Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ triệu tập Hội đồng An ninh Quốc gia của mình trong ngày 10/10, sau vụ nổ gây hư hại cầu Kerch, nối Crimea với đại lục Nga.
Cây cầu, có giá trị chiến lược và biểu tượng quan trọng đối với Nga, đã bị hư hại một phần do những gì Moscow mô tả là một vụ đánh bom xe tải vào sáng sớm hôm 8/10. Giao thông đường bộ và đường sắt trên cây cầu dài 19 km đã tạm thời bị tạm dừng vào thời điểm đó, cản trở tuyến đường tiếp tế quan trọng cho các lực lượng vũ trang của Nga đang chiến đấu ở Ukraine.
Trong những bình luận đầu tiên về vụ nổ, ông Putin gọi đây là một hành động khủng bố của Ukraine. “Không có gì phải nghi ngờ nữa. Đây là một hành động khủng bố nhằm phá hủy cơ sở hạ tầng dân sự cực kỳ quan trọng”, nhà lãnh đạo Nga cho biết hôm 9/10 trong một video đăng trên kênh Telegram của Điện Kremlin. Ông cho rằng hành động này do cơ quan đặc vụ Ukraine “thiết kế” và “tiến hành”.
Theo phía Nga, sáng sớm hôm 8/10, một chiếc xe tải đã phát nổ khi một đoàn tàu chở 7 thùng nhiên liệu đang di chuyển trên một đường ray song song, khiến chúng bốc cháy, phá hủy một đoạn của cây cầu và làm 3 người thiệt mạng. Cho đến nay, vẫn có rất ít thông tin về cách vụ nổ đã xảy ra.
Một tờ báo của Nga, Baza, đã đăng một đoạn video phỏng vấn một nam thanh niên đến từ Krasnodar, miền Nam nước Nga, nơi trực tiếp nối với bán đảo Crimea bằng cầu Kerch. Người này đã nhận là chủ sở hữu chiếc xe tải bị phát nổ. Trong video, nam thanh niên này cho biết, chú của anh ta là người lái chiếc xe vào thời điểm vụ nổ xảy ra, nhưng phủ nhận mọi liên quan.
“Tôi không liên quan gì đến những gì đã xảy ra trên cầu Crimea”, người thanh niên này nói. Tờ New York Times (Mỹ) cho biết họ không thể xác nhận tính xác thực của video này.
Đoạn bị sập trên cây cầu huyết mạch nối bán đảo Crimea và Tây Nam nước Nga. Ảnh: NYT
Mặc dù các quan chức Ukraine không giấu giếm niềm vui của họ, nhưng chính quyền ở Kiev vẫn không công khai nhận trách nhiệm về vụ việc.
Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Quốc gia Nga, Dmitry Medvedev, hôm 9/10 tuyên bố Nga nên tiêu diệt “những kẻ khủng bố” chịu trách nhiệm cho vụ tấn công.
“Nga chỉ có thể đáp trả tội ác này bằng cách trực tiếp tiêu diệt những kẻ khủng bố, như cách ở những nơi khác trên thế giới thường làm. Đây là điều mà người dân Nga mong đợi”, ông Medvedev - người đồng thời là cựu Tổng thống Nga - được hãng thông tấn nhà nước TASS dẫn lời.
Ông Putin đã đưa ra cáo buộc chống lại Ukraine trong cuộc họp với ông Alexander Bastrykin, người đứng đầu Ủy ban Điều tra Nga, khi ông này trình bày những phát hiện của cuộc điều tra về vụ nổ trên cầu và vụ cháy sau đó.
Ông Bastrykin cho biết, chiếc xe tải đã đi qua Bulgaria, Gruzia (Georgia), Armenia, Bắc Ossetia và vùng Krasnodar của Nga trước khi lên cầu Crimea. Trong số những “mắt xích” trong cuộc tấn công có “công dân của Nga và của các nước khác”, ông Bastrykin cho biết thêm trong video trên kênh Telegram của Điện Kremlin.
Các kênh thân cận với giới chức Nga trên mạng xã hội Telegram chỉ rõ rằng chiếc xe tải đã xuất phát từ Bulgaria và đi bằng đường biển đến cảng Poti của Gruzia.
Ông Bastrykin cũng tuyên bố rằng đã xác định được nghi phạm trong vụ tấn công.
