Khi dân thường không đủ tiền ăn... rau?

Ốm mới được   ăn... rau?

Theo tìm hiểu của PV, giá sản phẩm rau hữu cơ được niêm yết tại cửa hàng Bác Tôm (Nguyễn Công Trứ, Hà Nội) khá cao. Giá một cân rau xà lách hữu cơ 35.000 đồng, mồng tơi 29.000 đồng/kg, rau cải ngọt 29.000 đồng/kg... Mức giá này cao hơn từ 4 -5 lần so với các loại rau cùng loại bày bán ngoài chợ; cao gấp hai lần so với rau ở cửa hàng an toàn. Trên mỗi sản phẩm, nơi sản xuất, cung ứng rau được ghi đầy đủ, công khai.

Các loại rau hữu cơ hiện nay được phân phối trên thị trường Hà Nội chủ yếu được trồng ở huyện Sóc Sơn (Hà Nội) và huyện Lương Sơn (Hòa Bình). Hầu hết các khu vực trồng rau đều do các công ty phân phối đầu tư và bao tiêu toàn bộ sản phẩm đầu ra. Dù nhu cầu thị trường lớn như vậy nhưng các cửa hàng rau hữu cơ cũng mới chỉ bắt đầu xuất hiện ở các thành phố lớn, số lượng cũng không nhiều. Ngay tại địa bàn TP.Hà Nội, số cửa hàng cung cấp các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ không đến 20 địa điểm.

Chị Nguyễn Huyền Chang (Văn Quán, Hà Đông, Hà Nội) cho biết: "Trước đây, tôi mới chỉ biết đến rau an toàn không sử dụng thuốc trừ sâu. Loại rau này có giá cao gấp đôi rau không xuất xứ. Tuy nhiên, khoảng hơn một tháng nay, gia đình tôi chuyển qua sử dụng các sản phẩm rau hữu cơ.Theo cảm nhận của mọi người trong gia đình tôi, rau hữu cơ ăn ngọt hơn, chất lượng đảm bảo hơn cả rau an toàn. Cứ hai ngày, tôi lại qua cửa hàng ở Đặng Văn Ngữ (Đống Đa, Hà Nội) mua  rau ăn cho buổi tối và ngày hôm sau. Dù chỉ là rau nhưng giá của chúng còn đắt hơn cả thịt!".

Các sản phẩm rau hữu cơ có giá bán cao gấp 4-5 lần so với rau bình thường.

Ông Hoàng Văn Sơn, phó trưởng chi nhánh Bắc Trung bộ, viện Môi trường và Phát triển bền vững (VESDI) cho biết: "Xu hướng sử dụng các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ khá phổ biến ở các nước phát triển. Ở Việt Nam, mô hình sản xuất này cũng đang được triển khai nhân rộng. Nó đòi hỏi người làm nông nghiệp phải tuân thủ quy trình sản xuất gắt gao từ đất sạch, phân bón, giống... đều phải đảm bảo đúng yêu cầu là an toàn tuyệt đối với sức khỏe".

Rau hữu cơ có khá nhiều ưu điểm, thứ nhất là rau có màu xanh trung thực, không đậm như các loại rau trồng bằng phân bón hóa học. Lá dày, ngắn, cân đối giữa các bộ phận, dùng tay sờ vào có thể cảm nhận được độ cứng của lá. Thân cây giòn, trọng lượng nặng, rắn chắc nhưng không bóng mượt. Các loại rau hữu cơ lâu héo khi để ở ngoài phòng vài ngày, không cần thiết phải cho vào tủ lạnh. Đặc biệt, rau ăn rất giòn, ngon, hương vị tự nhiên.

Dù biết rau hữu cơ tốt cho sức khỏe nhưng với giá bán cao hơn rất nhiều so với các loại rau đang bày bán phổ biến ở các chợ nên không ít người tiêu dùng dù muốn cũng khó lòng dám ăn loại rau "đại gia" này. Loay hoay trước quầy rau sạch trên đường Đặng Văn Ngữ (Hà Nội), chị Trần Ngọc Bích (Từ Liêm, Hà Nội) cho biết: "Giờ ra chợ chỉ nơm nớp lo thực phẩm bẩn, sử dụng hóa chất. Vì thế, để có một bữa cơm sạch quả là điều xa xỉ với đa số các gia đình hiện nay. Tôi tính sơ sơ, một bữa cơm với gạo, rau từ sản xuất hữu cơ cũng có chi phí gấp 7 - 8 lần so với bình thường. Với mức giá rau ngon, an toàn quá cao như hiện nay, dù muốn chúng tôi cũng khó lòng sử dụng thường xuyên. Thành ra, rau cũng phải ưu tiên người ăn, chủ yếu tôi mua để say cho con nhỏ ăn bột và cho người già trong nhà dùng. Vợ chồng tôi dùng ăn rau an toàn cũng là quá tốt rồi!".

