'Kẻ phản bội' quyết định đào tẩu ngăn không để Đài Loan có hạt nhân

'Kẻ phản bội' quyết định đào tẩu ngăn không để Đài Loan có hạt nhân

Thứ 6, 26/05/2017 | 10:19
0
Dù bị chỉ trích là phản bội quê hương, nhiều người vẫn ca ngợi Chang Hsien-yi đã sớm ngăn chặn Đài Loan chế tạo bom hạt nhân. Câu chuyện cách đây gần 30 năm lần đầu được tiết lộ...

Bàn tay của CIA

Năm 1988, Đài Loan khởi động chương trình chế tạo bom hạt nhân đầu tiên, nhưng một nhà khoa học quân sự đã khiến mọi thứ sụp đổ khi ông đào tẩu sang Mỹ và phơi bày kế hoạch của hòn đảo này.

Đây là câu chuyện mà mãi về sau khi nhớ lại, nhà khoa học cho biết ông đã chịu nhiều tai tiếng nhưng khẳng định đó là cách duy nhất để cứu chính quê hương của mình.

Tiêu điểm - 'Kẻ phản bội' quyết định đào tẩu ngăn không để Đài Loan có hạt nhân

 Chang Hsien-yi quyết định rời quê hương để chấm dứt tham vọng hạt nhân của Đài Loan.

Cho đến ngày nay, nhiều vẫn gọi Chang Hsien-yi là kẻ phản bội - nhưng ông nói bản thân chưa bao giờ hối tiếc về quyết định khi đó.

"Nếu quay lại một lần nữa, tôi vẫn không thay đổi ý định của mình", nhà khoa học 73 tuổi trải lòng với BBC trong ngôi nhà riêng tại Idaho.

Sau 30 năm kể từ khi sang Mỹ bắt đầu cuộc sống riêng, ông Chang lần đầu tiên tiết lộ về câu chuyện đã mang đến ngã rẽ số phận của bản thân.

Với tư cách là quốc gia đồng minh gần gũi khi đó với Đài Loan, Mỹ đã cảm thấy khó xử khi phát hiện ra rằng chính quyền Đài Loan lúc ấy đã bí mật ra lệnh cho các nhà khoa học phát triển vũ khí hạt nhân.

Quyết định này xuất phát từ nỗi sợ Chính phủ Trung Quốc đại lục khi ấy sẽ tấn công hòn đảo này bằng sức mạnh hạt nhân đã được phát triển từ những năm 1960.

Quan điểm của Trung Quốc xuyên suốt từ quá khứ cho đến hiện tại vẫn coi Đài Loan là một tỉnh ly khai và tuyên bố sẽ thống nhất hòn đảo với đại lục bằng mọi cách, kể cả bằng vũ lực nếu cần thiết.

Giới lãnh đạo Đài Loan khi đó đang ở trong giai đoạn bất ổn – nhà lãnh đạo Đài Loan Tưởng Kinh Quốc khi đó đang sắp qua đời và Mỹ tin rằng Hắc Bách Thôn - người có tư tưởng hiếu chiến, sẽ trở thành người kế nhiệm ông.

Họ lo lắng về khả năng hạt nhân hóa eo biển Đài Loan và tìm cách ngăn chặn không để tham vọng hạt nhân của Đài Loan phát triển, cũng như ngăn ngừa một cuộc chạy đua vũ trang trong khu vực.

Tiêu điểm - 'Kẻ phản bội' quyết định đào tẩu ngăn không để Đài Loan có hạt nhân (Hình 2).

Gia đình nhà khoa học Chang Hsien-yi năm 1995.

Vì vậy, Washington đã bí mật cài cắm nhà khoa học Chang vào để ngăn chặn chương trình hạt nhân của Đài Loan.

Khi ông Chang được CIA tuyển dụng vào đầu những năm 1980, ông là phó giám đốc của viện Nghiên cứu Năng lượng Hạt nhân Đài Loan, chịu trách nhiệm về chương trình vũ khí hạt nhân của hòn đảo này.

