Ngay sau khi thông tin ông Vũ Trọng Lương (Phó Trưởng phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng, sở GD&ĐT tỉnh Hà Giang) có hành vi sửa điểm, sửa bài thi được bộ GD&ĐT công bố, nhiều chuyên gia pháp lý đã lên tiếng để phân tích hành vi của ông này phạm vào tội danh gì.
Luật sư Giang Hồng Thanh (đoàn Luật sư Hà Nội) cho rằng, trong trường hợp cơ quan chức năng chứng minh được người thực hiện hành vi sửa nội dung bài thi, sửa điểm thi vì vụ lợi hoặc vì động cơ cá nhân nào đó, thì người vi phạm có thể bị xử lý hình sự về tội Giả mạo trong công tác theo Điều 359 Bộ luật Hình sự.
Ngày 20/7, công an khám nhà Vũ Trọng Lương.
Theo đó, tội Giả mạo trong công tác là hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn sửa chữa, làm sai lệch nội dung giấy tờ, tài liệu; làm, cấp giấy tờ giả; giả mạo chữ ký của người có chức vụ, quyền hạn khác hoặc vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác. Người phạm tội này có thể bị phạt tù lên đến 20 năm, thấp nhất 12 tháng, tùy theo tính chất, mức độ phạm tội.
Còn luật sư Trần Văn An (đoàn Luật sư tỉnh Bắc Giang) cho rằng có thể khởi tố ông Vũ Trọng Lương về tội Nhận hối lộ (Điều 354, BLHS 2015) trong trường hợp ông Lương nhận lợi ích từ việc này. Trong trường hợp ông Lương không nhận lợi ích từ hành vi sai phạm trên thì có căn cứ để khởi tố ông này về tội Giả mạo trong công tác (Điều 359, BLHS 2015).
Cũng theo luật sư An, căn cứ theo số lượng bài thi làm giả rất lớn (hơn 330 bài thi có tổng điểm đã công bố chênh lên hơn 1,0 điểm so với điểm chấm thẩm định), có căn cứ khởi tố ông Lương theo khoản 4, Điều 359, BLHS. Cụ thể: Làm, cấp giấy tờ giả với số lượng từ 11 giấy tờ giả trở lên thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm.
Luật sư Vũ Quang Bá (đoàn Luật sư Hà Nội) cho rằng, đối với tội Nhận hối lộ, cần làm rõ có hay không việc ông Lương đã nhận lợi ích vật chất hoặc phi vật chất để sửa chữa điểm thi theo yêu cầu của người đưa hối lộ. Bên cạnh đó, cần xác minh về những người đã đưa hối lộ cho ông Lương (nếu có). Hiện bước đầu có thể vụ án đang được điều tra mở rộng nên nếu có những tình tiết mới làm thay đổi bản chất vụ án thì cơ quan an ninh điều tra có thể thay đổi tội danh đối với ông Lương.
Vũ Trọng Lương đã bị bắt tạm giam 3 tháng phục vụ công tác điều tra.
“Có thể với những tài liệu, chứng cứ và thông tin ban đầu, việc cơ quan An ninh điều tra tỉnh Hà Giang khởi tố ông Lương về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi thi hành công vụ sẽ phù hợp hơn các tội danh khác”, luật sư Bá chia sẻ.
Một chuyên gia pháp lý khác khi được tham vấn ý kiến cũng cho rằng, trong vụ việc này, cơ quan An ninh điều tra khởi tố về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ có vẻ nhẹ nếu không xác định được những người đồng phạm khác. Có thể do thời gian cấp bách, vụ án lại đang được dư luận quan tâm đặc biệt, trong thời gian ngắn khó có thể xác minh được, nên giải pháp chọn khởi tố về tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn... có vẻ an toàn hơn khi hành vi làm trái đã rõ, hậu quả thì phi vật chất.
Tuy nhiên, rất có thể sau khi điều tra, cơ quan An ninh điều tra sẽ thay đổi tội danh đối với ông Lương. Bởi nếu tiếp tục giữ nguyên tội danh này thì phải áp dụng khoản 2 Điều 356 mới đủ sức "nặng", khoản 1 thì mức án khá nhẹ nếu ông Lương có từ 2 tình tiết giảm nhẹ trở lên.
Trước đó, trao đổi với báo giới, luật sư Lê Văn Thiệp (đoàn Luật sư Hà Nội) đặt ra nghi vấn với khoảng thời gian 2 giờ để quét từng bài thi vào máy tính rồi chỉnh sửa điểm cho hơn 114 thí sinh theo thông tin được cung cấp trước, không phải sắp xếp theo vần thứ tự, thì việc đó không có khả năng thực hiện. Ông Thiệp đánh giá trong vụ việc này, có thể có sự bao che, tiếp tay của một số người khác để ông Vũ Trọng Lương trực tiếp thực hiện việc sửa, nâng điểm cho thí sinh. Thậm chí, có cả sự tham gia của bộ phận giám sát.
