Diễn biến bất ngờ sau “công kích” đầu năm mới của ông Trump nhằm vào Pakistan

Mỹ bỗng dưng “đổi giọng”

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã “mở hàng” mạng xã hội Twitter trong năm mới bằng những công kích nhằm vào Pakistan. “Mỹ thật ngớ ngẩn khi chi số tiền viện trợ hơn 33 tỷ USD cho Pakistan trong suốt 15 năm qua. Họ chẳng mang lại cho chúng ta điều gì ngoài những lời dối trá, nghĩ rằng các lãnh đạo của chúng ta là kẻ ngốc. Họ cấp nơi trú ẩn cho những kẻ khủng bố mà chúng ta săn đuổi ở Afghanistan. Từ giờ sẽ không còn nữa”, nhà lãnh đạo Mỹ viết..

Theo nhận định của chuyên gia Ankit Panda trên tờ The Diplomat, dòng tweet trên gây bất ngờ về mặt thời điểm chứ không phải nội dung. Khi vừa đắc cử Tổng thống Mỹ, ông Donald Trump đã có cuộc điện đàm nồng ấm một cách bất ngờ với cựu Thủ tướng Pakistan Nawaz Sharif  trong những ngày cuối cùng của năm 2016. Nhưng dần dà, tông giọng của chính quyền Donald Trump với Pakistan đã thay đổi.

Hồi cuối tháng 8/2016, khi tiết lộ chiến lược mới đối với Afghanistan, ông Trump đã thẳng thừng chỉ trích Pakistan: “Đã tới lúc Pakistan thể hiện cam kết với nền văn minh, trật tự và hòa bình”.

Vẫn chưa rõ điều gì đã khiến Tổng thống Mỹ “bùng nổ” trong dòng tweet đầu năm chống lại Pakistan. Tuy nhiên, trước đó ít ngày, tờ New York Times đưa tin bộ Ngoại giao Mỹ có thể sẽ giữ lại số tiền viện trợ 255 triệu USD đối với Pakistan. Theo giới quan sát, thời điểm mà ông Trump đưa ra dòng tweet cho thấy đã “có điều gì đó” trong buổi điểm tin tình báo hàng ngày khiến bùng phát cơn bức xúc của nhà lãnh đạo Mỹ.

Việc ông Trump chuyển hướng tấn công trực diện Pakistan có thể là động thái nghiêm trọng cho thấy, Mỹ sẽ thay đổi cách tiếp cận đối với quốc gia này vào năm 2018. Câu hỏi đặt ra là chính quyền của Tổng thống Donald Trump có trở thành chính quyền biến những lời lẽ cay đắng đối với Pakistan thành hiện thực hay không.

Trước đây, cựu Tổng thống Barack Obama trong một bài phát biểu năm 2009 về chiến lược Afghanistan cũng sử dụng nhiều lời lẽ cứng rắn với Pakistan. Thậm chí ông Obama còn nhắc tới từ “Pakistan” trong bài phát biểu của mình hơn gấp nhiều lần so với ông Trump, nhưng trong suốt những năm cầm quyền, bất chấp những thăng trầm trong quan hệ hai bên, phía Mỹ vẫn không thực hiện hành động quyết liệt nào đối với Pakistan.

Do đó, nếu ông Trump thực sự hành động thay vì “võ mồm” với Pakistan thì đó mới là lúc quan hệ hai bên chứng kiến sự thay đổi thực sự.

Bóng dáng Trung Quốc

Về phần mình, Pakistan vẫn không có phản ứng gì mới đối với những động thái từ phía Washington, quy trình vẫn giữ nguyên: Họp khẩn Hội đồng An ninh Quốc gia, triệu Đại sứ Mỹ tại Thủ đô Islamabad đến văn phòng Bộ trưởng Ngoại giao Pakistan và cam kết sẽ cung cấp bản ghi chép và nội dung các chính sách chống khủng bố của Pakistan trong vòng vài ngày sau.

