Nghiên cứu siêu dự án cảng trung chuyển container quốc tế Cần Giờ

Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam - VIMC vừa kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, UBND Tp. HCM, Bộ GTVT, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp ủng hộ chủ trương Cảng Sài Gòn (đơn vị thành viên của VIMC) hợp tác với MSC/TIL thực hiện dự án đầu tư, khai thác cảng trung chuyển container quốc tế tại Cần Giờ, TP.HCM.

Để tận dụng cơ hội hợp tác, thu hút nhà đầu tư nước ngoài có tiềm lực hàng đầu thế giới, VIMC đề xuất cấp có thẩm quyền cho phép áp dụng hình thức chỉ định thầu để lựa chọn nhà đầu tư theo quy định tại khoản 4, Điều 22 Luật đấu thầu hoặc áp dụng hình thức lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt theo quy định tại Điều 26, Luật Đấu thầu; đồng thời giao UBND Tp. HCM lập hồ sơ đề xuất áp dụng phương án lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt trình Thủ tướng Chính phủ.

Ngoài các đề xuất nói trên, VIMC còn kiến nghị Bộ GTVT xem xét, báo cáo cấp có thẩm quyền cập nhật, bổ sung dự án vào các quy hoạch trong đó có Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 để đảm bảo dự án triển khai phù hợp với các quy hoạch có liên quan; xem xét, sửa đổi Nghị định 86/2020/NĐ-CP, theo đó đối với hoạt động mua tàu biển, được thực hiện tương tự các quy định tại Khoản 1, Điều 22, Nghị định 171/2016/NĐ-CP trước đây.

Theo lãnh đạo VIMC, trong hoạt động khai thác cảng biển, dịch vụ trung chuyển container quốc tế từ lâu đã trở thành một chiến lược cạnh tranh quốc tế tại các quốc gia có biển.

Tại khu vực Đông Á, định hướng phát triển dịch vụ trung chuyển quốc tế đã được thực hiện thành công tại một số quốc gia và vùng lãnh thổ ven biển như Singapore (PSA), Malaysia (Tanjung Pelepas, hợp tác với Maersk), Thái Lan (Laem Chabang), Trung Quốc (Ningbo, Shenzhen, Guangzhou, Qingdao, Tianjin, Shanghai, Hongkong, Yantian..), Đài Loan (Kaohsiung), Hàn Quốc (Busan), Nhật Bản (Kobe)...

Năm 2020, cảng biển Singapore đạt sản lượng container thông qua khoảng 36,87 triệu teus, trong đó 85% là hàng trung chuyển. Tại Tanjung Pelepas (một liên doanh giữa tập đoàn MMC của Malaysia và APMT của hãng tàu Maersk) đạt sản lượng khoảng 9,8 triệu teus, trong đó 91% là hàng trung chuyển. Tại Hong kong, sản lượng 2020 đạt 17,95 triệu teus, trong đó 50,18% là hàng trung chuyển.

VIMC cho biết là dịch vụ này đã định vị các quốc gia trên bản đồ hàng hải với vai trò là các trung tâm trung chuyển quốc tế khổng lồ thu hút các nhà vận tải, logistics lớn của thế giới, là các mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, nâng cao vị thế đối ngoại, đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời hỗ trợ đắc lực hoạt động thương mại xuất nhập khẩu, giảm thiểu các chi phí trung gian. 

Tại Việt Nam, theo thống kê của Cục Hàng hải, năm 2021 sản lượng hàng container thông qua hệ thống cảng biển của cả nước vào khoảng 23,9 triệu teus. Sản lượng này tập trung chủ yếu tại cảng biển TP.HCM, Vũng Tàu và Hải Phòng, trong đó, chủ yếu là hàng hóa xuất nhập khẩu và nội địa. Tỷ trọng hàng trung chuyển quốc tế còn khá thấp. VIMC nhìn nhận đây là tiềm năng, dư địa quan trọng để nghiên cứu phát triển dịch vụ này tại Việt Nam.

