Bàn tay Mỹ đang suy yếu tại Syria

Bình luận về những diễn biến gần đây tại Syria, chuyên gia địa chính trị người Mỹ gốc Đức Phil Butler cho rằng, sau khi đánh bại được lực lượng Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS), Washington sẽ vẫn tiếp tục cuộc chiến tranh ủy nhiệm tại Syria.

“Mỹ lâu nay luôn vi phạm luật pháp quốc tế khi xuất hiện tại Syria mà không được sự cho phép nào cả. Tôi chắc chắn rằng tất cả mọi người có liên quan đều hiểu rõ thông điệp được đưa ra ở đây. Syria đã và đang rơi vào một cuộc chiến tranh ủy nhiệm. Mỹ chỉ đang cố thách thức Syria, Nga và cả thế giới xem sẽ bỏ mặc họ hay vẫn chuẩn bị cho một cuộc chiến khác. Đó là cuộc chiến về vấn đề dầu mỏ ở phía Đông Syria, những đường ống dẫn dầu, những lợi ích và chủ đề mà Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson quan tâm”.

Vì sao Mỹ muốn lật đổ Assad, gạt chân Iran khỏi Syria?

Vào ngày 17/1, trong khi phát biểu tại Viện Hoover, Đại học Stanford, ông Tillerson nhấn mạnh rằng Mỹ có thể tiếp tục duy trì sự hiện diện quân sự ở Syria sau khi đánh bại IS.

“Sự thay đổi có thể sẽ không đến ngay lập tức như một số người đang hi vọng, nhưng quá trình đó (Mỹ rút quân khỏi) sẽ phải thông qua các tiến trình cải cách hiến pháp (của Syria) và các cuộc bầu cử do Liên Hợp Quốc giám sát”, Ngoại trưởng Mỹ khẳng định.

Ông Tillerson cũng khẳng định cần loại bỏ sự ảnh hưởng của Iran đối với Syria và Tổng thống Bashar al-Assad cần phải rời khỏi chiếc ghế quyền lực.

Trả lời về lý do tại sao Mỹ tìm cách loại bỏ ông Assad và hạ bệ Iran, ông Butler nói ngắn gọn: “Tôi không muốn trả lời quá ngắn nhưng trong trường hợp này không cần làm phức tạp thêm quá nhiều. Câu trả lời là Israel và không gì thêm nữa”.

Trái người với người tiền nhiệm, ông Donald Trump gần đây đã gia tăng quan hệ với Israel, thậm chí quyết định công nhận Jerusalem là Thủ đô của quốc gia này, kéo theo làn sóng chỉ trích của các đồng minh của Mỹ tại Arab và cộng đồng quốc tế.

Quan hệ gần gũi hơn giữa Mỹ và Israel buộc Washington phải hành động mạnh mẽ hơn để thể hiện sự phản đối với sự có mặt của Iran – một đối thủ “không đội trời chung” của Israel.

Vị thế của Mỹ không mạnh như vẫn tưởng

Tuy nhiên, khi nói về mục tiêu của Mỹ tại Syria, ông Tillerson thừa nhận rằng Washington buộc phải kết hợp với Nga trên chiến trường.

Theo chuyên gia, không có gì đáng ngạc nhiên khi “đôi tay của Mỹ ở Syria đã yếu đi rất nhiều, đó là lí do vì sao Washington đang nỗ lực tăng cường các hoạt động trên thực địa và mạo hiểm, bất chấp đầu tư vào các lực lượng đối lập”.

“Câu chuyện là, quân cờ Syria là nước đi cuối cùng trong bàn tay hiếu thắng (của Mỹ)”, ông Butler nói. Do đó, Mỹ phải nỗ lực hết mình để có được vị thế ít nhất là cân bằng với Nga trong bàn cờ Trung Đông. Hiện tại, Washington đang rơi vào thế bất lực, bế tắc khi đồng minh và đối tác là Thổ Nhĩ Kỳ và người Kurd Syria đang tàn sát lẫn nhau.

Thế nhưng cho tới nay Mỹ vẫn chưa đưa ra động thái nào dứt khoát mà mới chỉ lên tiếng một cách chung chung rằng Washington “quan ngại” về tình hình”.

Lực lượng Biên giới và Nhành Oliu

Ngày 14/1, Lầu Năm Góc thông báo về việc thành lập một “lực lượng biên giới” quy mô 30.000 quân khiến giới quan sát cho rằng Washington đang tìm kiếm sự biện hộ cho việc ở lại Syria.

Một số người cho rằng chiến dịch Nhành Oliu chống người Kurd của Ankara là động thái phản ứng của Thổ Nhĩ Kỳ đối với hành động của Mỹ khi Washington liên tục trang bị vũ khí và hậu thuẫn cho người Kurd ở Syria. Nó vi phạm chủ quyền quốc gia của Syria và gây ảnh hưởng tới an ninh của Thổ Nhĩ Kỳ.

Tuy nhiên, theo ông Butler, đó không thực sự là vấn đề mà những diễn biến trên đây là vì dầu mỏ.

“Về Ankara, chúng ta phải xem xét những gì đang xảy ra ở thị trường dầu mỏ chợ đen có liên quan tới Syria và nơi người Kurd kiểm soát. Lợi ích ở những vùng này ảnh hưởng tới hàng triệu người ở Thổ Nhĩ Kỳ và có thể hơn nữa. Nếu có một “lực lượng biên giới” thì vấn đề càng phức tạp hơn”, ông Butler nói.

Xem thêm: Bí mật “Mắt thần” KJ-600 và tham vọng hải quân nước xanh của Trung Quốc