Là một phần trong xung đột Nga-Ukraine, mặt trận Kherson ở phía Nam đang bị bao phủ bởi sự bất định. Rất khó để biết những gì thực sự đang diễn ra trên chiến tuyến.
Tuy nhiên, có nhiều tín hiệu củng cố những phỏng đoán về kế hoạch tiếp theo của Nga đối với thành phố Kherson trọng điểm, nơi quân đội của Moscow đã giành quyền kiểm soát từ những ngày đầu của cuộc chiến, đồng thời cũng là nơi Ukraine đang tiến hành một cuộc phản công nhằm tái chiếm lãnh thổ.
Trong những tuần gần đây, các quan chức trong chính quyền Kherson do Nga hậu thuẫn đã phát đi cảnh báo về việc các lực lượng Ukraine sắp tấn công vào thành phố và đã sơ tán hàng nghìn dân thường bằng thuyền đến bờ Đông sông Dnipro.
Song song với việc sơ tán dân thường, những người bị thương và các cơ quan dịch vụ hành chính ra khỏi thành phố, các quan chức Ukraine cho biết, người Nga đang gửi thêm quân đến để củng cố các vị trí của họ.
Hôm 25/10, quân đội Ukraine cho biết các lực lượng Nga đang chuẩn bị “các vị trí phòng thủ” dọc theo bờ Đông của sông Dnipro - phía đối diện với thành phố Kherson - và để lại những tuyến đường nhỏ để sau này có thể rút quân khỏi bờ Tây con sông.
Lính Vệ binh Quốc gia Ukraine bắn vào các vị trí của Nga bằng súng cối trên tiền tuyến gần Kharkiv trong bối cảnh Nga và Ukraine đang chuẩn bị cho một trận quyết chiến ở Kherson. Ảnh: The Telegraph
“Theo thông tin hiện có, kẻ địch đang bố trí các vị trí phòng thủ trên tả ngạn (bờ Đông) của sông Dnipro trong khu vực Kherson”, quân đội Ukraine cho biết trong bản cập nhật hoạt động hàng ngày hôm 25/10.
“Gần khu định cư Hornostaivka, các đơn vị công binh và đặc công Nga đang đặt mìn dọc theo bờ biển, để lại những tuyến đường nhỏ để sau này quân đội của họ có thể rút lui khỏi hữu ngạn (bờ Tây) con sông”, bài đăng tiếp tục.
CNN không thể xác nhận tuyên bố của quân đội Ukraine. Tuy nhiên, các quan chức Ukraine cũng đưa ra những bình luận tương tự.
“Với Kherson, mọi thứ đã rõ ràng. Người Nga đang bổ sung và củng cố quân của họ ở đó”, ông Oleksiy Arestovych, một cố vấn của Tổng thống Ukraine, cho biết trong một video trực tuyến công bố tối hôm 25/10.
“Điều đó nghĩa là không ai chuẩn bị rút lui. Ngược lại, trận chiến nặng nề nhất đang chờ ở Kherson”, ông Arestovych nói, nhưng không cho biết khi nào trận chiến có thể xảy ra.
Trước đó, hôm 24/10, người đứng đầu Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraine, Thiếu tướng Kyrylo Budanov, nói với truyền thông Ukraine rằng không phải Nga đang rời đi, mà họ đang củng cố tuyến phòng thủ bên trong thành phố, chuẩn bị cho một cuộc giao tranh đô thị khốc liệt.
Trong số 4 khu vực mà Tổng thống Vladimir Putin gần đây tuyên bố sáp nhập vào Liên bang Nga, Kherson được cho là quan trọng nhất về mặt chiến lược. Nó kiểm soát cả tuyến đường bộ duy nhất đến bán đảo Crimea mà Nga sáp nhập năm 2014 và cửa sông Dnipro (còn gọi là sông Dnepr), con sông rộng lớn chia đôi Ukraine.
Những người sơ tán từ Kherson tập trung tại nhà ga đường sắt ở Anapa, miền Nam nước Nga, ngày 25/10/2022. Ảnh: The Guardian
Trong một diễn biến khác, chính quyền thân Nga ở thành phố Novaya Kakhovka, thuộc vùng Kherson, nơi có nhà máy thủy điện Kakhovka, hôm 25/10 cho biết quân đội Ukraine pháo kích vào thành phố, gây ra 4 vụ nổ ở các khu dân cư.
Chính quyền thân Nga cáo buộc các lực lượng Ukraine thường xuyên tấn công một số cộng đồng ở khu vực Kherson, với các trường học và cơ sở hạ tầng xã hội bị phá hủy và nhà cửa bị hư hại. Tại Novaya Kakhovka, khoảng 70% các ngôi nhà đã bị hư hại trong các đợt pháo kích liên miên.
Ông Vladimir Saldo, Quyền Thống đốc do Nga bổ nhiệm ở vùng Kherson, nói với các phóng viên hôm 19/10 rằng quân đội của Kiev thường xuyên pháo kích nhà máy thủy điện Kakhovka nhằm phá hủy các cửa xả lũ tại đập Kakhovka.
