Phe đối lập theo chủ nghĩa cải cách của Thái Lan đã giành được nhiều ghế nhất và tỉ lệ phiếu bầu phổ thông lớn nhất trong cuộc tổng tuyển cử ở quốc gia Đông Nam Á hôm 14/5.
Với gần như tất cả số phiếu đã được kiểm, Đảng Tiến lên (MFP) cấp tiến và Đảng Vì người Thái (Pheu Thai) theo chủ nghĩa dân túy dự kiến sẽ giành được 286 ghế trong số 500 ghế Hạ viện, theo kết quả sơ bộ mà Ủy ban Bầu cử Thái Lan công bố hôm 15/5. Cùng với nhau, hai đảng này giành được 63% phiếu bầu.
Nhưng vẫn còn sự không chắc chắn về việc liệu họ có thể thành lập chính phủ tiếp theo hay không khi 250 thành viên của Thượng viện do quân đội chỉ định cũng tham gia bỏ phiếu bầu Thủ tướng.
Kết quả sơ bộ tổng tuyển cử do Ủy ban Bầu cử Thái Lan cập nhật lúc 9h47 ngày 15/5/2023. Ảnh: Bangkok Post
Về nhất trong cuộc tổng tuyển cử là MFP, một đảng do thanh niên lãnh đạo lần đầu tiên tham gia tranh cử trên một nền tảng táo bạo nhằm giảm bớt quyền lực cố thủ của giới tinh hoa quân đội bảo hoàng Thái Lan.
Với hơn 90% kết quả sơ bộ được công bố trên trang web của Ủy ban Bầu cử Thái Lan, MFP có vẻ sẽ chiếm phần lớn nhất trong Hạ viện với tổng số 147 ghế, bao gồm 112 ghế theo khu vực bầu cử và 35 ghế theo danh sách đảng.
Các nhà phân tích mô tả kết quả này là “xuất sắc” vì các cuộc khảo sát trước thềm bầu cử đã dự đoán MFP sẽ đứng thứ hai, sau Pheu Thai, đảng có liên hệ sâu sắc với gia đình tỷ phú Shinawatra và đã giành được nhiều ghế nhất trong mọi cuộc bầu cử ở Thái Lan kể từ năm 2001.
Trong cuộc tổng tuyển cử hôm 14/5, Pheu Thai dự kiến giành được 138 ghế, bao gồm 112 được bầu trực tiếp và 27 ghế theo danh sách đảng.
Ông Pita Limjaroenrat, lãnh đạo Đảng Tiến lên (MFP), trong ngày tổng tuyển cử ở Thái Lan, ngày 14/5/2023. Ảnh: Getty Images
“Rõ ràng là Move Forward đã nhận được sự tin tưởng to lớn của người dân và đất nước”, ông Pita Limjaroenrat, 42 tuổi, lãnh đạo MFP, viết trên Twitter vào đầu giờ sáng ngày 15/5.
Ông cũng viết một dòng tweet có gì đó gần giống như một tuyên bố rằng ông “sẵn sàng trở thành Thủ tướng thứ 30 của Thái Lan” và cam kết sẽ phục vụ tất cả người dân Thái Lan cho dù họ có bỏ phiếu cho ông hay không.
Bà Paetongtarn Shinawatra, 36 tuổi, lãnh đạo Pheu Thai, đã gửi lời chúc mừng tới MFP về kết quả họ giành được trong cuộc tổng tuyển cử, nói rằng đảng nào có nhiều phiếu bầu nhất sẽ lãnh đạo chính phủ tiếp theo.
“Chúng tôi sẵn sàng đàm phán với Move Forward, nhưng chúng tôi đang chờ kết quả chính thức”, bà nói với các phóng viên ở Bangkok hôm 15/5. “Tôi mừng cho họ. Chúng tôi có thể làm việc cùng nhau”.
Bà Paetongtarn Shinawatra, lãnh đạo Đảng Pheu Thai, trong ngày tổng tuyển cử ở Thái Lan, ngày 14/5/2023. Ảnh: Bloomberg
Thành công bầu cử của Move Forward và Pheu Thai thống trị trang nhất của các tờ báo Thái Lan sáng ngày 15/5. Tờ Bangkok Post bản tiếng Anh tuyên bố thành tích của họ tại các cuộc thăm dò là một “chiến thắng”. Tờ báo này nói rằng màu cam và màu đỏ đã “chiếm lấy đất nước”, ám chỉ màu sắc truyền thống của Move Forward và Pheu Thai. Nhật báo tiếng Thái Matichon cho biết ông Pita Limjaroenrat, lãnh đạo của Move Forward, đang “tiến gần” tới vị trí hàng đầu.
“Đây là một chiến thắng rất ấn tượng của Đảng Move Forward”, ông Titipol Phakdeewanich, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Ubon Ratchathani ở miền Đông Thái Lan, cho biết
“Nó đánh dấu một bước ngoặt lớn đối với Thái Lan vì nó cho thấy hầu hết người dân trong nước muốn sự thay đổi”, ông Titipol nói với Al Jazeera. “Chúng tôi đang thực sự nhìn thấy sức mạnh của cử tri, những người đã chiến đấu hết mình cho sự thay đổi lần này”.
Đứng ở vị trí thứ 3 trong kết quả không chính thức là Đảng Tự hào Thái (Bhumjaithai) của Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Y tế Công cộng Anutin Charnvirakul, ủng hộ hợp pháp hóa cần sa ở Thái Lan. Là một phần của liên minh cầm quyền thân quân đội hiện tại, đảng này được dự đoán sẽ giành được khoảng 70 ghế.
Trong khi đó, Đảng Quốc gia Thái Lan Thống nhất (UTNP) bảo thủ mới được thành lập của Thủ tướng đương nhiệm Prayuth Chan-ocha, người lần đầu tiên nắm quyền sau một cuộc đảo chính năm 2014, xếp ở vị trí thứ 5 với 36 ghế. Đảng cũ của ông Prayuth, Palang Pracharath, do cấp phó của ông là Prawit Wongsuwan lãnh đạo, đứng ở vị trí thứ 4 với khoảng 40 ghế.
Thủ tướng tạm quyền của Thái Lan, Prayut Chan-o-cha, tại trụ sở của Đảng Quốc gia Thái Lan Thống nhất (UTNP) ở Bangkok sau khi cuộc tổng tuyển cử kết thúc, ngày 14/5/2023. Ảnh: Straits Times
Các nhà phân tích cho biết, sẽ mất nhiều tuần đàm phán trước khi các liên minh được thành lập và một Thủ tướng được chọn.
Các đảng phải có ít nhất 25 ghế để đề cử một ứng cử viên, và một ứng cử viên cần giành được ít nhất 376 phiếu ở cả Hạ viện và Thượng viện (tổng cộng 700 ghế) để trở thành Thủ tướng tiếp theo của nền kinh tế số 2 Đông Nam Á.
Thượng viện do chính phủ thân quân sự bổ nhiệm và dự kiến sẽ bỏ phiếu ủng hộ các đảng hoặc khối liên minh với quân đội.
Điều đó có thể biến các đảng nhỏ hơn, chẳng hạn như Bhumjaitai, trở thành một “kingmaker” chi phối việc bổ nhiệm Thủ tướng.
Trong vài tuần, Ủy ban Bầu cử Thái Lan dự kiến sẽ không chính thức xác nhận số ghế cuối cùng mà mỗi bên giành được trong cuộc tổng tuyển cử vừa qua.
Minh Đức (Theo Al Jazeera, Nikkei Asia)
