Những quan chức "ngã ngựa”
Trong những năm 1990, những cáo buộc hối lộ đối với người giữ chức Thị trưởng Bắc Kinh lúc bấy giờ là ông Trần Hy Đồng, dư luận thời đó rúng động. Nhậm chức Thị trưởng Bắc Kinh năm 1989, sau đó là Bí thư Thành ủy Bắc Kinh vào năm 1992, ông Trần bị phát giác tham nhũng từ năm 1995. Sau đó, cựu Bí thư Trần mất chức vụ trong đảng Cộng sản Trung Quốc và bị kết án 16 năm tù hồi năm 1998, do các cáo buộc nhận hối lộ. Đến năm 2004, ông Trần được bảo lãnh tại ngoại để chữa bệnh.
Đến năm 2010, Vương Hoa Nguyên - nguyên Thường vụ Thành ủy tỉnh Chiết Giang, phụ trách công tác chống tham nhũng, phạm tội nhận hối lộ 7,71 triệu Tệ (1,2 triệu USD) và bị tòa kết án tử hình vào tháng 9-2010, nhưng cho hoãn thi hành án trong 2 năm.
Hứa Mại Vĩnh, giữ chức Phó chủ tịch thành phố Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang từ năm 2008. Theo cáo trạng, trong giai đoạn 1995-2008, Hứa Mại Vĩnh nhận hối lộ hơn 145 triệu nhân dân tệ (23 triệu USD), biển thủ 54 triệu nhân dân tệ lợi nhuận của hạng mục xây dựng phát triển địa ốc của thành phố, lợi dụng chức quyền ép buộc các doanh nghiệp được bồi thường trong giải tỏa đất phải cống nộp hơn 70 triệu nhân dân tệ. Hứa Mại Vĩnh bị cách chức, tịch thu toàn bộ tài sản và xử tử hình vào tháng 7-2011.
Lưu Chí Quân bị cách chức Bộ trưởng Đường sắt Trung Quốc năm 2011, vì bỏ túi hơn 800 triệu nhân dân tệ (122 triệu USD) từ các dự án đường sắt cao tốc. Về đời tư, ông Lưu bị cho là có tới 10 nhân tình, trong đó có một số diễn viên nổi tiếng của Trung Quốc.
Vợ chồng Bạc Hy Lai - Cốc Khai Lai
Trần Lương Vũ - nguyên Ủy viên Bộ Chính trị trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Thượng Hải phạm tội tham ô Quỹ bảo trợ xã hội và lạm dụng chức quyền, bị cách chức và phạt tù 18 năm.
Chính trường Trung Quốc thời gian qua chứng kiến không ít những vụ "ngã ngựa” của giới chức cấp cao và một trong những lối mòn từ đỉnh cao xuống vực thẳm của danh vọng đang tái diễn với Bạc Hy Lai, cựu Bí thư Trùng Khánh, với nhiều tình tiết hoàn toàn mới mẻ, thu hút sự quan tâm của công chúng trong và ngoài Trung Quốc.
Trong một động thái công khai hiếm có, một tòa án Trung Quốc đã cung cấp những hình ảnh thời gian thực trên mạng xã hội trong suốt quá trình xét xử Bạc Hy Lai, khiến dư luận trong và ngoài nước rất quan tâm. Tòa án Nhân dân thành phố Tế Nam đã thiết lập một tài khoản trên trang mạng xã hội nổi tiếng Sina Weibo, công cụ tương tự như Twitter chỉ vài ngày trước khi phiên tòa xét xử cựu Bí thư Trùng Khánh Bạc Hy Lai diễn ra.
Đây là một sự kiện thu hút sự quan tâm rộng rãi của rất nhiều người Trung Quốc, cũng như cộng đồng quốc tế với mong muốn được truyền tải thông tin một cách đầy đủ về phiên tòa. Tuy nhiên, trong ngày 22-8 khi phiên tòa bắt đầu, những người quan tâm trên mạng xã hội Weibo đã rất bất ngờ khi công chiếu trực tiếp các diễn biến tại tòa của Thẩm phán, công tố viên, luật sư, nhân chứng và cả của ông Bạc. Những hình ảnh đầu tiên cho thấy ông Bạc có rất nhiều những phản bác mạnh mẽ, đảo lộn những lời thú tội trước đó và bác bỏ mọi cáo buộc về nhận hối lộ của mình.
