Các bị cáo tại phiên tòa sáng 25/8.
Hồ sơ thể hiện, năm 2013, Nguyễn Minh Hùng thông qua môi giới là Võ Mạnh Cường đặt mua thuốc tân dược của hãng Helix Pharmaceuticals (Canada) để bán và cung cấp cho các bệnh viện ở Việt Nam. Trong các loại thuốc mà Hùng chỉ đạo nhập, có 9.300 hộp thuốc H-Capita 500mg dùng chữa trị bệnh ung thư.
Không có hồ sơ kỹ thuật thuốc H-Capita 500mg để nộp cho cục Quản lý dược thẩm định, Hùng chỉ đạo 2 nhân viên viết hồ sơ kỹ thuật thuốc H-Capita 500mg để hợp thức hóa hồ sơ nộp cho cục Quản lý dược cấp giấy phép nhập khẩu và đăng ký lưu hành thuốc.
Cục Quản lý dược duyệt nhập đối với đơn hàng như hồ sơ của công ty cổ phần VN Pharma (công ty VN Pharma) trình. Tháng 4/2014, công ty VN Pharma đã mở tờ khai hải quan nhập khẩu hơn 9.000 hộp thuốc H-Capita 500mg về Việt Nam.
Sau khi số thuốc trên được nhập về, cục Quản lý dược nghi ngờ nên tiến hành niêm phong số thuốc, yêu cầu Hùng, Cường giải trình. Ngày 8/8/2014, cục Quản lý dược có văn bản gửi các cơ quan điều tra để làm rõ nguồn gốc số thuốc trên.
Xét thấy vụ án có dấu hiệu hình sự, cơ quan An ninh điều tra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố điều tra Nguyễn Minh Hùng (nguyên Chủ tịch HĐQT kiêm tổng Giám đốc công ty VN Pharma), Nguyễn Trí Nhật, Ngô Anh Quốc (nguyên Phó giám đốc VN Pharma), Phạm Anh Kiệt (Tổng giám đốc công ty Dược Sapharco), Võ Mạnh Cường (Giám đốc công ty TNHH Thương mại hàng hải quốc tế H&C) và 4 bị cáo khác nguyên là cán bộ của công ty VN Pharma về các hành vi buôn lậu và làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức.
Kết quả điều tra xác định, từ năm 2013 đến 19/9/2014, Hùng thông qua Cường làm giả giấy tờ, con dấu để được bộ Y tế cấp phép nhập khẩu thuốc và buôn lậu 9.300 hộp thuốc H-Capita 500mg không rõ nguồn gốc.
Kết luận giám định của bộ Y tế thể hiện lô thuốc H-Capita 500mg nói trên chứa 97% hoạt chất capecitabine, là thuốc không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, không được sử dụng làm thuốc chữa bệnh cho người.
Ngoài hồ sơ thuốc H-Capita 500mg, Hùng còn chỉ đạo Duy, Thông và các dược sĩ khác chỉnh sửa nhiều bộ hồ sơ thuốc khác, lấy tên công ty Helix Canada để công ty VN Pharma đăng ký lưu hành thuốc và xin giấy phép nhập khẩu tại cục Quản lý dược.
Khai tại tòa, bị cáo Nguyễn Minh Hùng thừa nhận, trong quá trình mua thuốc, đã “không chuẩn” khi dùng giấy tờ giả để hoàn thiện hồ sơ nhập khẩu thuốc. Sau đó, khi một số khách hàng phản ánh lại thuốc không đạt chất lượng, bị cáo đã chỉ đạo lấy thuốc đi kiểm nghiệm.
Hùng nói: “Bị cáo mua sản phẩm này cũng giống như mua sản phẩm khác. Khi thực hiện có những việc không chuẩn, nhưng bị cáo khẳng định đây là sản phẩm kinh doanh bình thường, không có gì đặc biệt mà làm giả hoặc buôn lậu”.
