Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton là người đưa ra nhiều lời cảnh báo đối với Nga ở Venezuela.
Theo Politico, chính quyền Tổng thống Donald Trump đang rơi vào một cuộc chiến ủy nhiệm với Nga về vấn đề Venezuela, cuộc khủng hoảng quốc tế mới nhất đe dọa sự trở lại của những năm tháng Chiến tranh Lạnh căng thẳng.
Hai bên đã đổ lỗi cho nhau trong tuần này sau khi lãnh đạo phe đối lập Venezuela Juan Guaido kêu gọi công chúng và quân đội nổi dậy nhằm lật đổ chính quyền của Tổng thống hợp pháp Nicolas Maduro.
Ngoại trưởng Mike Pompeo đe dọa hành động quân sự và cáo buộc Nga đang cố thuyết phục Tổng thống Maduro bám trụ quyền lực. Về phần mình, Nga đã bác bỏ lời tuyên bố của ông Pompeo vì đã truyền bá “tin tức giả” trong cuộc chiến thông tin ở quốc gia Nam Mỹ.
Sự bất đồng dâng cao trong cuộc điện đàm giữa các nhà ngoại giao hàng đầu của hai nước hôm 1/5. Trong đó Mỹ cáo buộc Nga về hành vi được gọi là "gây bất ổn", trong khi Điện Kremlin gọi hành động của Mỹ là "vi phạm luật pháp quốc tế".
Cuộc đối đầu có khả năng sẽ bùng nổ giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin, đồng thời đe dọa bất kỳ nỗ lực làm tan băng quan hệ giữa Điện Kremlin và Washington.
“Đây là bán cầu của chúng tôi - đó không phải là nơi người Nga nên can thiệp ", cố vấn an ninh quốc gia John Bolton nói với các phóng viên hôm 1/5. "Đây là một sai lầm từ phía họ. Điều đó sẽ không dẫn đến một sự cải thiện trong quan hệ”.
Các nhà phân tích nói rằng Nga và Mỹ đang kiểm tra độ sâu trong cam kết của nhau về vấn đề Venezuela. Và với sự sẵn sàng của Nga trong việc gửi quân đến những nơi như Syria, trong khi Mỹ chỉ cung cấp một vai trò quân sự hạn chế, ván cược được cho là có phần nhỉnh hơn cho Moscow.
“Khi họ gửi quân ở Syria, hoặc Venezuela, chúng ta sẽ làm gì? Điều đó làm phức tạp tính toán của chúng tôi và giúp Nga chiếm thế thượng phong”, Fernando Cutz, một cựu quan chức hàng đầu trong Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời Tổng thống Trump, nói.
Chính quyền Trump đã yêu cầu Tổng thống Maduro rời nhiệm sở và kêu gọi Nga chấm dứt sự ủng hộ đối với nhà lãnh đạo Venezuela kể từ cuối tháng 1 - khi Mỹ công nhận người đứng đầu phe đối lập Juan Guaido làm tổng thống lâm thời của Venezuela.
Hàng chục quốc gia khác, đặc biệt là ở châu Âu và châu Mỹ Latinh đã ủng hộ động thái của Mỹ. Nhưng Cuba, Nga, Trung Quốc và các quốc gia trên trường quốc tế đã ủng hộ ông Maduro – người đứng đầu đất nước hợp pháp.
Các quan chức Mỹ cho biết Cuba có hàng ngàn binh sĩ ở Venezuela trong khi Nga đã gửi khoảng 100 cố vấn quân sự để giúp chính quyền Maduro, mặc dù các chuyên gia cho biết sự hỗ trợ này rất khó để định lượng.
Cả Cuba và Nga đều bác bỏ hoặc hạ thấp các tuyên bố như vậy, với việc Điện Kremlin nói rằng họ gửi "chuyên gia quân sự" để làm việc với các vũ khí Nga ở Venezuela theo hợp đồng.
Tờ Politico nhận định, hiện chưa rõ các quan chức Mỹ đã chuẩn bị trước cho khả năng Nga can thiệp mạnh mẽ hay chưa, nhưng các nhà quan sát cho rằng điều đó không gây ngạc nhiên.
