Nga đang chờ đợi những hành động tiếp theo của Thổ Nhĩ Kỳ.
Múa rìu qua mắt thợ
Vào ngày 20/1, Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành chiến dịch tấn công trên không và mặt đất mang tên “Nhành Ô liu”, đánh vào vùng đất của người Kurd đang kiểm soát ở Afrin, miền Bắc Syria.
Với thế tiến công diễn biến nhanh chóng, giới phân tích nhận định một chiến dịch đầy tham vọng như vậy không thể triển khai thuận lợi, nếu không có sự chấp thuận rõ ràng từ phía Nga.
Điều này đặt ra những câu hỏi về việc liệu Moscow có “mở đường” cho Thổ Nhĩ Kỳ hay không?
Trước hết, Không quân Thổ Nhĩ Kỳ được phép tiến vào không phận Syria là điều Ankara không thể thực hiện mà không tham khảo ý kiến Moscow.
Hơn nữa, trước khi lực lượng tiến vào Afrin, Ankara cần sự đảm bảo từ Nga rằng chính quyền Bashar al-Assad sẽ không tận dụng lợi thế tình hình để thay thế vai trò kiểm soát của Thổ Nhĩ Kỳ ở tỉnh Idlib.
Nhìn vào sự hợp tác chặt chẽ từ mùa hè năm ngoái giữa Moscow và Ankara, người ta có thể thấy những hạt giống đầu tiên của chiến dịch “Nhành Ô liu” đã được gieo mầm trong cuộc hội đàm giữa Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu và Tổng tham mưu trưởng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar ở Istanbul.
Sau đàm phán, Moscow đã đồng ý cho lực lượng không quân Thổ Nhĩ Kỳ được phép sử dụng một phần không phận Syria, mở đường cho cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ ở Afrin.
Ankara đã bắt đầu xây dựng sự hiện diện quân sự gần vùng đất của người Kurd hơn một tháng trước, sau khi đạt được thỏa thuận với Moscow về phân định vùng giảm căng thẳng ở Idlib.
Sự mở đường của Moscow càng trở nên rõ ràng hơn khi chiến dịch “Nhành Ô liu” bắt đầu khi Bộ Quốc phòng Nga thông báo việc rút quân đội Nga khỏi Afrin.
Ngoài ra, trong tuyên bố ngắn gọn sau khi Ankara triển khai chiến dịch vào ngày 20/1, Bộ Ngoại giao Nga bày tỏ “sự quan tâm” đến tình hình hiện tại mà không có ý kiến phản đối nào. Điều này được cho là "bật đèn xanh" cho các hành động của Thổ Nhĩ Kỳ, cây bút Leonid Issaev viết trên Al Jaeera.
Các lực lượng Dân chủ Syria (SDF), liên minh do Mỹ hậu thuẫn gồm các chiến binh người Kurd và Ả Rập ở Syria cũng biết sẽ không thể đối đầu với “Nhành Ô liu” của Thổ Nhĩ Kỳ, mà không phối hợp với Moscow. Do vậy, đại diện SDF vội vàng bày tỏ sự thất vọng của họ với lập trường của Nga về vấn đề này.
Người Kurd không muốn hợp tác với Nga.
Những góc khuất
Mặc dù “sự làm ngơ” của Nga đối với những gì Thổ Nhĩ Kỳ đang làm có thể khiến người Kurd ở Syria bất mãn nhưng về cơ bản, hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ về vấn đề Afrin có nhiều lợi ích cho Nga hơn là đối đầu.
Mối quan hệ của Nga với người Kurd chưa bao giờ được coi là hợp tác chiến lược lâu dài. Thay vào đó, cộng đồng người Kurd đôi lúc chỉ là giải pháp cần thiết để Moscow đạt được một thỏa hiệp với các nước trong khu vực Trung Đông, đặc biệt là với Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong trường hợp ở Afrin, Moscow cũng không cần phải có trách nhiệm quá nhiều đối với Lực lượng Bảo vệ Người Kurd (YPG) khi chính lực lượng này từ chối bắt tay với Nga.
Trong suốt cuộc khủng hoảng Syria, YPG là một phần liên minh của Mỹ và đặt bản thân ở phe đối lập. Người Kurd từng từ chối Nga về lời đề nghị chuyển giao lãnh thổ đặt dưới sự đảm bảo của chính quyền Syria, để đổi lấy bảo đảm an ninh.
Với việc Washington không làm gì để giúp cho YPG trong diễn biến căng thẳng lúc này, Moscow một lần nữa khiến cho người Kurd phải cảm thấy hối hận.
Cùng với đó, lập trường của Thổ Nhĩ Kỳ là không muốn người Kurd lập vùng tự trị và trở thành một Nhà nước bên trong Syria. Ngay từ đầu, quan điểm của Nga cũng có sự tương đồng như vậy.
Cần phải nhớ rằng, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov từng khẳng định, “người Kurd là một phần của quốc gia Syria và lợi ích của họ gắn một phần với Syria”.
Bên cạnh đó, phối hợp với Ankara là ưu tiên hàng đầu đối với Moscow vào lúc này. Thổ Nhĩ Kỳ cùng Iran đang là trục chính trong tiến trình đưa cuộc nội chiến Syria tiến vào kết thúc bằng những thỏa thuận hòa bình.
Cuối cùng, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đang có dự án hợp tác quan trọng đó là hệ thống đường ống dẫn khí Turkish Stream mà Moscow không muốn bất cứ điều gì gây cản trở kế hoạch xây dựng.
Hiện tại, Nga vẫn chưa đưa ra một lập trường cụ thể nào về chiến dịch “Nhành Ô liu” của Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng theo giới quan sát đánh giá, Moscow đang chờ đợi những diễn biến tiếp theo và sẽ sớm ngăn chặn nếu Ankara có hành động quá đà.
