Lào Cai chú trọng đào tạo nghề, tạo sinh kế cho hộ nghèo

Tích cực hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản

Theo quy định trước năm 2016, hộ nghèo xét theo tiêu chí cũ là đơn chiều, chủ yếu dựa vào thu nhập. Do đó, sau khi rà soát, nhiều hộ đã thoát nghèo nhưng vẫn chưa được tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản. Từ năm 2016 đến nay, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững triển khai thực hiện với mục tiêu giảm nghèo đa chiều. Người nghèo được tạo cơ hội tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, được hưởng lợi đầu tư cơ sở hạ tầng, được nâng cao dân trí, đào tạo việc làm và hỗ trợ nhiều nguồn lực khác để sản xuất - kinh doanh. Việc chuyển đổi phương pháp tiếp cận đo lường theo hướng đa chiều giúp xác định đối tượng nghèo chính xác, cụ thể, không bỏ sót, bảo đảm công bằng trong tiếp cận các dịch vụ xã hội.

Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 với mục tiêu chung là giảm nghèo, đa chiều, bao trùm, bền vững, hạn chế tái nghèo và phát sinh nghèo. Chương trình bao gồm 7 dự án: Hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội các huyện nghèo; đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo; hỗ trợ phát triển sản xuất, cải thiện dinh dưỡng; phát triển giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững; hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo; truyền thông và giảm nghèo về thông tin; nâng cao năng lực và giám sát, đánh giá chương trình.

Thời gian qua, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, tỉnh Lào Cai đã ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết, kế hoạch để triển khai công tác giảm nghèo và an sinh xã hội hàng năm và giai đoạn 2021 - 2025. Theo đó, các huyện, thị xã, thành phố đã xây dựng kế hoạch, chủ động bố trí ngân sách, nhân lực, lồng ghép kinh phí các chương trình, đề án có liên quan trên địa bàn, phân công nhiệm vụ cho từng cá nhân, tổ chức thực hiện.

Với đặc thù là các hộ nghèo đều thuộc địa bàn các xã vùng cao, miền núi với nhiều đồng bào dân tộc thiểu số cùng sinh sống, Tỉnh ủy Lào Cai đã ban hành Đề án số 10-ĐA/TU ngày 11/12/2020 về “Giảm nghèo bền vững” tỉnh Lào Cai giai đoạn 2020-2025; UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 53/KH-UBND ngày 08/02/2021 triển khai thực hiện Đề án Giảm nghèo bền vững tỉnh Lào Cai giai đoạn 2020-2025 với mục tiêu chung là giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, hạn chế tái nghèo và phát sinh nghèo; hỗ trợ người nghèo, hộ nghèo vượt lên mức sống tối thiểu, tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản theo chuẩn nghèo đa chiều quốc gia, nâng cao chất lượng cuộc sống; hỗ trợ các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn để hướng tới thoát khỏi tình trạng nghèo đặc biệt khó khăn; phấn đấu tỷ lệ hộ nghèo theo tiêu chí mới mỗi năm giảm bình quân 3-5%.

Thực tế cho thấy, với sự vào cuộc của các cấp ủy Đảng, chính quyền và Nhân dân trong tỉnh tích cực triển khai thực hiện đảm bảo, kịp thời các chính sách của nhà nước hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản. Đẩy mạnh triển khai các dự án thành phần Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025; Nghị quyết số 20-NQ/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về giảm nghèo bền vững đối với các xã có tỷ lệ hộ nghèo từ 40% trở lên đến hết năm 2020, tầm nhìn đến 2025, có xét đến năm 2030; các đề án trọng tâm của Tỉnh ủy, giai đoạn 2020 -2025 nhằm góp phần giảm nghèo bền vững. Nhờ đó, từ năm 2021 đến ước hết năm 2023, tỷ lệ giảm nghèo giảm bình quân là 4,96%/kế hoạch từ 3-5%/năm đạt mục tiêu đề ra.