Tại Kiev, ông Mikhail Podolyak, một cố vấn của Tổng thống Ukraine, gọi cáo buộc của ông Putin là “quá nực cười ngay cả đối với Nga”, đồng thời cáo buộc ngược lại rằng Nga đã khủng bố khu dân cư ở Zaporizhzhia bằng rocket hôm 9/10 khiến ít nhất 13 người thiệt mạng và hàng chục người bị thương.
Zaporizhzhia cũng đã tiếp tục hứng pháo kích vào đầu ngày 10/10, khiến một tòa nhà chung cư khác bị phá hủy và nhiều người bị thương, Thống đốc vùng Oleksandr Starukh của phía Ukraine cho biết.
Khôi phục giao thông trên cầu Crimea
Phía Nga đang gấp rút sửa chữa cây cầu huyết mạch. Phó Thủ tướng Nga Marat Khusnullin cho biết trong một bài đăng trên Telegram hôm 9/10 rằng ô tô có thể qua lại trên cả 2 làn của cầu Crimea.
“Giao thông đã được khôi phục dọc theo hai làn đường trên cầu Crimea”, ông Khusnullin viết, và cho biết thêm rằng trước đó, một làn đã được sử dụng cho ô tô lưu thông cả hai chiều, khiến giao thông đường bộ trên cầu bị chậm lại kể từ khi vụ nổ xảy ra.
Phó Thủ tướng Nga cũng đăng một đoạn video cho thấy những chiếc xe di chuyển trên hai làn đường qua cầu Kerch.
“Hệ thống chiếu sáng đã được điều chỉnh trên phần đường bị hư hại, biển báo hiệu mới được đặt lại, rào chắn đã được khôi phục”, ông Khusnullin cho biết thêm. “Bây giờ giao thông đường bộ qua cầu đã nhanh hơn”.
Giao thông đường sắt cũng đã trở lại trên cầu, nhưng các phương tiện lớn hơn như xe tải hạng nặng và xe buýt vẫn tiếp tục sử dụng phà để qua lại trên Eo biển Kerch.
Tổng thống Vladimir V. Putin ở St.Petersburg, Nga, trong một bức ảnh được truyền thông nhà nước Nga công bố hôm 9/10/2022. Ảnh: Sputnik NYT
Ông David MacKenzie, giám đốc kỹ thuật cấp cao tại COWI Holding A/S, một công ty có trụ sở tại Đan Mạch chuyên thiết kế và xây dựng một số cây cầu lớn nhất và dài nhất thế giới, cho biết sẽ mất vài tháng để Nga có thể khôi phục hoàn toàn các nhịp bị hư hỏng của cây cầu.
Thiệt hại đối với cầu Crimea sẽ là bài kiểm tra khả năng hậu cần của quân đội Nga, phụ thuộc nhiều vào vận tải đường sắt vốn đã căng thẳng.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington, cho biết thiệt hại đối với cây cầu sẽ không làm gián đoạn các tuyến tiếp tế của Nga vĩnh viễn, nhưng có khả năng gây ra các vấn đề nghiêm trọng trong ngắn hạn.
“Các lực lượng Nga vẫn có thể vận chuyển các thiết bị quân sự hạng nặng qua đường sắt”, ISW cho biết. “Tuy nhiên, các quan chức Nga có thể sẽ tăng cường kiểm tra an ninh đối với tất cả các phương tiện qua cầu, khiến việc di chuyển thiết bị quân sự, nhân viên và vật tư của Nga tới Crimea bị trì hoãn”.
Hỏa lực gia tăng vào lãnh thổ Nga giáp với Ukraine
Cơ quan an ninh FSB của Nga hôm 9/10 cho biết họ đã chứng kiến “sự gia tăng đáng kể” hỏa lực Ukraine nhằm vào lãnh thổ của mình trong những ngày gần đây, tuyên bố một người đã thiệt mạng và 5 người bị thương trong tuần qua.
“Kể từ đầu tháng 10, số lượng các cuộc tấn công từ các đội hình vũ trang của Ukraine vào lãnh thổ ở khu vực biên giới của Nga đã tăng lên đáng kể”, FSB – cơ quan chịu trách nhiệm về an ninh biên giới Nga – cho biết.
Các cuộc tấn công tập trung vào khu vực Belgorod của Nga, gần thành phố Kharkiv của Ukraine, cũng như Bryansk và Kursk, FSB cho biết.
