Tổng thống Vladimir Putin.
Khi năm 2018 kết thúc, Nga lại một lần nữa là cái tên gây chú ý trên truyền thông. Trong năm qua, những sự kiện đáng chú ý nhất đi liền với Moscow bao gồm việc tái đắc cử của Tổng thống Vladimir Putin và căng thẳng tiếp tục với Mỹ và châu Âu xoay quanh vụ đầu độc Sergei Skripal ở Anh.
Ngoài ra, Nga đã tổ chức thành công World Cup - một thành tích được công nhận bởi hàng triệu người hâm mộ toàn cầu, bao gồm cả các phương tiện truyền thông quốc tế vốn thường xuyên chỉ trích Nga.
Một số vấn đề năm 2018 đã chuyển sang năm 2019. Căng thẳng với Ukraine, đặc biệt là sau vụ bắt giữ các tàu Ukraine ở eo biển Kerch, vẫn đang tiếp diễn, trong khi sự hiện diện quân sự của Moscow ở Syria cũng đang đặt ra nhiều thách thức.
Moscow thấy mình ngày càng ăn ý hơn với Bắc Kinh trong việc gây dựng thế đối đầu với phương Tây trong các vấn đề toàn cầu quan trọng. Cùng với đó, các vấn đề liên quan đến kinh tế, xã hội trong nước cũng đang cần thêm những nỗ lực.
Ukraine và Syria
Cuộc xung đột Nga-Ukraine xoay quanh việc sáp nhập Crimea và tuyến đường thủy ở Biển Đen sẽ còn rất lâu mới được giải quyết, đặc biệt khi các thủy thủ và tàu thuyền Ukraine bị bắt vào tháng 11 vẫn còn bị Nga giam giữ. Điều đó làm Kiev tức giận và làm phiền lòng những người bạn phương Tây, giống như cây cầu mới dài 19 km bắc qua eo biển Kerch được khánh thành vào năm ngoái.
Điện Kremlin có vẻ sẽ tiếp tục xây dựng sự hiện diện quân sự trong khu vực và Moscow đã nói rõ rằng họ quyết tâm buộc tội các thủy thủ Ukraine. Điều đó sẽ gây ra sự phẫn nộ hơn nữa ở Kiev.
Tuy nhiên, từ quan điểm của Moscow, đây không phải là kết quả xấu, vì hai lý do. Thứ nhất, những hành động này cho thấy rất rõ ai là người nắm quyền kiểm soát. Thứ hai, Nga vẫn có lợi ích khi để cho Ukraine bất ổn, tờ Asia Times nhận định.
Một vấn đề nhức nhối khác là Syria. Trong khi Tổng thống Putin đã ca ngợi sự rút lui của Tổng thống Mỹ Donald Trump khỏi Syria, ông cũng phải đối mặt với áp lực từ phe đối lập trong nước về một động thái tương tự. Đối với họ, ký ức về những thảm họa đẫm máu ở Afghanistan và Chechnya vẫn còn mới.
Điều này làm cho Moscow rơi vào tình thế cực kỳ nhạy cảm. Tuy nhiên, miễn là ông Putin có thể giữ thương vong ở mức thấp – giống như ông đã làm được trong vài năm qua - ông có thể dễ dàng ứng phó trước áp lực ở quê nhà.
Mặc dù ông Putin đã nỗ lực trong việc tập hợp một liên minh Iran-Nga-Syria sẵn sàng theo đuổi trò chơi ở quốc gia Trung Đông đến cùng, nhưng có rất ít người Nga hứng thú với cuộc phiêu lưu ở phương xa.
Tuy nhiên, với việc phương Tây đứng ngoài cuộc, Thổ Nhĩ Kỳ thể hiện rõ lợi ích của mình, các lực lượng Syria sắp vượt qua thành trì phiến quân cuối cùng và Israel sẵn sàng can thiệp, Nga không thể rút khỏi cuộc xung đột phức tạp và tàn khốc này.
Hài hòa với Bắc Kinh
Trung Quốc và Nga sẽ là đối tác phù hợp trước sức ép của phương Tây.
Với các quốc gia phương Tây đang cố gắng cô lập Nga bằng các biện pháp trừng phạt kinh tế, Moscow đang ngày càng bị đưa đẩy vào vòng tay của Bắc Kinh. Một phần lớn lãnh thổ Nga nằm ở châu Á và Trung Quốc là hàng xóm lớn nhất của Nga, với đường biên giới chung dài nhất trong số tất cả các nước láng giềng.
Quan hệ Trung-Nga chịu đựng nhiều thăng trầm trong quá khứ, nhưng bây giờ đang ấm lên khi cả hai nước cố gắng khẳng định mình trước một phương Tây khó chịu.
