Đẩy mạnh giao đất, cho thuê đất dài hạn thu tiền một lần cho các dự án đang gây sức ép rất lớn về mật độ dân số cho các thành phố lớn.
Sáng 15/5, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đã báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội kết quả thực hiện ngân sách Nhà nước năm 2016 và tình hình triển khai thực hiện năm 2017.
Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, tổng thu ngân sách Nhà nước năm trước đạt 1.101,38 nghìn tỷ đồng, tăng 86,88 nghìn tỷ đồng so với dự toán và tăng 62,38 nghìn tỷ đồng so báo cáo Quốc hội. Trong đó thu tiền sử dụng đất đạt 98,75 nghìn tỷ, tăng 97,5% so dự toán và tăng 34,75 nghìn tỷ so với báo cáo Quốc hội ở kỳ họp trước.
Bỏ qua các diễn biến khác, việc tiền thu từ đất tăng gần gấp đôi so với dự toán đưa đến nhiều suy ngẫm.
Thứ nhất, pháp luật đất đai hiện nay (gồm luật Đất đai và liên quan như Luật Kinh doanh Bất động sản và luật Nhà ở) khuyến khích các dự án thuê đất trả tiền một lần. Giới chuyên gia đã nhiều lần phản biện về tính hai mặt của chính sách này.
Ở mặt tích cực, ngân sách có thể tăng lên trong ngắn hạn, giúp giảm sức ép thâm hụt trước mắt đối với ngân khố quốc gia. Song xét về dài hạn, quỹ đất giảm dần sẽ khiến nguồn thu từ đất không còn duy trì được sự ổn định, so với chính sách cho thuê đất trả tiền hàng năm, đó là chưa kể những ưu đãi đối với nhà đầu tư thuê đất trả tiền một lần cũng khiến ngân sách trong tương lai phần nào chịu thiệt thòi.
Thứ hai, nguy hiểm hơn, việc tiền thu sử dụng đất tăng gần gấp hai lần so với dự toán cho thấy các địa phương đang ra sức cho thuê/ giao quyền sử dụng đất một cách “vô tội vạ”. Một lượng lớn đất được giao cho các dự án chung cư, khu đô thị mới, tạo sức ép rất lớn cho các thành phố lớn về mật độ dân số, ô nhiễm môi trường.
Đây cũng là một trong những nguyên nhân căn cơ khiến hiện trạng kẹt xe, ô nhiễm không khí, tiếng ồn, ngập lụt gần như không có lời giải ở hai đô thị lớn nhất cả nước là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.
Không khó để giải thích cho hiện tượng trên. Trong xã hội còn chịu nhiều ảnh hưởng của “tư duy nhiệm kỳ”, việc giao đất/ cho thuê đất dài hạn trả tiền một lần, đặc biệt là đối với các dự án chung cư, khu đô thị tỏ ra đặc biệt hấp dẫn, khi sẽ đưa về cho địa phương đó một khoản tiền rất lớn, và quan trọng là dưới dạng “dồn một cục”, chứ không dàn trải thu trong vài ba chục năm. Tình hình thu ngân sách của địa phương qua đó cũng “đẹp” hơn nhiều.
Theo báo cáo vào sáng ngày 15/5 của Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, thu ngân sách địa phương vượt dự toán cao, nhưng nếu trừ thu tiền sử dụng đất thì có 12 địa phương hụt thu cân đối khoảng 5,3 nghìn tỷ đồng.
Nghi Điền