Là một trong những nhà khoa học hạt nhân chủ chốt của Đài Loan, ông đã có một cuộc sống nhiều đặc quyền và một mức đãi ngộ hấp dẫn.

Tuy nhiên, ông băn khoăn khi bắt đầu đặt câu hỏi liệu hòn đảo quê hương có nên sở hữu vũ khí hạt nhân hay không sau thảm họa Chernobyl năm 1986 ở Liên Xô cũ?

Ông bị thuyết phục bởi lập luận của người Mỹ rằng, việc chấm dứt chương trình hạt nhân là "tốt cho hoà bình và vì lợi ích của Trung Quốc đại lục và của cả Đài Loan".

"Điều này phù hợp với suy nghĩ của tôi”, ông Chang nói. "Nhưng lý do quan trọng nhất khiến tôi đồng ý là họ đã cố gắng đảm bảo về sự an toàn cho tôi và gia đình".

Kế hoạch tẩu thoát

Tiêu điểm - 'Kẻ phản bội' quyết định đào tẩu ngăn không để Đài Loan có hạt nhân (Hình 3).

Bà Betty Chang mãi về sau mới biết chồng mình là nằm vùng của CIA.

Vào thời điểm đó, các quan chức quân đội không thể rời khỏi Đài Loan mà không được phép.

Vì vậy, đầu tiên ông Chang đảm bảo vợ và ba con của mình được an toàn bằng cách đưa họ đi nghỉ lễ ở Nhật Bản.

Vợ ông, bà Betty, nói bà không biết về cuộc sống hai mặt của chồng mình. Họ chỉ thường nói chuyện với nhau về khả năng ông Chang có thể nhận việc ở Mỹ.

"Ông ấy nói với tôi rằng đây là một cách để kiểm tra xem tôi có thể ra khỏi Đài Loan dễ dàng hay không và để xem tôi có thể mang theo bao nhiêu hành lý", bà kể lại.

Bà Chang rời Đài Loan ngày 8/1/1988 cùng các con. Ngay ngày hôm sau, ông Chang bay đi Mỹ bằng chiếc hộ chiếu giả của CIA. Tất cả những gì ông mang theo là chút tiền mặt và một vài vật dụng cá nhân.

Trong khi đó ở Tokyo, bà Betty Chang được một phụ nữ tới gặp và đưa cho bà một lá thư của ông Chang. Đó là thời điểm bà mới biết chồng mình là gián điệp của CIA và đã đào thoát.

“Lá thư viết: Em sẽ không bao giờ trở lại Đài Loan và từ Nhật Bản em sẽ tới Mỹ... đã khiến tôi kinh ngạc”, bà Chang kể lại. "Tôi chỉ biết khóc khi hiểu ra, mình sẽ không bao giờ còn có thể trở lại Đài Loan nữa”.

Bà cùng những người con được đưa lên máy bay đi Seattle, tại đây họ gặp lại ông Chang ở sân bay.

Sau đó gia đình ông Chang được đưa tới một nhà bí mật ở Virginia do lo sợ ông sẽ bị ám sát bởi các nhân viên tình báo Đài Loan hoặc những kẻ cực đoan.

Trong vòng một tháng, Mỹ đã thành công trong việc gây áp lực buộc Đài Loan phải chấm dứt chương trình hạt nhân bằng cách sử dụng thông tin tình báo đã thu thập được qua ông Chang.

Đài Loan được cho là có chỉ cần một đến hai năm là hoàn thành một quả bom hạt nhân khi đó.

Tranh cãi

Tiêu điểm - 'Kẻ phản bội' quyết định đào tẩu ngăn không để Đài Loan có hạt nhân (Hình 4).

Nhà khoa học Đài Loan một thời kể lại câu chuyện qua cuốn hồi ký xuất bản năm ngoái.

Bí mật của ông Chang đã nằm im trong nhiều thập kỷ cho đến khi ông bắt đầu nghỉ hưu và muốn nói ra sự thật qua cuốn hồi ký mang tên Hạt nhân! Tình báo? CIA: Ghi chép từ cuộc phỏng vấn với Chang Hsien-yi.