Đầu tư và thương mại song phương đang gia tăng. Năm 2017, kim ngạch thương mại song phương là 87 tỷ USD và năm 2018 những con số này dự kiến sẽ tăng lên mức 100 tỷ USD.
Dự báo này có vẻ khả thi khi chính quyền Putin đã công bố vào tháng 9 rằng, trong chín tháng đầu năm 2018, kim ngạch đã vượt quá con số 77 tỷ USD - tăng 26% so với năm trước.
Năm 2019 sẽ chứng kiến đường ống dẫn dầu và khí đốt khổng lồ của Siberia, mang theo các nguồn năng lượng của Nga đến Trung Quốc. Việc xây dựng dự án khổng lồ này - được ông Putin ca ngợi là dự án phát triển lớn nhất trên Trái đất - bắt đầu vào tháng 9 năm 2014.
Dự án đòi hỏi phải xây dựng 4.000 km đường ống, cộng với một số nhà máy chế biến ở Nga và Trung Quốc. Đoạn từ Yakutia ở phía Đông Siberia đến biên giới Trung Quốc đã sẵn sàng 93%. Công ty CNPC của Trung Quốc đang bận rộn xây dựng các bộ phận còn lại trong lãnh thổ Trung Quốc.
Ước tính đường ống sẽ được khánh thành và lượng khí đốt đầu tiên của Nga sẽ được bơm sang Trung Quốc vào tháng 10 năm nay. Tâm điểm của dự án là hợp đồng khí đốt trị giá 400 tỷ USD, 30 năm giữa Moscow và Bắc Kinh – một khoản tiền mặt khổng lồ đang chảy về các kho bạc của Nga.
Bên cạnh đó, đã có những thảo luận của Moscow và Bắc Kinh về việc bỏ qua hệ thống tài chính quốc tế dựa trên đồng đô la để chuyển sang giao dịch bằng đồng rúp và nhân dân tệ.
Ngày chính thức chưa được ấn định, nhưng ít nhất một số quan chức tin rằng việc chuyển đổi sang giao dịch đồng nhân dân tệ có thể diễn ra vào cuối năm 2019.
Vấn đề trong nước
Các dự án quy mô lớn và các sáng kiến táo bạo được thực hiện ở Ukraine, Syria và các nơi khác ít nhất là một phần trong mục tiêu thúc đẩy hình ảnh của Tổng thống Putin sau khi tín nhiệm của ông giảm mạnh vào năm 2018.
Trong khi nhà lãnh đạo Nga phải thể hiện sự mạnh mẽ ở nước ngoài, ông cũng cần thể hiện ý chí và cam kết giải quyết các vấn đề trong nước.
Tỷ lệ ủng hộ của Putin đã giảm mạnh vào năm 2018 vì những lý do không liên quan gì đến vấn đề Biển Đen hay Syria. Đó là cải cách lương hưu. Những thay đổi mới đáng chú ý như tăng tuổi hưởng lương hưu đã vấp phải nhiều ý kiến phản đối của những người dân liên quan.
Bên cạnh đó, chi tiêu khổng lồ cho quốc phòng cũng làm căng thẳng ngân sách nước Nga.
Tăng trưởng khiêm tốn
Về mặt kinh tế, bức tranh nước Nga không hoàn toàn ảm đạm.
Các lệnh trừng phạt do Mỹ mang lại đã mang đến rất nhiều cơ hội để nhắc nhở người Nga về việc họ phải thúc đẩy tự cung tự cấp. Nga đã chống đỡ được các lệnh trừng phạt một cách đáng ngạc nhiên và thậm chí còn mở rộng nền kinh tế.
Theo IMF, nền kinh tế Nga - nhờ sự phục hồi của nhu cầu trong nước và giá nhiên liệu cao hơn - sẽ tăng trưởng nhanh hơn dự đoán.
Tăng trưởng của Nga sẽ đạt 1,5 đến 1,8% trong năm 2019, trong khi lạm phát được dự báo sẽ tăng lên 5,1%, theo báo cáo Triển vọng kinh tế thế giới của IMF.
Giám đốc IMF Christine Lagarde đã ca ngợi nền kinh tế Nga tại Diễn đàn kinh tế quốc tế St Petersburg hồi tháng 5, nói rằng: Nga đã đặt ra một khuôn khổ kinh tế vĩ mô đáng ngưỡng mộ để cứu vãn sự u tối của nền kinh tế; đưa tỷ giá hối đoái lên cao và bảo vệ hệ thống ngân hàng.
Mặc dù vậy, những xu hướng kinh tế tích cực này có liên quan chặt chẽ đến sự tăng giá xăng dầu, vốn dễ bị tổn thương trước những biến động ngoài tầm kiểm soát của Moscow.
