FFA), kiến nghị của Hội này được nêu ra trong bối cảnh các doanh nghiệp chế biến thực phẩm đã xảy ra thiếu nguyên liệu đường thô, nếu không nhập thêm thì đường lậu vào, cung - cầu thiếu sẽ dẫn tới tăng giá. Hệ quả tất yếu của thiếu đường thô có thể khiến dây chuyền sản xuất không được tận dụng hết công suất, sản lượng sản xuất thực phẩm bị suy giảm nghiêm trọng và kéo giá thành sản phẩm thực phẩm cũng từ đó tăng cao.
Liên quan đến thông tin này, ông Nguyễn Văn Lộc, Chủ tịch Hiệp hội Mía Đường Việt Nam (VSSA) cho hay, Hiệp hội đã báo cáo đến Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn thông tin về tình hình cung cầu đường năm 2023 và dự báo 2024; tham gia đề xuất ý kiến giải pháp điều hành nhập khẩu mặt hàng đường theo hạn ngạch thuế quan năm 2023 đảm bảo nguồn cung cho thị trường trong nước, hài hòa lợi ích của người trồng mía, doanh nghiệp và người tiêu dùng.
Trong báo cáo nêu: Trong vụ ép 2022/23, ngành đường Việt Nam đã thực hiện mục tiêu kép là nâng giá thu mua mía đến mức tương đương với các nước trong khu vực trong khi vẫn giữ giá đường ở mức tương đương và thấp hơn so với các nước sản xuất mía đường lân cận (bao gồm Philippine, Indonesia và Trung Quốc). Theo ông Lộc thì mức giá mía đường hiện nay là mức giá hợp lý đảm bảo được mục tiêu hài hòa lợi ích giữa các bên liên quan.
Ngoài ra, VSSA đã tham gia ý kiến giải pháp điều hành nhập khẩu mặt hàng đường theo hạn ngạch thuế quan năm 2023 đảm bảo phù hợp với quy định của các luật quản lý ngoại thương, quản lý cạnh tranh, đấu thầu và các cam kết quốc tế, nguồn cung cho thị trường trong nước, hài hòa lợi ích của người trồng mía, doanh nghiệp sản xuất đường, các doanh nghiệp tiêu thụ đường và người tiêu dùng.
Cụ thể, lượng hạn ngạch thuế quan nhập khẩu đường 2023 là lượng tối thiểu theo cam kết WTO - tức là 119.000 tấn. Thời điểm thực hiện đấu giá hạn ngạch thuế quan khối lượng 119.000 tấn là tháng 9/2023. Không quy định tỷ lệ lượng đường thô và đường tinh luyện nhập khẩu theo hạn ngạch thuế quan 2023, đồng thời mở rộng các đối tượng tham gia đấu giá là thương nhân trực tiếp sử dụng đường làm nguyên liệu sản xuất, thương nhân sản xuất mía đường và thương nhân kinh doanh thương mại đường.
VSSA cũng kiến nghị Bộ Công Thương điều chỉnh các quy định đấu thầu hạn ngạch thuế quan để ngăn cản các hành vi bắt tay vô hiệu hóa hình thức đấu giá, bảo đảm kết quả đấu giá phân giao phù hợp với các yêu cầu của Luật Cạnh tranh và Luật đấu thầu.
“Sau khi thực hiện khối lượng đấu giá hạn ngạch thuế quan khối lượng 119.000 tấn, nếu có dấu hiệu giá đường tăng do thiếu nguồn cung hoặc hiện tượng găm hàng tăng giá khiến giá đường vượt qua mức giá hài hòa lợi ích của người trồng mía, doanh nghiệp sản xuất đường, các doanh nghiệp tiêu thụ đường và người tiêu dùng, Hiệp hội Mía Đường Việt Nam xin nhận trách nhiệm kịp thời báo cáo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và các cơ quan quản lý nhà nước để đề xuất bổ sung hạn ngạch thuế quan 2023 trước khi vào vụ ép 2023/24”, ông Lộc thông tin với báo Công Thương.
Cũng theo ông Lộc, hiện nay ngành đường Việt Nam đang trong giai đoạn chuẩn bị vào vụ sản xuất ép mía 2023/24 và một thị trường đường ổn định là yếu tố quan trọng bảo đảm đầu ra của chuỗi liên kết sản xuất mía đường.
Từ đó, Hiệp hội Mía đường Việt Nam khuyến cáo các hội viên sản xuất tham gia bình ổn thị trường bằng cách đưa đường ra thị trường theo yêu cầu sử dụng và giữ giá bán đường hiện nay là mức giá hợp lý đảm bảo được mục tiêu hài hòa lợi ích giữa các bên liên quan.
"Không để giá đường tăng thêm nữa nhằm bảo vệ quyền lợi của chính mình và người tiêu dùng. Tuyệt đối không thực hiện hoặc tiếp tay với các hành vi găm hàng, đẩy giá", văn bản của Hiệp hội Mía đường Việt Nam nêu.
Đối với những trường hợp không tuân thủ khuyến cáo nêu trên, Hiệp hội Mía đường Việt Nam sẽ buộc phải có những biện pháp đối phó trong đó có kịp thời báo cáo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và các cơ quan quản lý nhà nước để đề xuất bổ sung hạn ngạch thuế quan 2023.
Minh Hoa (t/h)