Khai trước tòa, bị cáo Hùng cho rằng, việc nhập lô thuốc trị ung thư giả là một “tai nạn nghề nghiệp”. Theo Hùng, mục đích nhập thuốc về để cung cấp nhu cầu bức thiết của các bệnh viện và phục vụ cho xã hội. Tuy nhiên, do ban đầu hồ sơ kỹ thuật không đầy đủ, bị cáo chỉ đạo nhân viên làm giả để nộp cho cục Quản lý dược, bộ Y tế.
“Trong ý thức chủ quan, tôi không mong muốn cũng không biết lô thuốc nhập về là giả, nếu biết là giả, tôi đã không nhập”, Hùng khẳng định.
Về trách nhiệm của nhà nhập khẩu lô thuốc mà 97% hàm lượng hoạt chất không rõ nguồn gốc và không đủ tiêu chuẩn sử dụng cho người, bị cáo Hùng cho rằng, chất lượng thuốc thuộc về nhà sản xuất, còn nhà nhập khẩu không chịu trách nhiệm về điều này.
“Nguyên tắc tạp chất là tự phát sinh, không ảnh huởng đến chất lượng thuốc. Từ khi đi học tới nay đi làm trong 15 năm, tôi chưa thấy khái niệm nào là “thuốc không dùng chữa bệnh cho người”. Nồng độ 97% tạp chất không gây ảnh hưởng, nguy hiểm đến người sử dụng”, bị cáo Hùng khẳng định.
Là đơn vị cung cấp 9.300 hộp thuốc H - Capita 500mg Caplet trị ung thư cho công ty VN Pharma, bị cáo Võ Mạnh Cường thừa nhận không có chuyên môn về dược. “Bị cáo là người đại diện, còn chất lượng phát sinh bị cáo không biết. Bị cáo không biết gì về dược nên bị cáo không chịu trách nhiệm về chất lượng lô hàng nhập của công ty VN Pharma”, Cường nói.
Trong phi vụ làm ăn giữa VN Pharma với công ty Helix Canada, Cường chỉ đóng vai trò môi giới. Khi phía VN Pharma đồng ý nhập thuốc từ Helix Canada, bị cáo Hùng đề nghị phía bán thuốc cung cấp văn bản thủ tục pháp lý của đơn vị sản xuất thuốc.
Thông qua Cường, phía Helix Canada gửi về Giấy chứng nhận bán hàng tự do và Giấy chứng nhận thực hành tốt sản xuất thuốc do bộ Y tế Canada cung cấp. Cường chuyển hai giấy này cho Hùng để Hùng thuê Phạm Văn Thông viết tiêu chuẩn thuốc, trình cục Quản lý dược bộ Y tế cho nhập khẩu 9.300 hộp thuốc H-Capita 500mg.
Liên quan đến vấn đề này, theo bị cáo Phạm Văn Thông, công ty VN Pharma có nhờ Thông soạn tiêu chuẩn và phương pháp kiểm nghiệm cho thuốc trị ung thư H-Capita 500mg để VN Pharma trình cục Quản lý dược. Toàn bộ các tài liệu pháp lý mà bị cáo dùng để soạn tiêu chuẩn cho loại thuốc này đều do phía VN Pharma gửi. Thông nói hoàn toàn không biết các tài liệu pháp lý của sản phẩm H - Capita là tài liệu giả. Sau này khi vụ án bị khởi tố, được cán bộ điều tra nói, Thông mới biết.
Trong phần thẩm vấn tại các phiên tòa, các bị cáo liên quan đều thừa nhận hồ sơ và tiêu chuẩn thuốc được viết giả. Điều này thể hiện trong quá trình điều tra vụ án, rằng 9.300 hộp thuốc H-Capita được dán tem từ Ấn Độ về Singapore, sau đó nhập khẩu về Việt Nam.
Tuy nhiên xác minh mã vạch, mã số in trên vỏ thuốc thì không được đăng ký bởi quốc gia nào. Kết quả điều tra và ủy thác tư pháp cho thấy không có công ty nào đăng ký kinh doanh như giấy tờ của VN Pharma nộp cho cục Quản lý dược. Các chứng thực hợp pháp hóa lãnh sự của Đại sứ quán VN tại Canada về giấy tờ công ty đều là giả mạo.
