Vụ chạy điểm tiền tỷ ở Sơn La: "Đầu tư" sai lệch cho tương lai

Hành vi đầu tư cho tương lai lệch lạc, sai lầm

Mới đây, vụ án gian lận điểm thi tại Sơn La vừa khép lại giai đoạn 1 và đang mở ra giai đoạn 2 của cuộc điều tra. Kết quả giai đoạn 1 đã cho thấy, mỗi suất chạy điểm ở Sơn La có giá hàng tỷ đồng. Điều đó cho thấy, nền giáo dục đang bị những đồng “tiền bẩn” len lỏi vào, làm mất giá trị thực sự của việc giáo dục.

Trước những kết luận giai đoạn 1 của vụ án gian lận điểm thi tại Sơn La, với những biểu hiện đáng lo ngại về một nền giáo dục bị “thị trường hóa”, TS. Lê Trường Tùng, Chủ tịch hội đồng quản trị đại học FPT bày tỏ: “Chuyện tiêu cực trong môi trường giáo dục, lại diễn ra toàn liên quan đến lãnh đạo của ngành, gây nên hậu quả lớn nhất làm mất lòng tin với xã hội.

Cả một hệ thống giáo dục, đáng ra phải đảm bảo được tính trang nghiêm và trong sạch hơn nhiều hệ thống khác, hoặc câu chuyện tiêu cực xuất hiện ở những tầng thấp hơn, nhưng đây lại liên quan đến Phó Giám đốc và Giám đốc Sở, Trưởng phòng, Phó phòng,... Học sinh lại toàn con em cán bộ, có chức sắc trong chính quyền địa phương… Quan trọng nhất là khiến lòng tin của xã hội bị xúc phạm nặng nề. Một khi đã mất lòng tin thì khôi phục lại sẽ cực kỳ khó khăn”.

TS. Lê Trường Tùng cũng khẳng định: “Vấn đề về việc sử dụng một số tiền lớn để “mở tương lai” cho con, thì số phụ huynh cho con đi du học với số tiền lớn cũng rất nhiều. Tuy nhiên, trong câu chuyện này, tính chất của hành vi là "đầu tư" cho tương lai không đúng cách. Bố mẹ lo cho con cái, nhưng những phụ huynh này lo theo cách lệch lạc và sai lầm hoàn toàn.

Tất nhiên, về nguyên tắc, nếu học sinh biết câu chuyện gian lận thi cử, biết bản thân liên quan mà vẫn chấp nhận kết quả đó thì sẽ có suy nghĩ, xem đó là chuyện bình thường. Giống như câu chuyện, đáng lẽ phải xếp hàng, thì lại chen ngang phía trên vì nghĩ mình có điều kiện để chen ngang; những học sinh đó sẽ hình thành suy nghĩ bản thân là người có tiền hoặc là gia đình có quyền thế nhất định thì có thể “đi tắt” so với người bình thường khác”.

GS. Lâm Quang Thiệp, nguyên Vụ trưởng vụ Giáo dục đại học, bộ GD&ĐT cũng cho rằng: “Gian lận thi cử vừa qua là biểu hiện tiêu cực vô cùng nghiêm trọng. Lỗ hổng lớn nhất đến từ gia đình, chọn cách giáo dục con em sai, theo chiều hướng xấu, vô tình tạo cho các những học sinh đó thói quen xấu, ỷ lại vào người khác và dựa vào đồng tiền để “mua” tương lai, “mua cuộc sống”.

Đây rõ ràng là một hiện tượng không lành mạnh trong xã hội, cần phải lên án thật gay gắt để bài trừ triệt để”.

Văn hóa... đùn đẩy trách nhiệm

Bàn về trách nhiệm, TS. Lê Trường Tùng nhận định: “Vụ việc này, chủ yếu là lỗi thuộc về phụ huynh, xuất phát từ mong muốn, tham vọng của phụ huynh. Bản thân nhiều học sinh bị bố mẹ áp đặt, chạy theo nguyện vọng của bố mẹ mà cũng không cảm nhận được, việc lo lót như vậy có vấn đề lớn như thế nào. Chính vì vậy, sẽ vô tình ảnh hưởng đến thái độ của học sinh đó đối với cuộc sống, ảnh hưởng cách nhìn nhận về phương pháp để thay đổi cuộc sống và đạt mục đích cá nhân.

Ngành giáo dục luôn có những nguyên tắc riêng về đạo đức, không vượt qua cái ngưỡng đó được. Tuy nhiên, chính những người thầy lại làm những chuyện tiêu cực đó, cho rằng không để lại dấu vết, tương đối kín kẽ, cả một guồng máy tham gia vào thật công phu, thực hiện việc thay bài thi, sửa điểm rất bài bản, xóa dấu vết và cho rằng nằm trong vùng an toàn, khó điều tra”.

Chủ tịch hội đồng quản trị đại học FPT cũng phân tích thêm: “Ngành nào xảy ra tiêu cực thì người đứng đầu phải chịu trách nhiệm, kể cả ở các địa phương, chưa kể đến việc người đứng đầu có lỗi trực tiếp hay không. Ở Việt Nam hiện nay, chưa thực hiện được văn hóa đó. Tóm lại, cứ tìm được người để đùn đẩy trách nhiệm trước đã, tâm lý không phải lỗi của mình. Hiện nay, vụ việc vẫn đang khá phức tạp, việc nghi ngờ thì ai cũng nghi ngờ, những chứng cứ xác thực lại không có, nếu chỉ dựa vào lời khai thì không phải là dễ.

Câu chuyện tiêu cực này mấy khi có “vết tích”, tiền được giao dịch trực tiếp, thông tin nhờ vả cũng là đưa giấy trực tiếp, không có nhân chứng… Hiện giờ chỉ chờ những người “dính dáng” đến vụ việc đứng ra tự thú, chứ những phụ huynh hoặc cán bộ một mực không chịu thừa nhận thì cũng khó điều tra.

Phó Giám đốc sở GD&ĐT khai ra Giám đốc sở GD&ĐT Sơn La, nhưng không giao được chứng cứ, Giám đốc Sở cũng không thừa nhận, thì cuộc điều tra xem như khó có thể đi tiếp. Không thể dựa vào những lời khai không chứng cứ mà kết tội, vậy nên kéo dài hàng năm trời vẫn chưa đi đến hồi kết. Ngay thời điểm ban đầu mà xử lý ngay thì còn dễ, chứ hiện giờ, càng để lâu thì càng khó điều tra và làm rõ. Để lâu, những lỗ sâu mục ruỗng cũng hóa mùn mà che lấp đi, không tìm được”, TS. Tùng khẳng định.

Clip: Thứ trưởng bộ GD&ĐT nói về trách nhiệm người đứng đầu sau khi để xảy ra sai phạm thi THPT Quốc gia.