Theo kết quả rà soát sơ bộ năm 2023, tổng số hộ nghèo toàn tỉnh còn lại là 26.791 hộ/179.305 hộ trên địa bàn, chiếm 14,94 % so với tổng số hộ trên địa bàn; tổng số hộ cận nghèo còn lại 18.375 hộ/179.305 hộ, chiếm 10,25 % so với tổng số hộ trên địa bàn, trong đó tỷ lệ hộ cận nghèo toàn tỉnh.

Theo Sở Y tế tỉnh, để tăng cường hỗ trợ cho hộ nghèo, cận nghèo trong lĩnh vực y tế, các cơ sở y tế triển khai thực hiện tốt các chính sách trong khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, hỗ trợ chi phí khám chữa bệnh cho người nghèo. Người dân tộc thiểu số vùng đặc biệt khó khăn được hỗ trợ chi trả tiền thuốc, vật tư y tế, dịch vụ từ nguồn bảo hiểm y tế, hỗ trợ chi phí tiền ăn, tiền đi lại từ nguồn chính sách giảm nghèo của tỉnh đã giúp cho người bệnh yên tâm điều trị, giảm bớt chi phí gia đình. Kết quả, tính đến tháng 10/2023 đạt 72,4% xã đạt tiêu chí mới (Quyết định số 1300/QĐ-BYT ngày 09/3/2023 của Bộ Y tế), 100% hộ cận nghèo tham gia bảo hiểm y tế nâng tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế toàn tỉnh đạt 91,2%.

Cùng với đó, nhờ sự đóng góp của các tổ chức, tập thể, doanh nghiệp và cá nhân trong tỉnh thông qua Quỹ “Vì người nghèo” từ năm 2021 đến nay, Lào Cai đã thực hiện hỗ trợ xây dựng trên 2.345 nhà cho các hộ nghèo có hoàn cảnh khó khăn, có nhu cầu cải thiện về nhà ở, giúp các hộ nghèo xây dựng nhà ở ổn định cuộc sống.

Cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất, đời sống ở các huyện nghèo, xã nghèo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số được tăng cường, tiếp cận thông tin các cấp, các ngành triển khai thực hiện có hiệu quả, tạo điều kiện cho các hộ nghèo, hộ cận nghèo được tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản ngày càng tốt hơn.

Từ những kết quả trên cho thấy, việc tiếp cận nghèo theo hướng đa chiều sẽ tạo cơ hội cho người nghèo được hưởng đầy đủ các loại dịch vụ xã hội cơ bản hơn. Thông qua phương pháp tiếp cận nghèo này, sẽ đánh giá được mức độ thay đổi các nhu cầu dịch vụ xã hội cơ bản của người dân tại từng địa phương. Từ đó xây dựng các chính sách cụ thể, đầu tư đúng và trúng theo từng vùng, lĩnh vực, từng bước giảm dần mức độ thiếu hụt giữa các vùng, nhóm dân cư.

Đa dạng hóa sinh kế, tạo việc làm, thu nhập cho hộ nghèo

Theo Sở Lao động – TBXH tỉnh, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, theo đó để tạo việc làm bền vững cho lao động, nhất là lao động tại các huyện nghèo, xã nghèo trên địa bàn tỉnh; thời gian qua các địa phương trong tỉnh tăng cường đào tạo nghề, song song với đó thực hiện các biện pháp tư vấn, thông tin, giới thiệu, kết nối việc làm cho người lao động.

Cụ thể, năm 2023, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong tỉnh tổ chức đào tạo mới, bồi dưỡng lại cho 15.325 người, đạt 133,26% so kế hoạch; trong đó, trình độ cao đẳng và trung cấp là 4.500 người; sơ cấp và dưới 3 tháng là 10.825 người. Tính chung giai đoạn 2021-2023 tuyển sinh và đào tạo được 38.555 người, đạt 66,5% so với mục tiêu kế hoạch giai đoạn 2021-2025. Qua đó, nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 67,7% (mục tiêu 70%), tỷ lệ lao động qua đào tạo có văn bằng, chứng chỉ đạt 29,3% (mục tiêu 32%).

