Năm 1936, lần đầu tiên một nghệ sĩ Việt Nam chơi controbasse ở khách sạn Gà Vàng (phố Tràng Tiền) là Nguyễn Xuân Khoát. Vì người chơi controbasse kẹt việc, ông được thế vào chơi bản Tạm biệt tình yêu.
Từ đêm đó, ông được ban nhạc người Pháp mời làm thành viên chính thức. Khi khách sạn Terminus bị đập bỏ để xây ngân hàng Địa ốc, tại tầng 1, người ta mở quán bar lấy tên là Taverne Royale (nay là số 91 Đinh Tiên Hoàng). Quán nhìn ra Hồ Gươm lại có thêm nhạc sống nên thu hút rất đông khách Tây, khách ta. Và Nguyễn Xuân Khoát chơi nhạc ở đây thường xuyên trong nhiều năm. Không chỉ có Nguyễn Xuân Khoát, nhiều nhạc sĩ khác như: Nguyễn Hữu Hiếu, Nguyễn Văn Diệp, Vũ Thành... được các quán cà phê mời chơi nhạc.
Tuy nhiên, mãi cho đến cuối những năm 1930, Hà Nội mới xuất hiện quán cà phê ca nhạc mà chủ là người Việt, một trong những số đó là quán Nghệ Sĩ ở đường Bờ Hồ (nay là phố Đinh Tiên Hoàng), do violonist số một Nguyễn Văn Diệp mở. Khách không chỉ giới văn nghệ mà còn có trí thức, thanh niên. Hát ở đây có nam ca sĩ Mai Khanh với bài Bên hồ liễu, nữ ca sĩ Bùi Thị Thái, người vợ tương lai của ông Đinh Ngọc Liên (còn gọi là Quản Liên), trưởng ban Quân nhạc Lính Khố Xanh chuyên hát bài Con chim lạc bạn. Thỉnh thoảng nhạc sỹ Dương Thiệu Tước tới đánh guitare hawaienne, còn nhạc sĩ Thẩm Oánh tới làm xướng ngôn viên.
Có thể khẳng định nhạc sĩ Thẩm Oánh chính là MC dẫn chương trình ca nhạc đầu tiên ở Hà Nội, ông có biệt tài ăn nói và lời lẽ khúc triết, âm điệu dịu dàng. Ông mặc quần áo đúng mốt nhưng không mất đi vẻ sang trọng. Ở phố Hàng Bông có cà phê ca nhạc Thăng Long với các nhạc sĩ: Đỗ Thế Phiệt, Nguyễn Khắc Cung, Lương Ngọc Châu, Vũ Anh Thường. Tại phố Hàng Bông Thợ Nhuộm có quán Tuyết Sơn với Vũ Thành thổi sáo. Trong hồi ký của nhạc sĩ Phạm Duy, ông viết: “Trong đám nam ca sĩ lúc đó, tôi cho rằng Kim Tiêu là người hát hay nhất.
Trong khi tôi còn vác bài Buồn tàn thu đi lưu diễn ở trong Nam thì ở Hà Nội, chính nhờ ở giọng hát của Kim Tiêu mà những bài Thiên Thai, Trương Chi của Văn Cao được nổi tiếng. Một thằng bạn của tôi tên là Đặng Trần Vận mở một phòng trà ca nhạc lấy tên là Thiên Thai ở phố Hàng Gai, cái tên được đặt ra như vậy là vì tất cả dân chúng lúc đó đang ở trong tầm ảnh hưởng của bài hát rất trữ tình của Văn Cao”.
Sau này tài tử Ngọc Bảo kể lại, ban đầu đến Thiên Thai chỉ để nghe giọng ca Tino Rossi và dần dần tân nhạc ngấm vào người rồi ông và trở thành ca sĩ hát ở quán này. Ở phố Lý Quốc Sư cũng có một quán, chủ tên Bằng, ông này mê văn nghệ sĩ nên mời ca sĩ đến hát. Còn quán Thủy Tạ có ban nhạc Lúa Vàng của nhạc sĩ Hoàng Trọng chơi xen kẽ với một ban nhạc Philippines đánh nhạc khiêu vũ.
Nếu nghe nhạc ở các quán cà phê trong khách sạn chủ yếu là người Pháp và châu Âu thì tại các quán của chủ quán người Việt, khách hầu hết là người Việt Nam. Sau 1954, chế độ mới xóa bỏ cà phê ca nhạc được cho là tàn dư của thực dân nên không quán cà phê nào dám mời ca sĩ, ban nhạc đến chơi nữa. Xét cho cùng cà phê ca nhạc chỉ là lối sống thị dân. Những năm 1990, Hà Nội xuất hiện các quán cà phê ca nhạc, phố Hồ Xuân Hương có Hollywood, Hồ Gươm Xanh ở Lê Thái Tổ, Aladin của nghệ sĩ Thanh Hoa... làm sống lại cà phê ca nhạc đất Hà thành một thời.
N.N.T