Cuốn sách được xuất bản hồi tháng 12 năm ngoái đã khơi dậy cuộc tranh luận, liệu hành động của Chang với quê hương Đài Loan có đúng đắn.

Một số người ca ngợi ông đã ngăn ngừa một cuộc chiến tranh hạt nhân tiềm ẩn. Nhưng những người khác coi hành động của ông là đã chối bỏ Đài Loan khả năng có vũ khí cần thiết cho hoàn đảo này.

Ngay cả những người trong đảng cầm quyền, đảng Dân chủ Tiến bộ Đài Loan (DPP), vốn phản đối việc phát triển năng lượng và vũ khí hạt nhân, cũng không hài lòng với hành động của Chang.

Nhưng ông Chang cho biết, ông lo sợ những nhà chính trị đầy tham vọng của Đài Loan lúc đó sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân để đối đầu với Trung Quốc đại lục. Ông nói bà Tưởng Giới Thạch, mẹ kế của Tưởng Kinh Quốc và một nhóm các tướng trung thành với bà thậm chí còn thành lập một bộ chỉ huy riêng để thúc đẩy phát triển vũ khí hạt nhân.

Trong những năm qua, một số lãnh đạo Đài Loan tỏ ý muốn kích hoạt lại chương trình hạt nhân của hòn đảo này, nhưng các đề xuất đó đã nhanh chóng bị phản đối của Washington loại bỏ.

Sau khi đào tẩu, quân đội Đài Loan đưa ông Chang vào danh sách những kẻ bị truy lùng. Nhưng ngay cả sau khi lệnh truy nã ông hết hạn vào năm 2000, ông vẫn chưa hề trở lại Đài Loan và không có kế hoạch quay trở lại.

Ông không muốn đối mặt với những chỉ trích mà tác động tiêu cực của nó có thể gây ảnh hưởng tới họ hàng của mình ở quê hương.

Năm 1990, họ được định cư tại Idaho, nơi ông Chang làm kỹ sư tư vấn và khoa học gia tại phòng thí nghiệm quốc gia Idaho của Chính phủ Mỹ cho đến khi ông nghỉ hưu vào năm 2013.

Ông nói hối tiếc duy nhất của ông là đã không thể gặp lại cha mẹ mình trước khi họ qua đời.

"Bạn không cần phải ở Đài Loan mới có tình cảm với hòn đảo này. Tôi là người yêu Đài Loan", ông Chang nói. "Tôi là người Đài Loan, tôi là người Trung Quốc, tôi không muốn thấy người Trung Quốc ở cả hai bên bờ eo biển Đài Loan cùng hại lẫn nhau".

Đọc thêm>>> Triều Tiên có 'căn cứ bí mật' ở vùng ngoại ô nước Anh?

Quốc Vinh

Cùng tác giả

Các nước trên thế giới áp dụng EPR ra sao?

Chủ nhật, 26/09/2021 | 06:00
Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) được áp dụng thành công từ cuối những năm 1980 tại các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Pháp, Đức...

Vì sao các thương hiệu lớn đổ xô đi sản xuất... tiếng cười?

Thứ 3, 29/06/2021 | 16:22
Hài độc thoại trở thành phương thức quảng cáo mới để các công ty như JD.com, Meituan, Alibaba thu hút người tiêu dùng thế hệ Z.

Vụ chặn tàu khu trục: "Gậy nhỏ" của Anh khó đấu "chiến ý lớn" của Nga?

Chủ nhật, 27/06/2021 | 10:00
Hành động mạo hiểm của tàu HMS Defender với Nga được cho là đã có tính toán từ trước, nhưng cách tiếp cận của Anh bị coi là “miệng to nhưng gậy nhỏ”.

Thả bom chặn tàu khu trục: Nga "rắn" là có ý đồ, Anh hành động kỳ lạ?

Thứ 7, 26/06/2021 | 10:00
Nga đã hành động "rắn" hơn mức cần thiết khi tuyên bố thả bom chặn tàu khu trục Anh nhưng hành trình "nhạy cảm" của tàu HMS Defender cũng được cho là mạo hiểm.

