Hai anh em Omarkhayam Romato Maute và Abdullah Maute được xác định là những kẻ dẫn phiến quân thân tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS vào chiếm thành phố Marawi, Philippines gây lên cuộc hỗn loạn chưa từng có tại quốc gia vạn đảo.
Và cũng từ họ của những kẻ cầm đầu này mà lực lượng khủng bố do chúng dẫn dắt được gọi là phiến quân Maute.
Trên thực tế, cuộc bao vây Marawi có hàng trăm phiến quân tham gia, bao gồm cả những người từ các quốc gia khác như Morocco và Yemen. Bọn chúng dùng dân thường làm lá chắn, đốt nhà thờ.
Theo giới chức quân sự, đa phần những kẻ phiến loạn này đến từ bốn nhóm phiến quân địa phương có mối liên hệ với tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng và nhóm đi tiên phong là Maute.
Theo chuyên gia Jones, nhóm Maute có "những thành viên thông minh, được học nhiều nhất và đặc biệt là rất tinh vi" trong số tất cả các lực lượng thân IS ở Philippines.
Lúc trận chiến tái chiếm thành phố Marawi bước vào tuần thứ ba với thương vong khoảng 200 người, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long phát biểu trên đài Australia rằng: “Đây là một mối nguy hiểm rõ ràng và thực sự”.
Phát ngôn viên quân đội Herrera cho biết anh em Maute giành được sự ủng hộ mạnh mẽ ở Marawi.
“Đây là nơi của chúng, nơi gia đình chúng ở. Trong vùng này, gia đình Maute được đón nhận...”, phát ngôn viên quân đội Herrera cho hay. Đây chính là lý do anh em Maute lập căn cứ khủng bố trên quê hương mình.
Nguồn tin tình báo Philippines cho biết, gia đình Maute gồm 7 anh em trai và một người cùng cha khác mẹ, trong đó có 6 tên tham gia trận chiến chiếm Marawi.
Được biết, Omarkhayam và Abdullah Maute lớn lên cùng với các anh và em gái ở TP.Marawi, thành phố có đa số người Hồi giáo sinh sống tại một đất nước có tới 90% dân số là giáo dân đạo Ki-tô.
Vào những năm 90, như những đứa trẻ đồng trang lứa khác, Omarkhayam và Abdullah học tiếng Anh, kinh Koran và chơi bóng rổ trên đường phố.
Một người hàng xóm cho biết: "Chúng tôi vẫn thắc mắc tại sao chúng lại gia nhập IS. Chúng là những người tốt, ngoan đạo và thuộc làu kinh Koran".
“Đầu những năm 2000, Omarkhayam và Abdullah đi du học tại Ai Cập, Jordan và đây chính là nơi khiến chúng trở nên thông thạo tiếng Ả Rập. Omarkhayam học đại học Al-Azhar ở Thủ đô Cairo, gặp gỡ rồi kết hôn với con gái một giáo sĩ Hồi giáo bảo thủ Indonesia. Sau đó, cặp đôi trở về Indonesia. Tại đó, Omarkhayam dạy học ở trường của cha vợ. Năm 2011, hắn tới định cư ở đảo Mindanao, Philippines. Sau đó, không rõ khi nào hắn đến Trung Đông và trở nên cực đoan.
Ở Cairo “không học sinh nào thấy hắn có biểu hiện cực đoan và những bức ảnh chụp đều cho thấy ông bố trẻ yêu các con gái và hạnh phúc bên gia đình”, chuyên gia chống khủng bố ở Jakarta Sidney Jones viết trong bản báo cáo.
Ngày 10/6, giới chức quân đội Philippines cho biết, 2 anh em nhà Maute bị giết trong khi chiến đấu với quân Chính phủ. Manila chưa xác định được đó có phải là Omarkhayam và Abdullah hay không.
Phát ngôn viên quân đội Philippines, Trung tá Jo-Ar Herrera nói rằng, gia tộc Maranao mà gia đình Maute là một bộ phận có truyền thống mẫu hệ.
Mẹ của Omarkhayam và Abdullah, bà Farhana Maute, làm nghề kinh doanh nội thất và xe hơi cũ, bị cáo buộc đã giúp đỡ về tài chính cho nhóm này. Bà này cũng bị cáo buộc tuyển mộ, cực đoan hóa nhiều thanh niên sống ở địa phương.
Ngày 9/6, bà Farhana ngồi trong một chiếc xe chứa đầy vũ khí, chất nổ nhưng bị dừng lại kiểm tra bên ngoài Marawi rồi bị bắt giam. Người cha, một kỹ sư, trước đó bị bắt ở Davao, cách Marawi khoảng 250km.
Xem thêm >> Đằng sau cảnh báo diệt vong của TT Putin nếu Nga - Mỹ chiến tranh
Đào Vũ