Bác cáo buộc của phía Nga, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy hôm 20/10 cho rằng chính người Nga đã cài mìn ở con đập và nhà máy điện, với kế hoạch cho nổ tung chúng rồi đổ lỗi cho phía Ukraine. Nhà lãnh đạo Ukraine gọi đây là hành động khủng bố để giải phóng 18 triệu m3 nước và làm ngập lụt Kherson và hàng chục khu vực ở vùng hạ lưu với hàng trăm nghìn người đang sinh sống.
Ông Zelenskyy cũng cảnh bảo nếu mạng lưới kênh dài 400 km được xây dựng từ thời Liên Xô bị vỡ, nó sẽ gây ra “một thảm họa trên quy mô lớn”.
Ông Putin yêu cầu tăng tốc cung cấp hậu cần cho chiến dịch ở Ukraine
Tổng thống Vladimir Putin hôm 25/10 đã kêu gọi chính phủ Nga “đẩy nhanh” quá trình ra quyết định và sản xuất trang thiết bị khi “chiến dịch quân sự đặc biệt” của Moscow ở Ukraine đã bước sang tháng thứ chín.
“Bây giờ, chúng ta cũng phải đối mặt với nhu cầu tăng tốc giải quyết các vấn đề liên quan đến việc cung cấp hậu cần cho chiến dịch quân sự đặc biệt và việc phản ứng với những đòn trừng phạt kinh tế”, ông Putin cho biết hôm 25/10 tại cuộc họp đầu tiên của một hội đồng mới được thành lập.
Trước đó, hôm 20/10, ông Putin đã thành lập Hội đồng Điều phối do Thủ tướng Mikhail Mishustin đứng đầu để đáp ứng các nhu cầu của chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine.
Các mục tiêu của Nga không thể đạt được nếu không có “sự phối hợp sâu rộng giữa tất cả các lĩnh vực hoạt động, tất cả các cơ cấu, tất cả các bộ, ban, ngành, cả khối chính trị và khối kinh tế, và các khu vực của Liên bang Nga. Chính vì điều này mà Hội đồng Điều phối đã được thành lập”, nhà lãnh đạo Nga cho biết thêm.
Ông cũng cảnh báo rằng nếu chiến dịch của Moscow được thực hiện trong khuôn khổ “các thủ tục hành chính tiêu chuẩn” thì sẽ “không có kết quả”, và nhấn mạnh rằng các trang thiết bị dành cho binh sĩ Nga phải “hiệu quả và hiện đại”.
Tại cuộc họp, Thủ tướng Nga Mishustin cho biết, lệnh tổng động viên một phần vừa qua đòi hỏi phải tăng cường sản xuất quân nhu.
Tổng thống Nga Vladimir Putin thăm một trung tâm huấn luyện quân sự ở Quân khu miền Tây, vùng Ryazan, Nga, ngày 20/10/2022. Ảnh: Al Jazeera
Một tân binh khai hỏa tên lửa vác vai của Nga trong buổi huấn luyện quân sự tại một trường bắn ở vùng Krasnodar, miền Nam nước Nga, ngày 21/10/2022. Ảnh: Daily Mail
Tehran sẵn sàng “đối chất” với Ukraine về vấn đề drone
Ngoại trưởng Iran Hossein Amir-Abdollahian cho biết hôm 24/10 rằng Tehran sẽ không “thờ ơ” nếu thấy chứng cớ rành rành rằng Nga đang sử dụng máy bay không người lái (drone) do Iran sản xuất ở Ukraine.
Phát biểu của ông Amir-Abdollahian được đưa ra sau khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho rằng Nga đã đặt hàng khoảng 2.000 drone từ Iran, giống loại mà Kiev nói rằng Moscow đã sử dụng trong các cuộc tấn công gần đây nhằm vào Ukraine.
“Trong cuộc chiến ở Ukraine… chúng tôi phản đối trang bị vũ khí cho cả Nga và Ukraine”, ông Amir-Abdollahian cho biết trong các bình luận video được truyền thông địa phương đăng tải.
“Chúng tôi không cung cấp cho Nga bất kỳ vũ khí hoặc máy bay không người lái nào để sử dụng trong cuộc chiến chống Ukraine”, Ngoại trưởng Iran nhắc lại lập trường của quốc gia Trung Đông.
Ông Amir-Abdollahian cũng tái khẳng định Tehran sẵn sàng tổ chức các cuộc đàm phán trực tiếp với Ukraine về vấn đề này, và cho biết rằng ông đã chuyển thông điệp này tới người đứng đầu chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Josep Borrell trong những ngày qua.
“Tôi nhấn mạnh với ông Borrell rằng nếu… chúng tôi thấy chứng cớ rành rành rằng Nga đã sử dụng drone của Iran trong cuộc chiến chống Ukraine, chúng tôi chắc chắn sẽ không thờ ơ về vấn đề này”.