Cơ quan này cũng cho biết rằng trong tuần qua “hơn 100 cuộc bắn phá đã được ghi nhận ở 32 địa phương, với việc sử dụng các hệ thống tên lửa phóng loạt, pháo, súng cối và máy bay không người lái”.
Một đứa trẻ nằm trong số những người bị thương, FSB cho biết, bổ sung thêm rằng các cuộc tấn công cũng “phá hủy 2 trạm điện, 11 tòa nhà dân cư và 2 tòa nhà hành chính” trong khu vực.
Lính cứu hỏa làm việc tại một tòa nhà dân cư bị hư hại nặng nề sau một cuộc tấn công quân sự ở Zaporizhzhia, ngày 9/10/2022. Ảnh: NYT
Chờ cuộc sống bình thường trở lại
Cuộc sống của những người Ukraine sống ở ngôi làng tiền tuyến Shevchenko vẫn chưa trở lại bình thường ngay cả sau khi Kiev đã tái kiểm soát khu vực này. Ngôi làng nằm ở khu vực giáp ranh Kherson, nơi quân Nga đã tràn qua trong những ngày đầu của cuộc chiến.
Hãng thông tấn nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ Anadolu Agency đã chụp được những bức ảnh về ngôi làng, cho thấy hầu như không còn căn nhà nào không bị tổn hại. Hầu hết các cư dân đã phải rời bỏ nhà cửa của họ.
Những người ở lại dành phần lớn thời gian ở nhà dưới làn đạn pháo và tên lửa, với tiếng bom nổ rền vang khắp các đường phố.
Ông Leonid và vợ mình là bà Luibov nằm trong số ít những người ở lại bất chấp chiến sự. Người đàn ông tàn tật cho biết họ đang cố gắng sửa chữa các cửa sổ và cửa ra vào của ngôi nhà bị hư hại do pháo kích.
Bà Luibov nói với Anadolu Agency rằng ngôi nhà của hai vợ chồng ông đã bị hư hại 2 lần trong 2 tuần. “Họ đã phá hủy ngôi nhà của chúng tôi. Chúng tôi đang cố gắng sửa chữa nó nhiều nhất có thể. Chúng tôi lắp cửa ra vào và cửa sổ. Bây giờ chúng tôi đang chờ mùa đông đến”, bà cho biết.
Nguồn cấp điện đã được khôi phục trở lại trong làng, nhưng người dân vẫn phải lấy nước từ giếng, bà nói thêm.
Quang cảnh đổ nát tại một ngôi làng nằm ở khu vực giáp ranh vùng Kherson, ngày 7/10/2022. Đây là nơi quân Ukraine đã tái chiếm từ tay quân Nga. Ảnh: Anadolu Agency
Binh sĩ Ukraine được nhìn thấy ở một địa điểm nào đó thuộc vùng Kherson, ngày 8/10/2022. Ảnh: NYT
Mỹ tuyên bố tiếp tục hỗ trợ an ninh cho Ukraine
Nhà Trắng hôm 9/10 tuyên bố Mỹ sẽ tiếp tục cung cấp vũ khí cho Ukraine, nhưng từ chối bình luận trực tiếp về vụ nổ làm hư hỏng cây cầu đường bộ và đường sắt của Nga tới Crimea.
“Chúng tôi thực sự không có thêm bất cứ điều gì để bổ sung vào các báo cáo về vụ nổ trên cây cầu”, phát ngôn viên An ninh Quốc gia Nhà Trắng John Kirby nói với chương trình “This Week” của Đài ABC News. “Những gì tôi có thể nói với các vị là ông Putin đã bắt đầu cuộc chiến này, và ông Putin có thể kết thúc nó ngay hôm nay, chỉ đơn giản bằng cách rút quân khỏi đất nước (Ukraine)”.
Ông Kirby cho biết, cả hai bên cần tìm cách đàm phán để chấm dứt giao tranh, đồng thời cho rằng có vẻ ông Putin không muốn nói chuyện khi nhà lãnh đạo Nga kêu gọi tổng động viên một phần và sáp nhập 4 khu vực ly khai Ukraine vào Liên bang Nga.
Đó là lý lo tại sao Mỹ liên lạc gần như hàng ngày với Ukraine và sẽ tiếp tục cung cấp hỗ trợ an ninh cho Kiev, ông Kirby cho biết.
Minh Đức (Theo WSJ, CNN, Anadolu Agency, Al Jazeera)