Dù dòng tweet của ông Trump không gây bất ngờ về nội dung nhưng nó được đưa ra trong thời điểm vai trò của Trung Quốc với Pakistan ngày càng được mở rộng, đánh dấu sự “lấn sân” ảnh hưởng của Bắc Kinh với Pakistan sau nhiều thập kỷ chứng kiến sự hiện diện của Washington.

Hiện Trung Quốc đang tập trung cung cấp hỗ trợ cho nhiều quốc gia trong khu vực, tiến hành đầu tư và viện trợ thậm chí nhiều hơn cả Mỹ. Do đó, Pakistan không còn quá bận tâm đối với những động thái từ phía Mỹ, mà chú ý hơn vào việc xúc tiến quan hệ với Bắc Kinh.

Tiến sĩ Marvin Weinbaum, cựu chuyên gia về Pakistan và Afghanistan từng làm việc tại bộ Ngoại giao Mỹ, hiện là nhà phân tích hàng đầu về Pakistan tại viện nghiên cứu Trung Đông ở Washington, nói: "Pakistan trong quá khứ đã không còn”. Thay vào đó, theo chuyên gia, khi bị Washington đe dọa, người Pakistan đã phản ứng bình tĩnh hơn và không còn cảm thấy bị cô lập như họ từng thấy trước đây.

Lý giải điều đó, Tiến sĩ Weinbaum cho hay, Trung Quốc đã cung cấp khoản đầu tư 57 tỷ USD xây dựng cơ sở hạ tầng và phát triển lĩnh vực năng lượng, nông nghiệp, công nghiệp cho Pakistan. Mối quan hệ Trung Quốc – Pakistan ngày càng chặt chẽ hơn nên mối quan tâm của Pakistan về Mỹ nhiều khả năng bị đẩy xuống hàng thứ yếu.

Thật vậy, ít ngày sau khi ông Trump đưa ra tuyên bố trên Twitter, ngân hàng Trung ương Pakistan thông báo nước này sẽ chấp nhận đồng nhân dân tệ của Trung Quốc làm đồng tiền cho thương mại song phương - vai trò trước nay đồng USD của Mỹ luôn gánh vác. Động thái đó được nhận định là đưa Pakistan tiến sâu hơn vào sáng kiến "Một Vành đai, Một Con đường" của Trung Quốc - được công bố vào năm 2015.

Phía Bắc Kinh cũng nhanh chóng lên tiếng ủng hộ Pakistan sau dòng tweet của ông Trump.

Phát ngôn viên bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định: "Pakistan đã nỗ lực và hy sinh rất nhiều để chống khủng bố. Họ có những đóng góp nổi bật cho hoạt động chống chủ nghĩa khủng bố trên toàn cầu và cộng đồng quốc tế cần phải nhận thức rõ điều này".

Như để nhấn mạnh sự “bảo vệ” của Trung Quốc đối với Pakistan khi bị tấn công, phát ngôn viên nói thêm, “Trung Quốc sẵn sàng tăng cường hợp tác với Pakistan trong nhiều lĩnh vực khác nhau để mang lại lợi ích lớn hơn cho hai dân tộc”.

Theo giới quan sát, sự thân thiện và ủng hộ không hề hiện diện trong dòng tweet của ông Trump – nhưng đó là điều Trung Quốc muốn nhấn mạnh trong quan điểm của mình.

Thời điểm này chưa thể nói trước được những diễn biến trong quan hệ Mỹ - Pakistan. Những đời Tổng thống Mỹ trước đây thường có rất ít sự thay đổi trong chính sách đối ngoại với Pakistan. Ông Trump, tất nhiên có sự khác biệt so với những người tiền nhiệm, nhưng người ta vẫn không chắc liệu ông có phải là nhân vật mở ra một thời kỳ mới trong lịch sử giữa hai nước hay không.       

Xem thêm: Nga lên tiếng về tai nạn của hai lính Nga tại Syria