Nhiều người cho rằng, đây là một nỗ lực của giới lãnh đạo Trung Quốc nhằm tô vẽ về một phiên tòa xét xử đầy cởi mở và công bằng, mặc dù phía sau có thể là một kết cục đã được định sẵn. Bằng chứng là, sự cởi mở cũng có…hạn chế. Giới truyền thông không được cho phép tham dự phiên tòa và các thông tin trung thực từ phía tòa án đã bị chỉnh sửa quá nhiều. Tuy nhiên, bằng việc công chiếu những hình ảnh trực tiếp từ phiên tòa, đây được coi là hành động chưa từng có tiền lệ ở Trung Quốc.
Lật lại vụ án Bạc Hy Lai
Bạc Hy Lai từng là chính trị gia hàng đầu của Trung Quốc. Họ Bạc là con trai của một nhà lãnh đạo Trung Quốc thời kỳ đầu cách mạng. Ông giữ chức Thị trưởng Đại Liên, sau đó là Bộ trưởng Thương mại trước khi trở thành Bí thư Thành ủy Trùng Khánh. Trong thời gian giữ chức Bí thư Trùng Khánh từ năm 2007-2012, Bạc Hy Lai nổi tiếng khi phát động hai chiến dịch trấn áp tội phạm rất mạnh tay. Các chính sách cứng rắn của ông nhận được sự ủng hộ của phe cánh tả đang khao khát một lãnh đạo có sức lôi cuốn, cũng như nhiều người dân.
Nhiều người tin rằng, ông Bạc đang xúc tiến để bước chân vào Bộ Chính trị hồi năm 2012. Tuy nhiên, họ Bạc đã "ngã ngựa” vào ngày 15-3-2012 và chờ bị đưa ra xét xử với 3 tội danh nhận hối lộ, tham nhũng và lạm dụng quyền lực.
Cái chết của doanh nhân người Anh Neil Heywood chính là khởi nguồn của vụ bê bối. Ông Heywood sinh năm 1970, sống ở Trung Quốc từ đầu những năm 1990 với tư cách là nhà tư vấn cho các doanh nghiệp nước ngoài tìm kiếm cơ hội đầu tư ở Trung Quốc, cũng như thành lập một số công ty.
Trong khi sống ở thành phố cảng Đại Liên vào giữa những năm 1990, Neil Heywood gặp gỡ Thị trưởng - lúc bấy giờ chính là Bạc Hy Lai và vợ của ông là bà Cốc Khai Lai nhằm đạt được lợi ích trong vấn đề làm ăn.
Bản chất mối quan hệ giữa Neil Heywood với ông Bạc, bà Cốc là không rõ ràng, song doanh nhân người Anh này được mô tả trong một số báo cáo như một người trung gian về vấn đề tài chính.
Neil Heywood được phát hiện đã chết vào ngày 15-11-2011, tại một khách sạn ở Trùng Khánh. Sau này, Giám đốc Công an Trùng Khánh Vương Lập Quân đã đến Lãnh sự quán Anh tại thành phố này tiết lộ nguyên nhân thực về cái chết của Neil Heywood. Kể từ sau sự kiện đó, cái chết của doanh nhân này được lật lại. Bà Cốc Khai Lai cùng trợ lý Trương Hiểu Quân bị kết án hồi tháng 8-2012, với tội danh giết người vì đầu độc Neil Heywood vì "xung đột kinh tế”.
Cơ quan công tố cho biết, ông Bạc đã nhận tổng cộng hơn 1 triệu Tệ từ doanh nhân Đường Tiểu Lâm. Ngoài ra, cảnh sát cũng điều tra căn biệt thự Pháp của ông Bạc, được cho là "quà biếu” của đại gia giàu có nhất, nhì Trung Quốc Từ Minh.