Trong lĩnh vực việc làm, thông qua các hoạt động tại sàn giao dịch việc làm, phiên giao dịch việc làm tại Trung tâm Dịch việc làm tỉnh Lào Cai và ngày hội việc làm cấp huyện, các hội nghị…, toàn tỉnh đã tuyên truyền, tư vấn về chính sách lao động, việc làm, học nghề cho trên 18.698 người, đạt và vượt kế hoạch hàng năm. Theo đó, năm 2023 toàn tỉnh giải quyết việc làm cho khoảng 13.200 lao động đạt 100% kế hoạch năm, trong đó khoảng 7.260 người lao động là người dân tộc thiểu số, 6.340 lao động là nữ. Giai đoạn 2021 - 2023 giải quyết việc làm cho 41.707 người, đạt 68,37% kế hoạch giai đoạn.

Để tạo thu nhập bền vững, giúp hộ nghèo thoát nghèo, Lào Cai đã chú trọng lồng ghép tín dụng chính sách với các mục tiêu giảm nghèo nhanh và bền vững trên địa bàn tỉnh với phương châm "giảm dần việc cho không, cấp không sang hình thức cho vay qua Ngân hàng chính sách xã hội với lãi suất ưu đãi"; cân đối vốn địa phương thực hiện cho vay phát triển kinh tế xã hội tại các xã có tỷ lệ hộ nghèo trên 40% trong tỉnh, mỗi năm tối thiểu 1 tỷ đồng/năm. Từ năm 2021 đến nay, số vốn ngân sách tỉnh ủy thác qua Ngân hàng chính sách xã hội để cho vay phát triển kinh tế xã hội tại các xã có tỷ lệ hộ nghèo cao theo Nghị quyết số 06/2019/NQ-HĐND ngày 10/7/2019 của Hội đồng nhân dân tỉnh đạt 122 tỷ đồng với tổng số lượt hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và các đối tượng cho vay khác vay vốn từ năm 2021 đến 30/9/2023 là 583.656 lượt hộ, doanh số cho vay là 3.386.178 triệu đồng.

Cùng tham gia tạo sinh kế cho người nghèo, Hội Nông dân các cấp hội trong tỉnh đã tổ chức và phối hợp tổ chức 07 lớp đào tạo nghề cho 210 lao động nông thôn; tổ chức 05 hội nghị tập huấn kỹ năng kinh doanh; hỗ trợ nông dân xây dựng chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu, thương hiệu nông sản. Hội Nông dân các cấp được giao trực tiếp quản lý 17 nhãn hiệu tập thể. Việc liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm được mở rộng, đã có 24 doanh nghiệp, 17 hợp tác xã liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi với các sản phẩm chè, dược liệu, rau, hoa, lúa, gạo, ngô... vận động hội viên hội nông dân duy trì và phát triển các mô hình kinh tế trang trại, kinh tế tập thể hình thành các vùng chuyên canh hàng hóa.

Theo Hội liên hiệp phụ nữ tỉnh Lào Cai, để giúp các hội viên phụ nữ nghèo thoát nghèo bền vững, thời gian qua các cấp Hội trong tỉnh đã chỉ đạo duy trì hiệu quả hoạt động của các mô hình phát triển kinh tế.

Theo đó, đã triển khai thực hiện hiệu quả Đề án 939 “Hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế theo chuỗi giá trị, tiếp cận thị trường”, các cấp Hội đã chỉ đạo duy trì hiệu quả hoạt động của các mô hình phát triển kinh tế tiêu biểu tại các huyện; hỗ trợ thành lập mới 05 hợp tác xã/47 thành viên; thành lập 03 Mô hình tổ Liên kết sản xuất kinh doanh/39 thành viên. Nâng tổng số mô hình do Hội quản lý, hỗ trợ là 112 mô hình kinh tế tập thể với 1.682 hội viên, phụ nữ cùng tham gia. Đẩy mạnh duy trì hoạt động hiệu quả các mô hình: “Phụ nữ giúp nhau phát triển kinh tế gia đình”; mô hình “2 - 3 phụ nữ khá giàu giúp một phụ nữ nghèo thoát nghèo”; mô hình “Cả chi/tổ hội phụ nữ giúp một hội viên phụ nữ nghèo”; quan tâm giúp phụ nữ nghèo làm chủ hộ thoát nghèo. Đẩy mạnh huy động nguồn lực từ các tổ chức/cá nhân để hỗ trợ phụ nữ xoá nhà tạm, nhà dột nát, các gia đình hoàn cảnh khó khăn.

