Trả giá vì S-400, Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ không mua thêm vũ khí Mỹ.
Mỹ đã loại Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi chương trình phát triển tiêm kích tàng hình F-35 sau khi Ankara chọn mua hệ thống phòng không S-400 của Nga. Các chuyên gia tin rằng Thổ Nhĩ Kỳ hiện có thể chuyển hẳn sang mua máy bay chiến đấu từ Nga và không bao giờ muốn quay lại mua vũ khí của người Mỹ.
Thổ Nhĩ Kỳ có thể không bao giờ mua thêm vũ khí Mỹ?
Chủ tịch Đại hội đồng Quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ Mustafa Sentop hồi đầu tuần tuyên bố, nước này có thể mua máy bay chiến đấu Su-35 và Su-57 với điều kiện thuận lợi sau khi Mỹ loại nước này khỏi chương trình phát triển máy bay chiến đấu tàng hình F-35.
Trong triển lãm hàng không và vũ trụ quốc tế MAKS-2019 diễn ra ở Nga vào tháng trước, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã được mục sở thị các máy bay chiến đấu hàng đầu của Nga như Su-35, Su-57 và MiG-35.
Sau đó, ông úp mở với truyền thông rằng, Su-35 hoặc Su-57 có thể thay thế F-35 sau khi tiến trình giao hàng mẫu máy bay thế hệ thứ năm bị chặn bởi Washington sau quyết định mua hệ thống phòng không S-400.
Thành viên của Hội đồng Chính sách đối ngoại và An ninh Thổ Nhĩ Kỳ, Giáo sư Mesut Hakki Casin đã bình luận về tiềm năng phát triển hơn nữa trong hợp tác kỹ thuật hàng không giữa Ankara và Moscow.
“Hiện tại, Thổ Nhĩ Kỳ đang ở giai đoạn đưa ra quyết định một cách nghiêm túc. Một trong những lý do khiến họ phải làm vậy là vì Mỹ từ chối chuyển giao máy bay chiến đấu tàng hình F-35 mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ đã trả tiền đầy đủ”, ông nói.
“Động thái của Mỹ xuất phát từ việc trả đũa Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống S-400 của Nga. Trong khi đó, điều này được coi là trái với luật pháp quốc tế bởi vấn đề tranh cãi liên quan đến các hệ thống phòng không, trong khi sự trả đũa lại liên quan đến một chiếc máy bay quân sự. Hơn nữa, Thổ Nhĩ Kỳ về mặt pháp lý là một trong những nhà sản xuất máy bay F-35”.
Trong chuyến thăm Nga gần đây, Tổng thống Erdogan đặc biệt chú ý đến cuộc thảo luận về hai vấn đề quan trọng - mua Su-35 và thực hiện dự án cùng sản xuất máy bay Su-57 thế hệ thứ năm.
Những vấn đề này hiện đang được nghiên cứu bởi các chuyên gia từ Lực lượng Vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ, bộ Ngoại giao và các cơ quan có thẩm quyền khác. Song song đó, Thổ Nhĩ Kỳ đang bảo vệ quyền lợi của mình đối với thỏa thuận chuyển giao F-35, tiếp tục đàm phán với Mỹ về vấn đề này.
“Nếu Mỹ tiếp tục từ chối chuyển F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ, nước này sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về việc có nên mua Su-35 và sản xuất chung Su-57 hay không. Đặc biệt hơn, Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ không bao giờ mua máy bay của Mỹ nữa. Điều này xuất phát từ tiền lệ trong quá khứ. Sau khi Anh tịch thu các tàu chiến Thổ Nhĩ Kỳ Sultan Osman và Reşadiye trong Thế chiến I, Thổ Nhĩ Kỳ đã không còn mua tàu, máy bay hay bất kỳ thiết bị quân sự nào từ quốc gia này”, chuyên gia Casin nhấn mạnh.
Mất F-35 là điều may mắn?
Su-57 sẽ trở thành thương vụ nghiêm túc một khi Mỹ tiếp tục không thiện chí với Thổ Nhĩ Kỳ.
Nói về màn trình diễn thành công của máy bay Nga tại triển lãm Công nghệ và Vũ trụ Istanbul Teknofest 2019, chuyên gia Casin lưu ý:
“Các chuyên gia Thổ Nhĩ Kỳ đánh giá cao khả năng cơ động của Su-35 và nói chung, cho thấy sự quan tâm lớn đối với máy bay quân sự và dân sự của Nga. Nói chung, chúng ta có thể tự tin nói rằng sự hợp tác giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga trong lĩnh vực kinh tế, hàng không và không gian đã đạt đến một cấp độ mới về mặt chất lượng”.
Về phần mình, nhà kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ Şevket Apuhan khi bình luận về các thỏa thuận trong lĩnh vực hàng không giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đã lưu ý rằng, “Nga là quốc gia trọng yếu hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ để phát triển công nghệ cao và giúp sản xuất các thiết bị nội địa”.
Theo chuyên gia Apuhan, “việc Thổ Nhĩ Kỳ bị loại khỏi chương trình F-35 cũng là một sự may mắn lớn vì mỗi đô la người Mỹ nhận được từ việc bán thiết bị quân sự lại được sử dụng để cung cấp vũ khí hạng nặng cho người Kurd” – (lực lượng mà Ankara coi là mối đe dọa an ninh hàng đầu).
“Trong tình huống này, Thổ Nhĩ Kỳ cứ nghĩ rằng mình trả tiền để được bảo vệ nhưng thực tế lại đang tự khiến bản thân dễ bị tổn thương hơn bằng chính đôi tay của mình. Do đó, việc ngừng trả chi phí an ninh vào túi Mỹ cũng là một bước chiến lược quan trọng”, nhà phân tích Thổ Nhĩ Kỳ nhận định.
“Tuyên bố của Tổng thống Erdogan trong chuyến thăm Moscow về khả năng mua máy bay quân sự của Nga có thể được coi là một thông điệp gửi tới Mỹ và toàn bộ thế giới. Hợp tác với Nga sẽ giúp củng cố vị thế của Thổ Nhĩ Kỳ trong lĩnh vực này và đảm bảo sự độc lập đối với Mỹ”, ông nói thêm.