Bác bỏ cáo buộc
Sau một khoảng thời gian dài không xuất hiện và vụ việc ông Bạc tưởng như chìm lắng, vị quan chức sa cơ bất ngờ xuất hiện ngày 22-8, tại Tòa án Nhân dân Tế Nam, tỉnh Sơn Đông trong phiên xét xử đầu tiên. Ông Bạc mặc áo sơmi trắng, xuất hiện trước tòa với thần thái khá bình thản, đầu vẫn hơi nghiêng một chút qua một bên theo thói quen. Đây là lần đầu tiên ông Bạc xuất hiện trước công chúng kể từ khi xảy ra vụ bê bối liên quan tới gia đình ông.
Tại phiên tòa ngày 22-8, ông Bạc bác bỏ mọi cáo buộc nhận hối lộ, đặc biệt là 3 lần nhận tiền từ doanh nhân Đường Tiểu Lâm. Ông Bạc nói rằng doanh nhân Đường là một "kẻ trùm tham ô và dối trá”. Việc doanh nhân trên đưa ra các bằng chứng chống lại ông Bạc chỉ là nhằm "được giảm nhẹ hình phạt”. Tòa cũng đã nghe các cáo trạng chống lại ông Bạc, với "một loạt hành vi lạm quyền” nhờ vị thế của mình là quan chức cấp cao trong đảng. Theo đó, ông Bạc đã nhận 21,8 triệu Tệ (khoảng 3,6 triệu USD) tiền hối lộ. Ngoài ra, ông Bạc cũng bị cáo buộc biển thủ công quỹ khoảng 5 triệu Tệ trong thời gian đảm nhiệm các chức vụ như thị trưởng thành phố cảng Đại Liên, Chủ tịch tỉnh Liêu Ninh và Bộ trưởng Tài chính. Những khoản tiền hối lộ này, theo cáo trạng được nhận thông qua vợ ông là bà Cốc Khai Lai và con trai là Bạc Qua Qua. Tuy nhiên, ông Bạc đã chối bỏ mọi cáo buộc kể trên.
Trong hôm thứ hai tại phiên tòa xét xử diễn ra ngày 23-8, Bạc Hy Lai tiếp tục bác bỏ lời khai của vợ mình vì cho rằng tâm thần bà lúc đó không ổn định và bị ép cung để chống lại ông. Một đoạn video cùng lời khai viết tay của bà Cốc, người chịu cáo buộc sát hại doanh nhân người Anh Neil Heywood hồi năm ngoái đã được đăng tải trên trang mạng chính thức của Tòa án.
Trong bản khai viết tay của mình với Tòa án, bà Cốc nói rằng bà làm việc đó nhằm bảo vệ sự an toàn của con trai mình - Bạc Qua Qua: "Trong nửa cuối năm 2011, Qua Qua gọi điện thoại hình ảnh cho tôi bằng iPad, nói rằng Neil Heywood đe dọa mình”. Bà cũng cho biết nhiều bức thư điện tử qua lại giữa Qua Qua và Heywood khiến bà lo lắng tột độ và gây ra tội ác kể trên.
Tuy nhiên, lời khai tay từ Patrick Devillers – một kiến trúc sư người Pháp lại nói rằng, xung đột giữa bà Cốc và Neil Heywood về thỏa thuận tài chính có liên quan tới ngôi biệt thự Pháp lại liên quan chủ yếu tới các cáo buộc nhận hối lộ của ông Bạc. Theo đó, khoản hối lộ đến từ Từ Minh, một trong hai người đã đưa khoản tiền hối lộ cho ông Bạc trị giá tới 21,8 triệu Tệ (khoảng 3,56 triệu USD). Trong video clip lời khai, bà Cốc cũng thừa nhận đã nhận nhiều khoản "biếu xén” từ Từ Minh. Trong khi đó tại phiên tòa, ông Bạc Hy Lai đã phản bác lại lời khai của vợ: "Lời khai của bà Cốc Khai Lai đáng tin đến đâu? Bà Cốc đã thay đổi và trở thành người điên, lúc nào cũng nói dối”.
Chưa rõ phiên tòa xét xử Bạc Hy Lai sẽ kéo dài bao lâu. Hiện, ông Bạc là người duy nhất nằm trong mối liên hệ xâu chuỗi với doanh nhân xấu số Neil Heywood.
Theo Đại Đoàn Kết