Theo đánh giá của VIMC, khu vực Cần Giờ có vị trí tại đầu tuyến luồng hàng hải Cái Mép - Thị Vải, có độ sâu lớn, ít chịu ảnh hưởng của điều kiện, sóng, gió, nằm trong khu vực có hoạt động hàng hải sôi động, gần tuyến hàng hải quốc tế, đây là điều kiện cần quan trọng để hình thành hệ thống cảng và phát triển dịch vụ trung chuyển container quốc tế.

Bên cạnh điều kiện tự nhiên và kinh tế, bài học kinh nghiệm của các quốc gia trong đầu tư, khai thác hiệu quả cảng trung chuyển quốc tế, đã cho thấy sự tham gia, đồng thành của các hãng tàu lớn, có mạng lưới vận tải toàn cầu là một yếu tố cần thiết đóng góp cho sự thành công.

Trong thời gian qua, VIMC đã hợp tác với Công ty MSC trong hoạt động khai thác và phát triển hạ tầng cảng biển tại Việt Nam. MSC là hãng tàu container hàng đầu thế giới, khai thác đội tàu hơn 625 chiếc, bao gồm nhiều tàu container siêu lớn.

MSC có văn phòng tại 155 quốc gia, đội tàu kết nối tới 500 cảng biển toàn cầu. Sản lượng vận tải hàng năm đạt khoảng 23 triệu teus, đồng thời sở hữu khoảng 60 cảng biển trên toàn cầu, năng lực khai thác hàng năm trên 30 triệu TEUs (thông qua công ty con chuyên về khai thác cảng biển Terminal Investment Limited - TIL). MSC hiện là khách hàng, đối tác chiến lược của VIMC. Việc tham gia của hãng tàu MSC là yếu tố quan trọng đảm bảo cho sự thành công của kế hoạch phát triển cảng trung chuyển quốc tế.

VIMC và MSC đã có những nghiên cứu bước đầu đặt nền móng cho sự hợp tác phát triển cảng trung chuyển quốc tế tại Cần Giờ.

Vào tháng 11/2021, VIMC và MSC đã tham gia buổi làm việc của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính với một số tập đoàn hàng đầu của Pháp và châu Âu. Trong khuôn khổ chương trình kết nối doanh nghiệp tại Cộng hòa Pháp, dưới sự chứng kiến của Thủ tướng Chính phủ, VIMC và công ty con của mình là Cảng Sài Gòn đã trao Thỏa thuận khung hợp tác với hãng tàu MSC/TIL trong lĩnh vực phát triển cơ sở hạ tầng cảng biển và dịch vụ logistics. Tổ hợp các nhà đầu tư đã báo cáo và đề xuất với Thủ tướng Chính phủ về việc phát triển cảng trung chuyển quốc tế tại khu vực Cần Giờ, Tp.HCM.

Về lợi ích kinh tế-xã hội, việc hình thành một trung tâm dịch vụ logistics quy mô lớn dự kiến mang lại những tác động tích cực, lan tỏa, tạo điều kiện phát triển các hoạt động thương mại, dịch vụ, sản xuất, tài chính, các loại dịch vụ hàng hải.. tại địa phương.

Đây là giải pháp hiệu quả nhằm thực hiện thành công mục tiêu phát triển logistics trở thành lĩnh vực mũi nhọn của Tp. HCM, tiếp tục giữ vững vai trò là một trung tâm logistics của khu vực và Châu Á, mở ra một hướng đi mới góp phần nâng cao tỷ trọng đóng góp của khối dịch vụ trong cơ cấu kinh tế của Thành phố và Việt Nam.

Hiện nay, Cảng Sài Gòn và hãng tàu MSC đã và đang đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu, đề xuất phát triển cảng trung chuyển container quốc tế tại khu vực Cần Giờ có khả năng tiếp nhận tàu mẹ trọng tải lên đến 250.000DWT, tổng chiều dài cầu bến chính khoảng 6,8km, nhu cầu sử dụng đất khoảng 570ha. Dự án có công suất thiết kế 15 triệu teus với tổng mức đầu tư hơn 850 triệu USD.

"VIMC và Cảng Sài Gòn đang nỗ lực làm việc với đối tác nước ngoài để cụ thể hóa các nội dung hợp tác, đầu tư và vận hành khai thác", lãnh đạo VIMC thông tin