Kiev và các đồng minh phương Tây liên tục cáo buộc Moscow sử dụng drone “sát thủ cảm tử” (phát nổ khi va chạm) do Iran sản xuất trong các cuộc tấn công vào Ukraine trong những tuần gần đây.
Iran trước đó đã bác bỏ các cáo buộc rằng họ đã cung cấp cho Nga vũ khí “để sử dụng” ở Ukraine, trong khi Điện Kremlin cho biết các nước phương Tây đanh nhằm mục đích “gây áp lực” với Tehran.
Một máy bay không người lái (drone) được nhìn thấy bay lượn trên bầu trời thủ đô Kiev, Ukraine, hồi đầu tháng 10/2022. Ảnh: NYT
Trước đó, 24/10, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Nasser Kanani đã bác bỏ cáo buộc của Mỹ rằng các quân nhân Iran đang có mặt ở Crimea để giúp Moscow thực hiện các cuộc tấn công bằng drone ở Ukraine.
Mỹ, cùng với Anh và EU, đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Iran liên quan đến vấn đề drone.
Tháng trước, Kiev đã quyết định hạ cấp đáng kể quan hệ ngoại giao với Tehran với cáo buộc rằng Iran đang cung cấp vũ khí cho Nga.
Trong một diễn biến khác, hôm 25/10, Tổng thống Israel Isaac Herzog – người đang có chuyến thăm tới Washington – cho biết ông đang chia sẻ thông tin tình báo với Mỹ để chứng minh rằng Iran đã cung cấp cho Nga các drone hủy diệt được sử dụng ở Ukraine.
Một số diễn biến khác trong ngày qua
Tổng thống Mỹ Joe Biden và tân Thủ tướng Anh Rishi Sunak, trong cuộc hội đàm hôm 25/10, đã nhất trí làm việc cùng nhau để hỗ trợ Ukraine và đối trọng với Trung Quốc, Nhà Trắng cho biết. Cuộc hội đàm diễn ra vài giờ sau khi ông Sunak trở thành Thủ tướng thứ ba của Anh trong năm nay, thừa hưởng một cuộc khủng hoảng kinh tế sau khi bà Liz Truss từ chức, người có nhiệm kỳ kéo dài 45 ngày.
Trong cuộc điện đàm đầu tiên với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy trên cương vị Thủ tướng Anh, ông Sunak tuyên bố sự ủng hộ của Anh đối với Ukraine sẽ kiên định và “mạnh mẽ hơn bao giờ hết dưới thời ông ấy làm Thủ tướng”, một phát ngôn viên của Phố Downing (Văn phòng Thủ tướng Anh) cho biết hôm 25/10.
Nhóm nghị sĩ cấp tiến tại quốc hội Mỹ, dẫn đầu là bà Pramila Jayapal, hôm 25/10 đã rút lại lá thư đề nghị Tổng thống Joe Biden tìm kiếm một thỏa thuận thông qua đàm phán với Nga nhằm chấm dứt xung đột ở Ukraine. Bà Jayapal đã đích thân xác nhận điều này.
Chính phủ Mỹ cho biết hôm 25/10 rằng Moscow đã thông báo cho Washington về kế hoạch thực hiện các cuộc tập trận thường niên của lực lượng hạt nhân Nga. Phía Mỹ coi đây là một động thái giúp làm giảm nguy cơ tính toán sai lầm vào thời điểm nhạy cảm hiện nay.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm 25/10 tiếp tục nhấn mạnh cảnh báo về “bom bẩn”, một loại bom chứa các nguyên tố phóng xạ nguy hiểm. Ông cho rằng phương Tây đã sai khi phớt lờ cảnh báo của Nga rằng Ukraine có kế hoạch sử dụng loại vũ khí này nhằm khiêu khích và đổ vấy cho Nga.
Khói đen bao trùm thị trấn Bakhmut, vùng Donetsk, ngày 25/10/2022. Ảnh: Getty Images
Tổng thống Zelenskyy và một số nước châu Âu chủ trì hội nghị các nhà tài trợ hôm 25/10 đã đưa ra tầm nhìn về một Ukraine trong tương lai với tư cách là thành viên EU và là đối tác lớn về xuất khẩu năng lượng xanh sang châu lục này. Tại sự kiện, ông Zelesnkyy cũng đã kêu gọi cộng đồng quốc tế giúp bù đắp thâm hụt ngân sách dự kiến 38 tỷ USD trong năm tới cho đất nước bị chiến tranh tàn phá.
Phó Thủ tướng Ukraine Iryna Vereshchuk hôm 25/10 nói với những người Ukraine hiện đang tị nạn ở nước ngoài rằng họ nên đợi đến mùa xuân mới quay trở lại đất nước vì mùa đông khắc nghiệt trước mắt đang cận kề. Kiev cáo buộc các lực lượng Nga đã tấn công phá hoại đến 40% hạ tầng năng lượng của Ukraine. Hơn 1 triệu hộ gia đình ở Ukraine đã sống trong cảnh không điện không nước sau các cuộc tấn công của Nga trên khắp đất nước.
Minh Đức (Theo Reuters, CNN, Defense Post, Al Jazeera)