Xe ô tô điện Mitsubishi giá chỉ 400 triệu đồng sắp đổ bộ thị trường Đông Nam Á

Thứ 6, 25/06/2021 | 16:39
Dựa vào những chính sách trợ giá và tối ưu chi phí sản xuất, Mitsubishi sẽ ra mắt mẫu xe điện cỡ nhỏ có giá khoảng 18.000 USD ở Đông Nam Á vào năm 2023.
Cùng chuyên mục

Hàng nghìn người thiệt mạng vì mưa lũ, Pakistan cầu cứu thế giới

Chủ nhật, 28/08/2022 | 17:28
Lũ quét do mưa gió mùa lớn gây ra trên phần lớn Pakistan đã khiến hàng nghìn người thiệt mạng, khoảng 1500 người bị thương và phải di dời.

Tình báo Anh: Nga sắp “mất nhuệ khí”, Ukraine sẽ "lật ngược tình thế"?

Thứ 6, 22/07/2022 | 19:00
Lãnh đạo Tình báo Anh nhận định, Nga sẽ ngày càng gặp khó khăn trong việc bổ sung nhân lực vài tuần tới và điều đó sẽ tạo cơ hội cho người Ukraine phản công.

Mục tiêu của Nga không dừng lại ở miền Đông Ukraine?

Thứ 5, 21/07/2022 | 15:47
Giới chức Nga tuyên bố, các mục tiêu quân sự của Nga ở Ukraine hiện đã vượt ra ngoài khu vực Donbass ở miền Đông và xác nhận các cuộc đàm phán đã đóng băng.

Ukraine tuyên bố quyết tâm “phải thắng Nga trước mùa Đông”

Thứ 4, 20/07/2022 | 16:00
Giới chức Ukraine mới đây tuyên bố, nước này phải thắng Nga trước mùa Đông để ngăn Moscow giành được lợi thế lâu dài.

Nga - Ukraine “đấu khẩu” căng thẳng, hòa đàm liệu có “chết yểu”?

Thứ 3, 19/07/2022 | 19:00
Giới chức Nga-Ukraine liên tục cáo buộc lẫn nhau gây cản trở cho cuộc đàm phán hòa bình nhằm tìm kiếm giải pháp chấm dứt xung đột, trong bối cảnh chiến sự vẫn chưa c
     
Nổi bật trong ngày

Trong nỗ lực tấn công xuyên biên giới, trực thăng Ukraine bị 9K333 Verba Nga bắn hạ

Thứ 2, 18/03/2024 | 10:55
Quân đội Nga đã bắn hạ một máy bay trực thăng của lực lượng Kiev ở khu định cư Lukashevka thuộc vùng Sumy của Ukraine.

“Dấu giày” của quân NATO ở Ukraine và “vùng đệm” bảo vệ nước Nga

Thứ 2, 18/03/2024 | 10:35
Phát biểu trước những người ủng hộ và phóng viên, ông Putin cho biết ông muốn Tổng thống Pháp Macron ngừng tìm cách làm trầm trọng thêm cuộc chiến ở Ukraine.

Đoàn xe quân sự Ukraine bị tấn công, xe bọc thép nổ tung, chìm trong lửa

Thứ 2, 18/03/2024 | 14:45
Theo hướng Zaporozhye, quân đội Nga đã tiến hành cuộc tấn công nhằm vào một đoàn xe quân sự Ukraine.

Hàn Quốc dự báo thiếu 900.000 lao động trong 8 năm tới

Thứ 3, 19/03/2024 | 07:00
Phân tích từ Dịch vụ Thông tin Việc làm Hàn Quốc cho thấy thị trường lao động nước này sẽ thiếu hụt nhân lực lên tới gần 900.000 người trong 8 năm tới.

Hé lộ ưu tiên hàng đầu của Tổng thống Nga Putin trong nhiệm kỳ 5

Thứ 3, 19/03/2024 | 12:01
Tổng thống Putin dự kiến sẽ nhậm chức và bắt đầu nhiệm kỳ thứ 5 của mình vào tháng 5. Khi đó, nhà lãnh đạo Nga sẽ có bài phát biểu đề ra tầm nhìn cho 6 năm tới.