Không có tiền mua thì... tự trồng

Theo tìm hiểu của PV, việc trồng rau hữu cơ trên quy mô rộng đòi hỏi một quy trình rất phức tạp. Hiện tại, rau hữu cơ đang được sản xuất chủ yếu ở huyện Sóc Sơn. Số nhóm nông dân sản xuất và lượng sản phẩm cung cấp chưa nhiều. Rau hữu cơ sử dụng hoàn toàn phân hữu cơ do người dân tự ủ trong vòng ba tháng, các nguồn dinh dưỡng và chăm sóc khác từ chất hữu cơ, hoàn toàn không có hóa chất. Khu vực trồng có các bờ bao cây cỏ voi, luống đất trồng đã có thời gian chuyển giao để hết vi sinh vật.

Theo người phụ trách thị trường của một công ty chuyên cung ứng các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ thì hiện nay cầu đang vượt cung. Các sản phẩm của công ty này cũng chủ yếu mới đủ cung cấp cho các khách hàng là bạn bè, lãnh đạo các doanh nghiệp, các gia đình kinh tế khá giả. Các sản phẩm gạo, nấm, rau... đều là sản phẩm hữu cơ. Khách hàng không những mua hàng dùng cho gia đình mà còn đặt dài hạn để đem làm quà cho các đối tác lâu dài.

Không có điều kiện kinh tế khá giả để hàng ngày tới các cửa hàng rau hữu cơ, nhiều gia đình tại Hà Nội chọn cách tự trồng rau hữu cơ tại gia. Nắm bắt được nhu cầu của người dân tại các thành phố lớn, các dịch vụ cung cấp đất hữu cơ, lắp đặt vườn rau hữu cơ cũng nhanh chóng hút khách. Các đơn vị này sẽ cung cấp cho khách hàng khay, đất hữu cơ, tư vấn phòng trừ sâu bệnh và tạo nguồn dinh dưỡng hữu cơ cho đất. Giá thành của dịch vụ này dao động 500.000 - 700.000 đồng/m3 đất trồng rau. Chỉ cần bỏ một chút thời gian vào mỗi buổi chiều, khách hàng sẽ có một vườn rau nho nhỏ phục vụ cho nhu cầu rau xanh của gia đình.

Ông Trần Văn Thi (Văn Điển, Thanh Trì, Hà Nội) cho biết: "Lúc đầu, con dâu tôi cũng đi mua các sản phẩm rau hữu cơ về cho cả nhà dùng. Tuy nhiên, nhìn mâm cơm đĩa rau "khiêm tốn" hơn cả đĩa thịt, cả nhà ăn cũng không thoải mái. Những người ăn rau "hỗn" có khi một bữa hết gần trăm nghìn tiền rau. Hơn nữa, kinh tế khó khăn, tiết kiệm được phần nào hay phần đó. Chính vì thế, tôi đã mua về hơn một chục khay xốp, đất, hạt giống để trồng rau hữu cơ. Nguyên phần tiền mua đất hữu cơ hết 500.000 đồng, tuy nhiên đổi lại, gia đình tôi cũng tự túc được ít nhiều rau xanh hàng ngày. Quan trọng hơn cả là hai ông bà già cũng có việc làm mỗi buổi chiều. Các cháu nhỏ cũng biết thế nào là trồng rau. Giờ có rau ăn ở nhà, vừa tươi, vừa ngon lại đảm bảo vệ sinh".

Ông Hoàng Văn Sơn cho biết thêm: "Chúng tôi đang phối hợp với Đại sứ quán Phần Lan thực hiện dự án "Làng Hữu cơ" tại xã Phù Vân (thành phố Phủ Lý, Hà Nam). Các nông dân, đặc biệt là phụ nữ sẽ được hướng dẫn canh tác theo hình thức nông nghiệp hữu cơ dựa tối đa vào việc quay vòng mùa vụ, các phần thừa sau thu hoạch, phân động vật và việc canh tác cơ giới để duy trì năng suất đất nhằm cung cấp các chất dinh dưỡng cho cây trồng và kiểm soát cỏ, côn trùng cũng như các loại sâu bệnh khác. Nông dân không sử dụng phân bón hóa học và các chất kích thích tăng trưởng, không sử dụng các hóa chất bảo vệ thực vật hoặc các chất diệt cỏ... Đặc biệt, sức khỏe của cả người sản xuất và tiêu dùng sẽ được bảo vệ tuyệt đối. Khi người dân nhận thức được lợi ích của các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, họ có thể tự sản xuất cung cấp cho chính gia đình mình".

Hoàng Mai