Hội nghị Sochi sẽ là cái kết viên mãn của nhà lãnh đạo Nga Putin.
Tư thế của người chiến thắng
Hơn 1.500 người dân Syria đã được mời đến Sochi tuần trước để tham dự “Hội nghị Đối thoại quốc gia” được tổ chức bởi Nga. Được biết, đó là ý tưởng của Tổng thống Vladimir Putin.
Hội nghị từng bị hoãn đến 3 lần do quyết tâm muốn mời đủ tất cả thành phần đại biểu về Sochi, trong đó gồm tất cả các bên tham gia vào cuộc chiến ở Syria.
Các quốc gia thành viên của Hội đồng Bảo an sẽ tham dự hội nghị, bên cạnh sự có mặt của Đặc phái viên Liên Hợp Quốc về vấn đề Syria Staffan De Mistura, cùng một số đại diện trong khu vực như Ai Cập, Jordan, Lebanon và Iraq.
Iran, Thổ Nhĩ Kỳ cùng với Nga sẽ đảm nhận vai trò bảo lãnh cho tiến trình hòa đàm Astana. Công chúng đang mong đợi cuộc tụ họp tại Sochi là chương cuối cùng kết thúc cuộc xung đột Syria kéo dài suốt 7 năm qua.
Theo Asia Time, hội nghị chắc chắn sẽ là một khoảnh khắc nổi bật của các nhà ngoại giao Nga và chính quyền hợp pháp của Syria, bên được coi là phe chiến thắng. Mặc dù sẽ chưa có bước đột phá ngay lập tức, tuy nhiên, tiến trình đang được diễn ra rất thuận lợi.
Một ban chỉ đạo hội nghị, gồm hai thành viên chính phủ Syria và hai nhân vật từ phe đối lập đã được lập ra. Dự kiến các cuộc thảo luận sẽ kết thúc sớm trước thời gian diễn ra cuộc bầu cử Quốc hội Syria vào mùa hè tới.
Không có tài liệu nào ở Sochi đề cập đến sự hình thành của một “cơ quan Chính phủ chuyển tiếp với đầy đủ quyền hành pháp” vốn được thống nhất bởi các thành viên Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc tại Geneva vào mùa hè năm 2012. Và không có bất kỳ đề cập nào đến việc Tổng thống Syria Bashar al –Assad phải rời bỏ chiếc ghế quyền lực.
Bầu cử Tổng thống sẽ không diễn ra cho đến khi nhiệm kỳ của ông Assad kết thúc vào năm 2021. Moscow, Tehran và Damascus tất cả khẳng định rằng nhà lãnh đạo này có quyền ra tranh cử nhiệm kỳ thứ tư.
Cả ba nước đều tuyên bố khái niệm “Chính phủ chuyển tiếp” có nghĩa là một sự chuyển đổi từ giai đoạn chiến tranh sang hòa bình và chuyển sang bản hiến pháp mới, chứ không phải là “thay đổi chế độ” như phe đối lập Syria yêu cầu từ năm 2011.
Thổ Nhĩ Kỳ đã tiến hành chiến dịch quân sự chống người Kurd ở Afrin, Syria.
Ngay trước hội nghị Sochi, Damascus thẳng thừng bác bỏ đề xuất đưa ra bởi Đặc phái viên Liên Hợp Quốc gợi ý việc chia sẻ quyền lực của Tổng thống và trao quyền lại cho Thủ tướng.
Chính quyền Tổng thống Assad khẳng định sẽ chỉ tham gia vào một tiến trình chính trị vào mỗi thời điểm lãnh thổ Syria tiếp tục được giải phóng khỏi phe đối lập vũ trang và chủ quyền được khôi phục đầy đủ.
Vì nhiều lý do, tất cả các nhóm đối lập chính đã quyết định tẩy chay Hội nghị Sochi. Người Kurd, một thành phần thiết yếu của phe đối lập Syria, đã được yêu cầu rút khỏi cuộc họp theo ý muốn của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, vì cáo buộc có liên quan đến khủng bố.
Các lực lượng dân chủ Syria (SDF) sẽ vắng mặt tại Sochi, cũng như Lực lượng Các đơn vị bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG) đang mải mê trong cuộc chiến với quân đội Thổ Nhĩ Kỳ tại thành phố chiến lược Afrin, phía Tây sông Euphrates.
Tuy nhiên, bất kể thành phần nào có mặt, Hội nghị Sochi sẽ tiến hành theo đúng kế hoạch. Trái với dự đoán trước đó, Mỹ sẽ không cản trở tiến trình Sochi mà đóng vai trò quan sát viên, như một động thái đồng tình với những gì Tổng thống Putin sắp đặt cái kết ở Syria.
Mỹ cũng sẽ phải "nhường Nga một nước cờ"?
Kể từ khi nắm quyền Nhà Trắng vào đầu năm 2017, Tổng thống Donald Trump ngày càng cho thấy ông ngả theo tầm nhìn của người đồng cấp Putin về Syria.
Washington dường như quan tâm nhiều hơn đến cuộc chiến chống IS, cũng như xóa bỏ tầm ảnh hưởng của Iran thay vì mục tiêu thay đổi chính quyền ở Damascus – điều vốn ngày càng khó khăn hơn sau sự can thiệp quân sự trực tiếp của Nga kể từ tháng 9/2015.
Trong cuộc gặp với Tổng thống Putin tháng 11 năm ngoái, Tổng thống Trump đồng ý cho Hội nghị Sochi một cơ hội – lập trường được chia sẻ với các đồng minh Saudi Arabia và Thổ Nhĩ Kỳ trong khu vực.
Nếu Moscow đủ khả năng điều phối để mang lại một cái kết đáng tin cậy cho cuộc xung đột Syria và được ủng hộ bởi cộng đồng quốc tế, Mỹ sẽ không cản trở điều đó. Nhưng nếu không thành công, Mỹ sẽ có cơ hội để phản pháo Điện Kremlin và tự làm theo ý mình.
