Trong phần đầu tiểu thuyết Anh hùng xạ điêu của cố nhà văn Kim Dung, Quách Khiếu Thiên và vợ Lý Bình cùng vợ chồng Dương Thiết Tâm và Bao Tích Nhược đang sống êm đềm ở thôn Ngưu Gia, phủ Lâm An, thì một hôm, họ tình cờ gặp được đạo sĩ Toàn Chân phái là Khưu Xứ Cơ. Khưu vừa giết và xách thủ cấp tên gian thần Vương Đạo Càn nên bị quan quân triều đình truy đuổi ráo riết.
Cảnh trong phim Anh hùng xạ điêu 2017.
Khưu Xứ Cơ tại nhà của Quách Khiếu Thiên và Dương Thiết Tâm đã một mình đánh tan truy binh, khiến Quách Khiếu Thiên và Dương Thiết Tâm vô cùng khâm phục. Khưu Xứ Cơ đã đề nghị đặt tên cho hai đứa con của họ khi ấy còn trong bụng mẹ, con của Quách Khiếu Thiên đặt tên là Quách Tĩnh, con của Dương Thiết Tâm đặt tên là Dương Khang. Tĩnh Khang là niên hiệu của vua Tống Khâm Tông, cùng với vua Tống Huy Tông đã bị lính Kim bắt đi, kết thúc triều đại Bắc Tống. Khưu Xứ Cơ muốn những đứa trẻ nhớ nỗi nhục quốc này và mong chúng sẽ khôi phục vinh quang và đánh bại giặc Kim khi lớn lên. Những cái tên đó tượng trưng cho lòng yêu nước của Tĩnh và Khang. Hai anh em nguyện ước với nhau, khi con của hai người lớn lên, nếu đều là con trai thì cho kết làm huynh đệ, nếu đều là con gái thì cho kết làm tỉ muội, nếu là một trai một gái thì cho kết làm vợ chồng.
Tuy nhiên, tai họa cũng từ đây mà ra, trong số quan quân truy đuổi Khưu Xứ Cơ có Hoàn Nhan Hồng Liệt, lục vương tử của nhà Kim. Hoàn Nhan Hồng Liệt bị trúng một mũi tên của Khưu Xứ Cơ, tình cờ gặp vợ của Dương Thiết Tâm là Bao Tích Nhược và được nàng cứu chữa. Say đắm trước vẻ đẹp mặn mà nhất là nữ tình hiền từ, dịu dàng và nhân hậu của Bao Tích Nhược, Hoàn Nhan Hồng Liệt đã đem vàng bạc đút lót cho Đoàn Thiên Đức, bảo y mang quân tới đánh thôn Ngưu Gia, sát hại hai gia đình Quách - Dương. Quách Khiếu Thiên bị quân Kim giết chết, còn Dương Thiết Tâm bị thương nặng và thất lạc vợ con.
Bao Tích Nhược bị lừa dối là chồng nàng đã chết, được Hoàn Nhan Hồng Liệt cứu rồi đưa về kinh đô nhà Kim. Để biết ơn, nàng đồng ý cưới hắn nhưng không sống trong cung mà sống một mình trong túp lều nhỏ được dựng lên y như thuở còn tại thôn trang. Tại nước Kim, Bao Tích Nhược đã sinh ra Dương Khang.
Bao Tích Nhược bị Hoàn Nhan Hồng Liệt lừa dối.
Khưu Xứ Cơ được tin hai nhà Quách-Dương bị hại, vô cùng căm phẫn, quyết định truy tìm Đoàn Thiên Đức để trả thù cho hai người bạn tri giao. Trong khi đó, sau cái chết của Quách Khiếu Thiên, Lý Bình bị Đoàn Thiên Đức bắt giữ. Trên đường đi, bà trốn thoát, chạy đến Mông Cổ. Tại đây bà sinh ra Quách Tĩnh, hai mẹ con bà được Thành Cát Tư Hãn cứu giúp, cho ở trên lãnh địa của ông ở thảo nguyên Mông Cổ.
Trong tác phẩm này cố nhà văn Kim Dung mô tả, Hoàn Nhan Hồng Liệt là con thứ sáu của hoàng đế nước Kim, Chương Tông Hoàn Nhan Cảnh, được phong tước Triệu Vương. Khi y sinh ra, chính quyền nước Kim đã bước vào giai đoạn suy thoái, trong khi các bộ lạc Mông Cổ dần lớn mạnh dưới sự chỉ huy của Thiết Mộc Chân. Hoàn Nhan Hồng Liệt được coi như một trong những nhân tài cuối cùng của nước Kim. Y thông minh, tài trí, lắm mưu nhiều kế, luôn ôm mộng lên ngôi vua, thống nhất Trung Quốc. Đối nghịch hoàn toàn với anh trai y, Tam vương tử, Vinh vương Hoàn Nhan Hồng Hy.
Hoàn Nhan Hồng Liệt được coi như một trong những nhân tài cuối cùng của nước Kim.
Dù biết Dương Khang không phải con mình nhưng y vẫn rất yêu quý. Cặp cha con này rất tâm đầu ý hợp trong việc bàn mưu tính kế, cùng nhau toan tính tiêu diệt các cao thủ võ lâm, tấn công Đại Tống. Chúng̣ lần lượt mời các cao thủ như Sa Thông Thiên, Hầu Thông Hải, Bành Liên Hổ, Linh Trí thượng nhân, Lương Tử Ông, Âu Dương Khắc tới bàn bạc về việc này. Y nhanh chóng trở thành kẻ thù của Mông Cổ cũng như Đại Tống.
Sau cùng Hoàn Nhan Hồng Liệt đi sứ tới Hoa Thích Tử Mô, khuyên vua nước này chống quân Mông Cổ. Lúc này sau khi Quách Tĩnh đi khắp nơi để tìm Hoàng Dung nhưng đều không gặp, Quách Tĩnh trở lại Mông Cổ, theo Thành Cát Tư Hãn Tây chinh, tấn công Hoa Thích Tử Mô. Hoàn Nhan Hồng Liệt bị Thành Cát Tư Hãn xử trảm.
Video: Dương Thiết Tâm và Quách Khiếu Thiên đấu Khưu Xứ Cơ.
Quốc Tiệp (t/h)