Sau thời gian dài nghị án, HĐXX cho rằng, bị cáo Hùng biết rõ nguồn gốc của thuốc, nhưng vẫn nhập về Việt Nam. Hùng cùng bàn bạc với Cường, thống nhất giá cả để nhập thuốc về giả. Chỉ đạo nhân viên viết hồ sơ thuốc trình cục Quản lý dược, làm giả giấy tờ nhằm hợp thức hóa các loại thuốc để lưu hành tại Việt Nam… nên cần tuyên mức án nghiêm. T
Tuy nhiên, xét bị cáo Hùng thành khẩn khai báo, có nhiều thành tích trong quá trình làm việc, được tặng bằng khen, số thuốc chưa đưa ra thị trường, chưa gây hậu quả, đã tích cực trình báo và hợp tác với cơ quan điều tra làm rõ vụ án… nên xét giảm cho bị cáo Hùng một phần hình phạt.
Đối với bị cáo Cường, bị cáo không thừa nhận làm giả các giấy tờ, nhưng căn cứ vào các tài liệu đủ khẳng định Cường có hành vi phạm tội. Về yêu cầu của luật sư bào chữa cho Cường trả hồ sơ điều tra bổ sung để giám định lại chất lượng thuốc, HĐXX cho rằng, không cần thiết bởi bị cáo đang bị truy tố về hành vi buôn lậu chứ không phải sản xuất thuốc giả.
Xét bị cáo Cường có nhân thân tốt, thành khẩn khai báo, ăn năn hối hận, hậu quả chưa xảy ra… nên cân nhắc giảm nhẹ hình phạt cho Cường
Bốn bị cáo khác Nhật, Loan, Phương và Quốc có hành vi giúp đỡ cho Hùng thực hiện các hành vi sai trái, làm theo chỉ đạo của Hùng, làm giả các loại giấy tờ để hợp thức hóa hồ sơ thuốc, nâng khống giá thuốc. Các bị cáo có vai trò đồng phạm, giúp sức cho Hùng… Từ đó đủ cơ sở khẳng định các bị cáo có hành vi buôn lậu.
Duy, Thông, Kiệt đã chỉnh sửa nhiều bộ hồ sơ thuốc khác, giả chữ ký, con dấu của công ty phía Canada để hợp thức hóa… hoàn thiện hồ sơ đưa cho Hùng trình cục Quản lý dược duyệt nhập khẩu thuốc và lưu hành tại Việt Nam. Hành vi của các bị cáo đã cấu thành tội Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức nên các bị cáo phải chịu trách nhiệm.
Vì các lẽ nêu trên, HĐXX tuyên bố các bị cáo, Cường, Hùng, Nhật, Loan, Phương và Quốc phạm tội Buôn lậu và tuyên phạt bị cáo Nguyễn Minh Hùng và Võ Mạnh Cường cùng mức án 12 năm tù; Nguyễn Trí Nhật 5 năm tù, Ngô Anh Quốc 4 năm tù; Phan Cẩm Loan (nguyên Phó trưởng phòng Xuất nhập khẩu công ty VN Pharma) 3 năm 6 tháng tù, Lê Thị Vũ Phương (Kế toán trưởng công ty VN Pharma) 3 năm tù.
Tuyên bố 3 bị cáo Kiệt, Duy và Thông phạm tội Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức và tuyên phạt bị cáo Phạm Anh Kiệt và bị cáo Phạm Văn Thông cùng 2 năm tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách 4 năm. Tuyên phạt bị cáo Bùi Ngọc Duy (nguyên Trưởng phòng nghiên cứu và phát triển công ty VN Pharma) 1 năm 6 tháng tù.
Ngoài trách nhiệm hình sự, HĐXX còn tuyên buộc các bị cáo phải trả lại toàn bộ số tiền thu lợi bất chính.
Ngoài ra, HĐXX kiến nghị cơ quan điều tra làm rõ trách nhiệm của một số cán bộ thuộc cục Quản lý dược và tiền hoa hồng mà phía công ty VN Pharma thỏa thuận chi cho các bác sĩ tại bệnh viện.