Bên cạnh đó, Đoàn thanh niên trong tỉnh đã tích cực tham gia công tác giảm nghèo bền vững. Các cấp bộ Đoàn đã trao tặng và phối hợp với các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, trong và ngoài tỉnh tổ chức trao tặng trên 10.500 xuất quà trị giá trên 4,58 tỷ đồng. Tổ chức các hoạt động vì an sinh xã hội, khám bệnh phát thuốc miễn phí cho người nghèo, hiến máu tình nguyện; các hoạt động tiếp sức đến trường, tiếp sức mùa thi cho thanh thiếu niên, các hoạt động “Vì đàn em thân yêu”; các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn, nghĩa tình biên giới hải đảo, thực hiện tốt chương trình vì mốc giới đường biên và các hoạt động hướng tới kỷ niệm ngày lễ lớn của tỉnh, đất nước.

Đặc biệt, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp đã vận động ủng hộ chương trình an sinh xã hội Xuân 2023 được trên 53,2 tỷ đồng, gồm cả tiền mặt và hiện vật (trong đó Tết vì người nghèo toàn tỉnh đã vận động được 33,5 tỷ đồng; vận động ủng hộ chương trình an sinh xã hội tại các địa phương hơn 4,5 tỷ đồng. Từ các nguồn vận động, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp đã trao 108.447 xuất quà trị giá trên 33,5 tỷ đồng hỗ trợ trao quà cho Nhân dân tại các địa phương nhân dịp Tết Nguyên đán; Từ nguồn Quỹ vì người nghèo, Mặt trận Tổ quốc các cấp hỗ trợ xây dựng, sửa chữa, làm mới 424 nhà đại đoàn kết, tổng kinh phí hỗ trợ 15.055 triệu đồng, hỗ trợ cho học sinh nghèo, hỗ trợ sản xuất cho các gia đình nghèo có hoàn ảnh khó khăn, gia đình có người mắc bệnh hiểm nghèo tổng kinh phí 1.049,5 triệu đồng

Để giảm nghèo bền vững, hiệu quả, hiện tỉnh đã và đang triển khai tích cực các giải pháp của tỉnh lồng ghép với chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giai đoạn 2021-2025 và Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 nhằm tiếp tục tạo nhiều nguồn lực hơn cho công tác giảm nghèo.

Thời gian tới, Lào Cai tiếp tục tập trung xây dựng và nhân rộng các mô hình, dự án giảm nghèo; hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh, khởi sự kinh doanh nhằm tạo sinh kế, việc làm, thu nhập bền vững cho hộ nghèo, cận nghèo, mới thoát nghèo. Tiếp tục triển khai thực hiện hiệu quả Dự án hỗ trợ nâng cao năng lực sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản. Đẩy mạnh phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị, ứng dụng công nghệ cao nhằm đổi mới phương thức, kỹ thuật sản xuất, bảo đảm an ninh lương thực, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng, tăng thu nhập. Phát triển giáo dục nghề nghiệp cả về quy mô và chất lượng đào tạo, hỗ trợ đào tạo nghề cho người nghèo, người cận nghèo, người dân sinh sống trên địa bàn tỉnh, gắn kết chặt chẽ giáo dục nghề nghiệp với tạo việc làm, sinh kế bền vững, tăng thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống. Tổ chức các hoạt động đa dạng hóa sinh kế khác do cộng đồng đề xuất, phù hợp với phong tục, tập quán, nhu cầu của cộng đồng; phù hợp với mục tiêu của kế hoạch và quy định của pháp luật.

T.M