Tổng thống Trump có thể vẫn chưa muốn quan hệ Nga tồi tệ hơn vì vấn đề Venezuela.
Nga là quốc gia có quan hệ sâu sắc với Venezuela, bên cạnh quan hệ kinh tế lớn tại đây. Việc mở rộng sự hiện diện ở quốc gia Mỹ Latinh là một lựa chọn không quá khó khăn đối với Tổng thống Putin, người đang có ý định khôi phục vị thế của Nga như một cường quốc toàn cầu.
“Venezuela là một quốc gia giàu tài nguyên và nằm ở một vị trí chiến lược”. Molly McKew, một chuyên gia người Nga, người tư vấn cho các chính phủ về chiến lược truyền thông, nói rằng Moscow sẽ muốn lợi ích của mình ở đó được bảo đảm và sẽ miễn cưỡng khi bước ra ngoài sân sau của Mỹ.
Tuy nhiên, chính quyền Trump dường như đã quyết định kế hoạch lật đổ Maduro sẽ bao gồm cả việc va chạm với Nga. Hôm 1/5, ông Pompeo nói với Fox Business Network rằng hành động quân sự của Mỹ là có thể. “Nếu là điều cần thiết, đó là những gì Mỹ sẽ làm”.
Mỹ và Nga đã thường xuyên xảy ra bất hòa ở một số điểm nóng địa chính trị trên thế giới.
Tại Syria, Mỹ có quân đội chiến đấu với nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) trong khi các lực lượng Nga đang ở đó hỗ trợ chính quyền Tổng thống Syria Bashar Assad. Trong nhiều năm qua, hai nước đã phải vất vả để tránh xung đột quân sự trực tiếp trong khu vực.
Ông Bolton đã nói rằng mối quan tâm của Mỹ đối với Venezuela là độc nhất vì vị trí của đất nước này ở Tây bán cầu. Ông đã nhiều lần viện dẫn Học thuyết Monroe, quan niệm rằng Mỹ sẽ không dung thứ cho sự can thiệp của nước ngoài vào Tây bán cầu, như là sự biện minh cho các hành động của Mỹ.
Đáng chú ý, chính Tổng thống Trump đã không nhắc gì đến vai trò của Nga ở Venezuela trong những sự kiện xảy ra tuần này. Thay vào đó, ông chuyển hướng sang chỉ trích mạnh mẽ Cuba, đe dọa sẽ tăng cường lệnh cấm vận của Mỹ đối với đất nước này.
Mặc dù trong quá khứ Tổng thống Trump từng khẳng định hùng hồn rằng Nga "phải ra khỏi" Venezuela, nhưng sự thận trọng của ông khi không lặp lại lời kêu gọi trong tuần này có thể là một dấu hiệu cho thấy ông vẫn hy vọng có được mối quan hệ với Tổng thống Putin.
Điều đó cũng có nghĩa là Tổng thống Trump lo lắng về ý nghĩa chính trị của việc tăng vai trò của Mỹ ở Venezuela, tờ Politico nhận định.
Theo đó, mặc dù ông Trump từng đe dọa sẽ có hành động quân sự ở Venezuela trong quá khứ, nhưng nhìn chung ông rất ác cảm với việc đưa quân đội Mỹ ra nước ngoài.
Ý tưởng về việc có quân đội Mỹ ở Venezuela có thể làm điên đảo các quốc gia Mỹ Latinh khác. Nhiều công dân Mỹ Latinh vẫn vô cùng phẫn nộ về lịch sử can thiệp của nước Mỹ, bao gồm cả các cuộc đảo chính được nước này hậu thuẫn.
Trong khi đó, Tổng thống Maduro vẫn cho thấy rằng ông sẽ giữ vững được quyền lực sau nỗ lực đảo chính vài ngày trước. Thậm chí, ông còn mỉa mai cáo buộc nói rằng ông đã sẵn sàng chạy trốn sang Cuba nhưng vẫn ở lại vì được Nga thuyết phục.
“Chúa ơi, rồi Mỹ sẽ còn đi xa thế nào nữa?”, ông Maduro nói trong bài phát biểu trên truyền hình, theo tờ The Washington Post.
