Phần Lan và Thụy Điển đã nộp đơn xin gia nhập NATO vào tháng 5/2022 nhưng đến nay mới chỉ có Phần Lan được kết nạp.
Thụy Điển và Phần Lan nộp đơn xin gia nhập NATO vào tháng 5/2022. Đến tháng 4 năm nay, Phần Lan đã chính thức trở thành thành viên mới của NATO, trong khi việc kết nạp Thụy Điển vẫn đang bị cản trở.
Quân đội Thụy Điển từ lâu đã có các cuộc trao đổi với NATO. Thụy Điển cũng là đối tác gắn bó với liên minh nên việc gia nhập có thể diễn ra một cách dễ dàng.
Nhưng Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary là hai nước thành viên NATO vẫn đang từ chối phê duyệt đơn xin gia nhập của Thụy Điển.
Trước đó, Phần Lan đã nhượng bộ Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary để đổi lấy sự gật đầu. Nhưng Thụy Điển cho đến nay chưa thể hiện sự nhượng bộ như vậy.
"Nếu thời hạn kết nạp vào ngày 11/7 trôi qua, điều đó có thể hiểu rằng NATO không có sự nhất quán trong liên minh và điều này có thể dẫn đến những tính toán mới đối với Nga", một nhà ngoại giao NATO giấu tên nói trên CNN.
Một nhà ngoại giao châu Âu giấu tên khác nói trên CNN rằng, sự bế tắc của NATO cũng sẽ càng khiến Thổ Nhĩ Kỳ gia tăng sức ép với Thụy Điển. Thổ Nhĩ Kỳ muốn Thụy Điển sửa luật chống khủng bố để có thể dẫn độ một số nhân vật mà Ankara coi là khủng bố. Nhưng Thụy Điển lại có quan điểm khác khi đồng ý để các cá nhân này tị nạn.
Giới chức NATO vẫn tin tưởng rằng các bên có thể đạt được một thỏa thuận kết nạp Thụy Điển trước tháng 7. Một giải pháp được đưa ra là NATO thông qua Liên minh châu Âu (EU) trao cho Thổ Nhĩ Kỳ 6 tỷ euro cùng các đặc quyền khác về kinh tế để Ankara đồng ý kết nạp Thụy Điển. Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu coi EU là đối tác thương mại hàng đầu. Đổi lại, Thổ Nhĩ Kỳ chỉ cần tiếp tục tiếp nhận người tị nạn Syria đang trên đường đến châu Âu.
Nhưng Thổ Nhĩ Kỳ cũng muốn Mỹ phê duyệt hợp đồng bán chiến đấu cơ F-16 trước khi kết nạp Thụy Điển.
Theo CNN, giới chức châu Âu biết nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ đang gặp khó khăn nên sẽ tìm cách tạo đòn bẩy để thúc đẩy Ankara đồng ý kết nạp Thụy Điển trước ngày 11/7.
Ngoài ra, châu Âu cũng cần đạt được thỏa thuận với Hungary. Bởi giới chức châu Âu hiểu rằng, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan sẽ không gật đầu nếu phía Hungary vẫn còn vướng mắc với Thụy Điển.
CNN cho biết, giới chức Anh và Mỹ, hai quốc gia có tiếng nói trong NATO, đang nỗ lực hơn gấp đôi cho thời hạn đặt ra vào ngày 11/7, khẳng định ưu tiên hiện nay là kết nạp Thụy Điển.
Vài năm trước, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron từng nói NATO là liên minh "chết não", rằng NATO không có mục tiêu và định hướng cụ thể. Đó là lý do các quan chức NATO rất lo ngại việc Thổ Nhĩ Kỳ không đồng ý cho Thụy Điển gia nhập liên minh.
Bất kì mắt xích có vấn đề nào trong NATO cũng thể hiện sự yếu thế của liên minh. Và mặc dù việc Thụy Điển tham gia hay không tham gia NATO thực tế không quá quan trọng, nhưng việc Thổ Nhĩ Kỳ vẫn bày tỏ thái độ như hiện nay có thể đảo ngược những nỗ lực hàn gắn của NATO, CNN nhận định.
Đăng Nguyễn - CNN
