Ngày làm việc cuối cùng của năm Mậu Tuất, ai cũng vội vã, tất bật. Người tranh thủ đi chúc Tết, người tư lự tính toán cách chi tiêu mua sắm với những đồng thưởng Tết mới nhận. Mồm nói mắt cười nhưng ai cũng nhấp nhổm không yên, liếc nhìn đồng hồ chờ đến giờ về để bắt đầu kỳ nghỉ nhưng thực tế còn mệt hơn những ngày đi làm.
Cũng như mọi năm, buổi chiều tôi tranh thủ chạy vào vườn đào làng Đình Bảng để ngắm đào. Gọi là ngắm thôi chứ chưa ra đến vườn, tôi cũng biết khu vườn đào năm nay tan hoang thảm hại. Sát tết, trên cánh đồng trồng đào của khu phố Tỉnh Cầu, phường Đình Bảng, TX.Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh, nhiều cây đào thế và đào rừng to đẹp của người dân trồng đang vụ thu hoạch bị kẻ gian chặt phá tan hoang. Hầu hết các chủ ruộng đào ở đây đều không thể trở tay vớt vát được bởi những gốc đào to và thế đẹp bị kẻ gian phá hoại có chủ ý. Thiệt hại về kinh tế vô cùng lớn, bởi chỉ sau 1 đêm người nông dân nơi đây đã mất đi công sức cả mấy năm trông đợi.
Anh Hào bên những cây đào nhỏ còn sót lại sau vụ phá hoại, phía xa xa là cây đào bị chặt cụt ngọn nhưng vẫn có khách đặt mua.
Sau vụ chặt đào, không tránh khỏi việc bà con dị nghị, nghi ngờ, cảnh giác lẫn nhau. Những người hàng xóm trước kia sống vui vẻ, ruộng đào luôn đầy ắp tiếng cười, tiếng hỏi han, nhờ vả nay bỗng nhiên im lặng, ngờ vực. Mọi người câm lặng làm công việc của mình và cắt cử người thân trông vườn đào cả ngày lẫn đêm để bảo vệ những gì còn vớt vát lại.
Với những gia đình bị chặt đào, Tết này không có Tết. Buồn vì nhiều lẽ, buồn vì bị kẻ gian đang tâm chặt đi những cây đào đẹp nhất, to nhất, hy vọng nhất về một cái Tết no ấm sau một năm vất vả chăm bón. Buồn vì cái chết của một hàng xóm trồng đào mà mọi nghi ngờ của mọi người đang nhắm vào vì cho rằng đó là thủ phạm. Buồn vì bỗng nhiên những nạn nhân vụ chặt đào giờ lại bị người đời cho rằng là nguyên nhân gây ra cái chết kia…
Quang cảnh vườn đào tuy bị chặt phá nhưng vẫn đông khách đến chọn mua.
Rẽ vào vườn đào quen thuộc của anh Hào, một trong những vườn bị kẻ gian phá hoại, chủ vườn mời vào uống nước và chuyện trò lan man, anh bảo: Đào năm nay mất mùa do năm nay trời nồm nắng nhiều, rét ít nên đào đã nở quá nửa, không đẹp như mọi năm và ảnh hưởng của vụ phá hoại nên anh chỉ còn có ít cây đẹp để bán.
Tuy nhiên, anh Hào cũng cho biết năm nay vườn đào của anh đông khách lạ thường, toàn người ở vùng xung quanh biết nhà anh bị chặt đào nên đến mua, cũng chẳng mấy ai mặc cả, chủ vườn nói giá nào, khách mua giá ấy.
Nhìn dòng người đi mua đào tấp nập mới cảm nhận rõ những lời anh nói. Khu vườn của anh Hào đông khách hơn hẳn những vườn đào khác mặc dù đào bán được cũng còn rất ít. Ai cũng cố chọn cho mình một cây vừa mắt nhất. Khi thông tin vụ chặt đào được các cơ quan báo chí góp phần tạo sức lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng thì cùng với đó là lượng khách hàng của những vườn đào bị chặt tăng lên đột biến.
Khi vợ và các con anh đang giới thiệu cho khách ở những cây đào còn lại thì anh bảo: Một số chủ vườn khác cũng đánh đào ra chôn nhờ ở vườn nhà anh để bán vì vườn nhà anh Hào gần đường, hơn nữa năm nay vườn nhà anh cũng đông khách hơn mọi năm. Để khách hàng không nhầm lẫn, dù cho hàng xóm bán nhờ đào trong vườn nhưng anh Hào vẫn nhắc họ treo biển của nhà họ lên cây kẻo khách lại nhầm là đào nhà anh.
Cùng chọn đào với tôi có hai bố con. Người con chọn một cây nho nhỏ, anh Hào bảo giá 800 ngàn đồng. Cân nhắc một chút rồi vị khách mặc cả 600 ngàn. Trong lúc anh Hào đang tính toán xem có nên bán hay không thì một giọng nói vừa đủ nghe của người cha vang lên: "Thôi con ạ, mua cho người ta đi". Có lẽ hiểu được ý của cha nên người con vui vẻ trả tiền.
Ra về nhưng tôi cảm nhận rõ được sự ấm áp của lòng người, có lẽ khi mùa xuân đến, khi những cánh én thực hiện những cuộc hành trình trở về từ phương Nam, khi những cánh mai bắt đầu vàng tươi, những bông hoa đào trở nên đỏ thắm cũng là lúc một mùa xuân mới đã về. Trong tâm thức của người Việt, truyền thống “tương thân, tương ái”, “lá lành đùm lá rách” luôn được đề cao và được phát huy trong những ngày này.
Người xe ôm chở đào cho tôi trên đường về kể chuyện: Năm nay mọi người đến mua đào đều hỏi thăm tới những gia đình có đào bị chặt để mua cho dù những cây đẹp cũng bị phá hết rồi, chỉ còn những cây nhỏ và cây bị chặt được gò lại thôi nhưng vẫn đắt hàng lắm.
Có lẽ bởi thế mà người ta bảo ngày Tết là ngày hội của sự đoàn tụ, ấm cúng, bởi với người Việt Nam, quý nhất là chữ Tình. Tình làng nghĩa xóm, tình cảm anh em. Thế nên dẫu cuộc sống vốn chẳng bình lặng và trong cuộc mưu sinh không tránh khỏi những va vấp, xung đột... nhưng bước sang năm mới, lòng người như luôn rộng mở hơn, đằm thắm hơn. Bởi Tết là để sum họp, để đoàn viên, Tết của tình thân ấm áp.
Vũ Sơn
