Theo những số liệu từ Bộ Tài chính, giai đoạn 2006-2010, các khoản thu từ đất đai chiếm 13-18% tổng thu nội địa (trừ dầu thô). Tuy nhiên, giai đoạn 2011-2015, tỷ lệ này được dự báo sẽ giảm khá mạnh.
Nhiều khoản thu từ BĐS đang bị bỏ phí. (Ảnh minh họa)
Số liệu cụ thể của Bộ Tài chính cho thấy, năm 2011, BĐS đóng góp vào ngân sách 49.460 tỷ đồng, bằng 11,63% thu nội địa trừ dầu thô. Dựa trên số liệu đó và tình hình ảm đạm của thị trường BĐS đầu năm, các chuyên gia dự báo, năm 2012, số thu từ đất đai sẽ giảm xuống chỉ còn 42.458 tỷ đồng, bằng 8,58% số thu nội địa trừ dầu.
Nguyên nhân của sự sụt giảm nhanh chóng này theo ông Nguyễn Thế Chinh, phó viện trưởng Viện Chiến lược chính sách tài nguyên và môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường), là do các chính sách động viên tài chính từ đất đai hiện hành đã quá lạc hậu. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách từ đất đai (nguồn thu chủ yếu để nâng cấp cơ sở hạ tầng), mà còn dẫn đến sự mất công bằng trong xã hội. Minh chứng rõ nhất được thể hiện qua những biến động của thị trường BĐS nước ta trong thời gian nửa cuối năm 2011 và những tháng đầu năm 2012.
Viện trưởng Viện nghiên cứu Đô thị và Phát triển hạ tầng, TS. Phạm Sỹ Liêm lại nhấn mạnh rằng, không những các chính sách cũ lỗi thời, mà ngay cả chính sách vừa mới ban hành cũng đã lỗi thời. Đơn cử, Luật thuế Sử dụng đất phi nông nghiệp vừa có hiệu lực ngày 1/1/2012 với mức thuế suất quá thấp (0,03%; 0,07% và 0,15%) không chỉ không hạn chế được đầu cơ, bỏ hoang bất động sản, mà cũng không tăng thu được cho ngân sách. Chính vì những lỏng lẻo, những chính sách lỗi thời đó mà các khoản thu từ đất đai tại Việt Nam đang bị bỏ trống rất nhiều.
Để thắt chặt quản lý và gia tăng nguồn thu đang bị bỏ phí lâu nay của BĐS, Việt Nam cần xây dựng thuế nhà đất thay thế cho thuế sử dụng đất phi nông nghiệp và ban hành thêm một số sắc thuế mới đánh vào lĩnh vực bất động sản, trước mắt là thuế (hoặc phí) đối với công trình xây dựng mới, đặc biệt là công trình nằm trong khu vực mà cơ sở hạ tầng đã quá tải. Đó là những vấn đề mà Nhà nước hoàn toàn có thể thắt chặt để tránh những nguồn thu lớn đang bị bỏ phí một cách đáng tiếc, đồng thời góp phần bình ổn thị trường BĐS đang rối ren hiện nay.
Tuấn Khanh
