Một sự kiện đáng lo ngại vừa xảy ra cho thấy nguy cơ leo thang xung đột Nga-Ukraine chưa bao giờ cao đến thế: Một vật thể không xác định, bị nghi là tên lửa của Nga, đã vi phạm không phận Ba Lan trong thời gian tương đối ngắn vào đầu ngày 29/12.
Vật thể này, được cả hệ thống radar của Ba Lan và NATO phát hiện, xuất phát từ Ukraine, bay cắt qua 40 km lãnh thổ Ba Lan trước khi biến mất trong vòng chưa đầy 3 phút.
Vụ việc diễn ra trong bối cảnh Nga tiến hành một cuộc tấn công trên không diện rộng vào Ukraine, cũng nhằm vào các khu vực ở phía Tây đất nước, gần biên giới với Ba Lan, bao gồm cả thành phố Lviv.
Cuộc “dạo chơi” chớp nhoáng…
“Mọi thứ cho thấy một tên lửa của Nga đã đi vào không phận Ba Lan... Nó cũng đã rời khỏi không phận của chúng tôi”, Tướng Wieslaw Kukula, Tổng tham mưu trưởng Các lực lượng vũ trang Ba Lan, nói với các phóng viên và cho biết thêm rằng có bằng chứng radar từ Ba Lan và các đồng minh NATO để chứng minh cho tuyên bố này.
Quân đội Ba Lan ban đầu chỉ báo cáo về một vật thể không xác định đã đi vào không phận của mình mà không nói rõ nó là cái gì và chuyện gì đã xảy ra.
Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Władysław Kosiniak-Kamysz và 2 tướng quân đội đến họp tại Hội đồng An ninh Quốc gia ở Warsaw sau khi một vật thể bay không xác định vi phạm không phận Ba Lan, ngày 29/12/2023. Ảnh: DW
Sau đó trong ngày 29/12, Bộ Ngoại giao Ba Lan đã triệu tập đại biện Nga tại Warsaw Andrei Ordash và yêu cầu giải thích về hành vi vi phạm không phận. Cơ quan ngoại giao của Warsaw cho biết trong một tuyên bố rằng họ cũng kêu gọi dừng ngay lập tức các hoạt động như vậy.
Hãng thông tấn Nga RIA Novosti dẫn lời ông Ordash nói rằng khi trao công hàm phản đối cho ông, giới chức Ba Lan không cung cấp bằng chứng nào về việc vi phạm không phận. “Không có bằng chứng nào được đưa ra. Yêu cầu của tôi về bằng chứng bằng văn bản về những gì trong công hàm viết đã bị từ chối”, nhà ngoại giao Nga được RIA Novosti dẫn lời cho biết.
Không có báo cáo ngay lập tức về vụ nổ hoặc thương vong liên quan đến vụ tên lửa nghi của Nga “dạo chơi” chớp nhoáng trong không phận NATO ở Ba Lan.
Tướng Wieslaw Kukula, Tổng tham mưu trưởng Các lực lượng vũ trang Ba Lan, nói với giới truyền thông rằng mọi thứ cho thấy một tên lửa của Nga đã xâm nhập không phận phía đông Ba Lan và rời đi sau một thời gian ngắn, sau cuộc họp an ninh quốc gia ở Warsaw về vụ việc, ngày 29/12/2023. Ảnh: Spectrum News BN9
Tướng Maciej Klisz, chỉ huy tác chiến của lực lượng vũ trang Ba Lan, cho biết tên lửa đã ở trong không phận nước này khoảng 3 phút và quân đội tin rằng nó đã quay trở lại Ukraine khi rời khỏi màn hình radar.
“Toàn bộ đường bay qua lãnh thổ Ba Lan đang được theo dõi”, ông Klisz nói. “Hiện tại, kịch bản mà tôi khuyến nghị là tên lửa đã rời khỏi không phận Ba Lan”. Ông cho biết không có hành động nào được thực hiện đối với vật thể.
“Chúng tôi đã cử lực lượng của mình, gồm các máy bay chiến đấu, đến đánh chặn và bắn hạ nó nếu cần thiết nhưng thời gian và đường bay... khiến điều này không thể thực hiện được và cho phép tên lửa rời khỏi lãnh thổ Ba Lan”, ông Klisz nói.
Quân đội cũng tiến hành tìm kiếm trên mặt đất xung quanh điểm radar mất liên lạc với vật thể, nhằm củng cố niềm tin rằng nó không tấn công đất Ba Lan.
Thống đốc tỉnh Lublin, nơi có cửa khẩu biên giới với Ukraine, báo cáo rằng tên lửa được phát hiện gần thị trấn Hrubieszow, nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy nó rơi xuống tỉnh này.
…Khuấy động cả đôi bờ Đại Tây Dương
Sự hiện diện thoáng qua của vật thể nghi là tên lửa Nga trong không phận Ba Lan đã làm nhiễu động bầu không khí những ngày cuối năm không chỉ ở Warsaw mà còn ở Washington cũng như trụ sở NATO ở Brussels.
Để phản ứng, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã triệu tập các quan chức quốc phòng, an ninh và đã liên lạc với Tổng thống Andrzej Duda. Ông Duda đã trao đổi với người đứng đầu NATO Jens Stoltenberg về “sự cố tên lửa”.
Ông Stoltenberg xác nhận trên X/Twitter rằng NATO đang tham vấn với Ba Lan và hai bên sẽ giữ liên lạc khi sự thật được xác minh”.
Ở bên kia bờ Đại Tây Dương, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan đã nói chuyện qua điện thoại với người đứng đầu Cục An ninh Quốc gia Ba Lan, Jacek Siewiera, để bày tỏ “tình đoàn kết của Mỹ với Ba Lan… khi xử lý các báo cáo về một tên lửa xâm nhập thoáng qua không phận Ba Lan”, Nhà Trắng cho biết hôm 29/12.
Ông Sullivan cũng cam kết Mỹ sẽ hỗ trợ kỹ thuật khi cần thiết, đồng thời đảm bảo với ông Siewiera rằng Tổng thống Joe Biden đang theo dõi chặt chẽ vụ việc.
Khói bốc lên trên bầu trời Kiev sau cuộc tấn công của Nga vào Ukraine, ngày 29/12/2023. Ảnh: WSJ
Mối liên hệ của sự cố trên với các cuộc tấn công tên lửa đồng thời vào Ukraine chưa rõ ràng ngay lập tức, nhưng nó chắc chắn đã làm gia tăng căng thẳng trong khu vực. Người phát ngôn Lực lượng Không quân Ukraine Yury Ihnat bình luận về khả năng tên lửa đi lạc do các cuộc tấn công diện rộng của đối phương dọc các vùng lãnh thổ biên giới.
Tình huống này có chút tương đồng với một sự cố trước đó vào tháng 11/2022, khi một tên lửa được cho là tên lửa phòng không của Ukraine đã vô tình tấn công một ngôi làng của Ba Lan gần biên giới Ukraine, khiến 2 người địa phương thiệt mạng.
Sự tái diễn của một sự cố tương tự đặt ra những câu hỏi quan trọng về các cơ chế an toàn hiện có và an ninh của các quốc gia “nằm sát vách” với cuộc xung đột quân sự và địa chính trị trên đất châu Âu.
Minh Đức (Theo BNN Breaking, RFE/RL, Reuters, Al-Arabiya)
